Prace remontowe, które wydają się niewinne, mogą przynieść poważne konsekwencje. Od sierpnia 2025 roku inspektorzy nadzoru budowlanego prowadzą kontrole w mieszkaniach bez wcześniejszego ostrzeżenia. Jeśli masz na sumieniu przeróbki bez zgłoszenia – możesz słono zapłacić. I to dosłownie.
Nadzór budowlany działa bez uprzedzenia
Nowa ogólnopolska akcja Powiatowych Inspektoratów Nadzoru Budowlanego (PINB) pozwala urzędnikom wchodzić do mieszkań bez zapowiedzi. Jeśli inspektorzy podejrzewają naruszenie prawa, mają prawo pojawić się nawet w nocy, by wstrzymać prace lub przeprowadzić kontrolę.
Uprawnienia te wynikają z art. 81c Prawa budowlanego i obejmują możliwość wejścia do lokalu o każdej porze dnia. Co uruchamia kontrolę? Czasem wystarczy anonimowy donos sąsiada, hałas podczas remontu albo nietypowa zmiana w układzie mieszkania.
Przesunąłeś ściankę? Zapłacisz jak za willę
Właściciele mieszkań często są przekonani, że mogą samodzielnie zmienić układ pomieszczeń, przenieść kuchnię, zamontować klimatyzację czy wymienić instalację elektryczną bez żadnych formalności. Tymczasem nawet drobne zmiany mogą wymagać zgłoszenia lub pozwolenia na budowę.
Brak takiej dokumentacji to samowola budowlana, za którą grożą poważne kary:
-
15 000 zł – za typowe naruszenia,
-
do 1 080 000 zł – jeśli przeróbka zagraża konstrukcji budynku lub bezpieczeństwu innych mieszkańców.
Przygotuj dokumenty – inspektor o nie poprosi
W przypadku kontroli, właściciel lokalu musi być gotowy do przedstawienia:
-
projektów i pozwoleń,
-
zgłoszeń do urzędu,
-
opinii technicznych lub ekspertyz,
-
faktur i umów z ekipami remontowymi,
-
dokumentacji fotograficznej z prac.
Brak takich dowodów może skutkować nakazem rozbiórki i przywrócenia stanu pierwotnego – na koszt właściciela.
Kupujesz mieszkanie po remoncie? Ryzykujesz
Prawo budowlane jasno wskazuje, że za wszystkie nielegalne zmiany odpowiada aktualny właściciel lokalu. Nie ma znaczenia, czy to ty wykonałeś prace, czy ktoś przed tobą. Argument „tak już było” nie ma żadnej mocy prawnej.
Zanim kupisz lokal po remoncie, upewnij się, że wszystko zostało wykonane zgodnie z przepisami. Zwróć uwagę na:
-
nietypowy układ pomieszczeń,
-
ślady ingerencji w ściany nośne lub stropy,
-
nieudokumentowane instalacje (zwłaszcza gazowe i wentylacyjne),
-
zgodność lokalu z projektem budynku i wpisami w księdze wieczystej.
Sąsiedzi coraz częściej donoszą
Źródłem wielu kontroli są... doniesienia sąsiadów. Hałas, pył, zmiany wpływające na części wspólne budynku – to wszystko może skłonić mieszkańców do poinformowania nadzoru. A PINB traktuje te zgłoszenia poważnie.
W sytuacjach zagrożenia – np. podejrzenia ingerencji w ściany nośne – inspektor może zarządzić natychmiastowe wstrzymanie prac, nawet w środku nocy. Taką możliwość daje mu art. 50 Prawa budowlanego.
Jak przygotować się na kontrolę?
Jeśli przeprowadzałeś prace remontowe, upewnij się, że masz odpowiednią dokumentację. Dobrą praktyką jest:
-
zebranie faktur, umów i zdjęć z remontu,
-
kontakt z administracją budynku w celu porównania planów,
-
konsultacja zmian z architektem lub rzeczoznawcą budowlanym.
Zainwestuj w ekspertyzę techniczną – koszt ok. 1000–1500 zł – to znacznie mniej niż potencjalna kara.
Masz zawiadomienie o postępowaniu? Działaj od razu
W przypadku, gdy inspektorzy już rozpoczęli działania, nie zwlekaj z reakcją. Skontaktuj się z prawnikiem specjalizującym się w prawie budowlanym i przygotuj wszystkie dostępne dokumenty. Zwłoka może pogorszyć sytuację i przyspieszyć decyzję o rozbiórce.
Lepiej zapobiegać niż płacić
Kontrole PINB będą prowadzone w kolejnych miesiącach w całej Polsce. Warto już teraz zadbać o porządek w dokumentach, by uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek. W przypadku wątpliwości – lepiej zapytać fachowca niż ryzykować milionową grzywnę.