Po kilkudniowej lub kilkutygodniowej nieobecności w domu, jednym z pierwszych kroków po powrocie powinno być spuszczenie wody w toalecie i odkręcenie kranów. Nie chodzi tu tylko o świeżość czy zapach – chodzi o realne zagrożenie dla zdrowia, jakim jest legionelloza, znana także jako choroba legionistów.
🦠 Czym jest legionelloza?
Legionelloza to ciężka choroba dróg oddechowych, wywoływana przez bakterie z rodzaju Legionella, które naturalnie występują w środowisku wodnym – jeziorach, rzekach czy glebie. Problem zaczyna się wtedy, gdy bakterie te namnażają się w instalacjach wodnych budynków – w rurach, bojlerach, prysznicach czy klimatyzatorach.
Woda stojąca przez kilka dni w rurach, szczególnie w temperaturze między 20 a 50°C, tworzy idealne warunki do rozwoju Legionelli.
💨 Jak można się zarazić?
Co istotne – zakażenie NIE następuje przez picie wody. Do infekcji dochodzi podczas wdychania aerozolu wodnego zawierającego bakterie. Aerozol tworzy się m.in. podczas:
-
brania prysznica,
-
spłukiwania toalety (szczególnie bez zamkniętej klapy),
-
używania klimatyzacji z systemem wodnym,
-
korzystania z jacuzzi i urządzeń z hydromasażem.
⚠️ Kto jest szczególnie narażony?
Choć większość zdrowych osób po kontakcie z Legionellą nie zachoruje, niektóre grupy są znacznie bardziej podatne na infekcję:
-
osoby po 50. roku życia,
-
palacze i osoby z chorobami płuc,
-
osoby z obniżoną odpornością (np. po przeszczepach, z chorobami nowotworowymi),
-
pacjenci hospitalizowani lub przewlekle chorzy.
🧠 Objawy choroby legionistów
Pierwsze symptomy pojawiają się od 2 do 10 dni po ekspozycji na zakażony aerozol. Typowe objawy to:
-
wysoka gorączka i dreszcze,
-
kaszel – często suchy, a w ciężkich przypadkach z krwiopluciem,
-
ból w klatce piersiowej,
-
senność, dezorientacja i ogólne osłabienie,
-
biegunka i nudności,
-
w niektórych przypadkach zaburzenia neurologiczne.
Legionelloza może prowadzić do zapalenia płuc, które – bez odpowiedniego leczenia – bywa śmiertelne. Śmiertelność wśród hospitalizowanych sięga nawet 30% w grupach ryzyka.
💊 Jak leczy się legionellozę?
Leczenie polega na zastosowaniu antybiotykoterapii, najczęściej fluorochinolonami lub makrolidami. Wczesna diagnoza jest kluczowa – nieleczona choroba może prowadzić do powikłań oddechowych, a nawet sepsy.
🧼 Jak zabezpieczyć dom po urlopie? Praktyczne kroki
Aby ograniczyć ryzyko infekcji po powrocie z urlopu, wykonaj poniższe czynności:
✅ Spuść wodę w toalecie – koniecznie z zamkniętą klapą
To ograniczy rozprzestrzenianie się aerozolu wodnego do powietrza w łazience.
✅ Odkręć wszystkie krany na minimum 2–3 minuty
Pozwól, aby woda przepłynęła przez instalację. Rób to z dala od twarzy – najlepiej przy otwartym oknie.
✅ Przelej wodę z prysznica i wanny
Zdejmij słuchawkę prysznicową, przelej wodę na maksymalnie gorącą temperaturę. Jeśli masz perlator lub filtr – wyczyść go lub wymień.
✅ Utrzymuj temperaturę ciepłej wody powyżej 55°C
Legionella ginie przy temperaturze powyżej 60°C – warto więc ustawić bojler na wyższy zakres, szczególnie w okresie wyjazdów.
✅ Czyść regularnie słuchawki prysznicowe i perlator
Bakterie gromadzą się w osadach wapiennych i biofilmie – czyli cienkiej warstwie bakterii na ściankach rur i armaturze.
🧯 Czy są domowe sposoby na dezynfekcję?
Możesz samodzielnie przeprowadzić termiczne czyszczenie instalacji – poprzez przepuszczenie przez system bardzo gorącej wody (np. 70°C). Profesjonalne firmy oferują także dezynfekcję chemiczną – warto rozważyć to przy starszych instalacjach lub po wykryciu bakterii.
📊 Jak wygląda sytuacja epidemiologiczna w Polsce?
Według danych z 2023 roku, w Polsce liczba zachorowań na legionellozę wzrasta. Najgłośniejszym przypadkiem było ognisko epidemiczne w Rzeszowie, gdzie zachorowało kilkadziesiąt osób, a część przypadków zakończyła się zgonem. To pokazuje, że problem nie jest wyłącznie teoretyczny.
✅ Podsumowanie – zadbaj o swoje zdrowie już od progu
Po powrocie z wakacji pamiętaj, że Twoja instalacja wodna przez kilka–kilkanaście dni mogła być idealnym środowiskiem do namnażania bakterii. Zadbaj o zdrowie swoje i bliskich, wykonując kilka prostych kroków:
-
Spuść wodę w toalecie,
-
Przepłucz wszystkie krany i prysznice,
-
Unikaj wdychania pierwszego aerozolu wodnego,
-
Regularnie konserwuj armaturę.
Legionella to cichy wróg, ale można się przed nią skutecznie chronić. Nie lekceważ tego zagrożenia – szczególnie, jeśli w Twoim domu mieszkają osoby z grupy ryzyka.