Projekt ustawy autorstwa Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki społecznej zakłada podwyżkę zasiłku pogrzebowego. Ponadto przygotowano jeszcze inne rozwiązanie finansowe. Trzeba mieć jednak na uwadze kluczową kwestię.
7 tysięcy złotych zasiłku pogrzebowego
Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw zakłada podwyższenie kwoty zasiłku pogrzebowego z 4 do 7 tysięcy złotych. Ponadto świadczenie ma być co roku waloryzowane.
Resort poinformował, że ustawa ma wejść w życie nie wcześniej niż 1 stycznia 2026 roku.
Specjalny zasiłek pogrzebowy
Projekt ustawy zakłada również wprowadzenie specjalnego zasiłku pogrzebowego. Ministerstwo poinformowało, że nie będzie obowiązywało kryterium dochodowe i nie będzie ograniczenia kwotowego.
Podkreślono, że specjalny zasiłek pogrzebowy będzie można pobierać równolegle z tradycyjnym zasiłkiem pogrzebowym.
Trzeba pamiętać o obowiązku zwrotu
Jeśli beneficjent otrzyma specjalny zasiłek pogrzebowy, a później w spadku po zmarłym pojawią się środki na pokrycie kosztów pogrzebu, to spadkobiercy – a nie osoba, która dostała zasiłek – będą musieli go zwrócić.
Obowiązek zwrotu przez spadkobierców, a nie beneficjenta budzi wiele wątpliwości i poczucie niesprawiedliwości ponieważ:
-
spadkobiercy nie musieli wiedzieć, że taki zasiłek został przyznany,
-
mogą nie mieć środków na jego zwrot,
-
nie mają prawa do regresu, czyli nie mogą domagać się zwrotu pieniędzy od rzeczywistego beneficjenta.
Ryzyko „długu spadkowego”
Zasiłek jest traktowany jako zadłużenie spadkowe, mimo że nie został przyznany zmarłemu, a osobie organizującej pogrzeb. W efekcie spadkobiercy mogą odziedziczyć dług, nawet jeśli nie mieli wpływu na decyzję o skorzystaniu z zasiłku.
Kwoty do zwrotu mogą być ogromne
Ponieważ specjalny zasiłek pogrzebowy nie ma górnej granicy, dług spadkowy może być bardzo wysoki – np. jeśli pokrywa koszt transportu zwłok z zagranicy. Spadkobiercy mogą być zmuszeni do spłacenia wielotysięcznych kwot, mimo że sami nie otrzymali pieniędzy.
Pojawia się obawa o ryzyko nadużyć
Skoro nie ma ograniczenia kwotowego, może dochodzić do zawyżania kosztów pogrzebu, aby uzyskać jak najwyższy zasiłek, a następnie uniknąć jego zwrotu, przerzucając odpowiedzialność na spadkobierców.
Ministerstwo apeluje o poprawki
Resort Sprawiedliwości protestuje przeciwko obciążaniu spadkobierców, argumentując, że zwrot powinien dotyczyć tylko rzeczywistego beneficjenta, czyli osoby, która pobrała zasiłek.
Ministerstwo zaleca zmianę przepisów tak, aby to beneficjent, a nie spadkobiercy, odpowiadał za ewentualny zwrot. Jeśli zmiany nie zostaną wprowadzone, spadkobiercy mogą odziedziczyć nieoczekiwane zobowiązania finansowe.