Nowe przepisy, które mogą zmienić sytuację tysięcy pracowników instytucji kultury, są już na horyzoncie. Ministerstwo Kultury zapowiada zmiany, które — jeśli wejdą w życie — mogą przynieść realne korzyści finansowe dla osób zatrudnionych na poziomie lokalnym. Kiedy można się ich spodziewać i kto skorzysta najbardziej? Szczegóły poniżej.
Nowa trzynastka dla pracowników kultury
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego planuje wprowadzić dodatkowe wynagrodzenie roczne dla tysięcy osób zatrudnionych w instytucjach kultury na poziomie lokalnym.
Choć pomysł spotyka się z pozytywnym odbiorem, jego realizacja wymaga czasu — pierwsze wypłaty mogą nastąpić dopiero w 2027 roku.
Kto zyska na nowym dodatku?
Zmiany mają objąć pracowników domów kultury i ośrodków gminnych, którzy do tej pory byli pomijani w regulacjach dotyczących tzw. trzynastek. Choć na co dzień realizują ważne zadania związane z edukacją, organizacją wydarzeń i promocją kultury, nie przysługuje im obecnie dodatkowe roczne wynagrodzenie, które otrzymują m.in. urzędnicy samorządowi czy nauczyciele.
Nowa propozycja legislacyjna ma wypełnić tę lukę, umożliwiając przyznanie trzynastki również tej grupie zawodowej. To krok w kierunku wyrównania warunków zatrudnienia i docenienia pracy wykonywanej często poza standardowymi godzinami – również w weekendy i święta.
Kiedy można spodziewać się wypłat?
Według harmonogramu zaprezentowanego przez MKiDN, projekt zmian w ustawie dotyczącej działalności kulturalnej ma trafić do Sejmu w drugiej połowie 2026 roku.
Jeżeli prace legislacyjne przebiegną zgodnie z planem, ustawa zostanie przyjęta na początku 2027 roku, co umożliwi wypłatę pierwszych trzynastek jeszcze w tym samym roku.
Ważnym etapem będą wcześniejsze konsultacje międzyresortowe i społeczne, które zaplanowano na pierwsze półrocze 2026 roku.
Dlaczego trzynastki dla pracowników kultury są potrzebne?
Pracownicy gminnych instytucji kultury nie są objęci ustawą o pracownikach samorządowych, przez co nie przysługują im dodatki stażowe, nagrody jubileuszowe ani trzynaste pensje. Mimo to ich obowiązki są nie mniej istotne – to oni odpowiadają za realizację programów kulturalnych i integrację społeczności lokalnej.
Nowe regulacje mają zapewnić im większą stabilność finansową i uznanie dla wkładu w życie społeczne i kulturalne gmin.
Równe traktowanie, ale tylko częściowe
Choć nowa ustawa ma przyznać prawo do trzynastej pensji pracownikom kultury, nie przewiduje pełnego zrównania ich statusu z pracownikami samorządowymi. Nie planuje się zmiany ustawy o pracownikach samorządowych, a jedynie nowelizację ustawy o działalności kulturalnej.
To oznacza, że pozostałe przywileje (jak dodatki stażowe) nadal pozostaną poza zasięgiem tej grupy zawodowej.
Jak działa trzynastka w praktyce?
Dodatkowe wynagrodzenie roczne, potocznie nazywane „trzynastką”, przysługuje na podstawie odrębnych przepisów i wynosi 8,5% rocznego wynagrodzenia brutto. Do wyliczeń brane są pod uwagę składniki wynagrodzenia takie jak te stosowane przy obliczaniu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, co oznacza, że np. okresy dłuższych nieobecności mogą wpłynąć na wysokość świadczenia.
Warunkiem otrzymania trzynastki jest zazwyczaj przepracowanie pełnego roku kalendarzowego, a wypłata następuje do końca marca kolejnego roku.
Czy projekt jest pewny?
Chociaż MKiDN deklaruje chęć wprowadzenia zmian, to finalna decyzja będzie zależna od sytuacji finansowej sektora publicznego. Przedstawiciele resortu zastrzegają, że możliwe trudności budżetowe mogą wpłynąć na tempo lub zakres nowelizacji.
Tym samym, mimo pozytywnego kierunku działań, gwarancji wypłat w 2027 roku jeszcze nie ma. Projekt musi przejść cały proces legislacyjny, w tym akceptację przez rząd, Sejm, Senat i Prezydenta.
Dlaczego to dobry krok?
Wprowadzenie trzynastej pensji dla pracowników lokalnych instytucji kultury to:
-
Wyraz uznania dla ich codziennej pracy,
-
Poprawa motywacji i stabilności zatrudnienia,
-
Zwiększenie atrakcyjności pracy w sektorze publicznym,
-
Częściowe wyrównanie nierówności w systemie wynagradzania.
W dłuższej perspektywie może to także wzmocnić rozwój kultury na poziomie lokalnym, co jest zgodne z celami polityki społecznej państwa.
Co dalej?
Na obecnym etapie warto:
-
Śledzić oficjalne komunikaty MKiDN, np. na stronie gov.pl/kultura,
-
Zapoznać się z aktualnymi przepisami o działalności kulturalnej,
-
Monitorować kalendarz prac legislacyjnych w Sejmie i Senacie w 2026 roku,
-
Sprawdzać aktualności lokalne, ponieważ samorządy również mogą angażować się w realizację świadczeń dla pracowników instytucji kultury.
Podsumowanie
Nowa trzynasta pensja dla pracowników kultury to projekt, który może wejść w życie w 2027 roku, pod warunkiem sprawnego zakończenia prac legislacyjnych w 2026. Choć proces jest długotrwały, jego potencjalne efekty będą znaczące dla wielu lokalnych pracowników sektora publicznego. To krok w kierunku bardziej sprawiedliwego systemu wynagradzania, a także uznania wartości pracy, której często nie widać na pierwszym planie.
źródło: www.inforlex.pl