Już wkrótce zwolnienie lekarskie przestanie być jednoznaczne z całkowitym odcięciem od pracy. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy, który może diametralnie zmienić sposób korzystania z L4. Zgodnie z proponowanymi przepisami, pracownik przebywający na zwolnieniu będzie mógł być zobowiązany do odebrania telefonu od przełożonego lub odpowiedzi na e-mail, jeśli sytuacja będzie tego wymagać.
Jednak to tylko jedna z wielu zmian – szykuje się prawdziwa rewolucja w podejściu do choroby i pracy.
Co zmieni się w 2026 roku?
Nowelizacja przepisów ma wejść w życie 1 stycznia 2026 r., jeśli projekt zostanie zatwierdzony przez Radę Ministrów i przejdzie dalszą ścieżkę legislacyjną. Celem reformy jest doprecyzowanie niedookreślonych dotąd przepisów dotyczących pracy zarobkowej i zasad wykorzystywania zwolnienia od pracy.
📲 Telefon służbowy i e-mail podczas L4? Tylko w wyjątkowych sytuacjach
Po zmianach, pracodawca będzie mógł oczekiwać kontaktu z pracownikiem na L4, ale tylko w określonych przypadkach. Chodzi o sytuacje, gdy np. niepodjęcie przez pracownika pewnych działań mogłoby prowadzić do poważnych strat finansowych dla firmy.
Nie oznacza to jednak, że pracownik będzie musiał na każde żądanie szefa wykonywać czynności służbowe. Ustawa ma zawierać zastrzeżenie, że polecenie przełożonego samo w sobie nie stanowi uzasadnienia do takiej aktywności. Zatem – nie „widzimisię” pracodawcy, a realna potrzeba może uzasadniać np. prośbę o podpisanie ważnego dokumentu.
⚖️ Praca zarobkowa – nowe, precyzyjne definicje
Aktualnie przepisy nie precyzują, czym dokładnie jest „praca zarobkowa” na L4, co prowadzi do wielu nieporozumień i rozbieżnych decyzji ZUS. Nowe przepisy mają to zmienić.
Zgodnie z projektem, każda czynność przynosząca wynagrodzenie (bez względu na podstawę prawną) będzie traktowana jako praca zarobkowa, chyba że będzie to działanie incydentalne, wymuszone szczególnymi okolicznościami.
Przykładowo:
-
Podpisanie faktury wystawionej przez inną osobę – dozwolone,
-
Przeprowadzenie szkolenia lub obsługa klienta – niedozwolone,
-
Wyjątek: jeśli dana czynność ratuje firmę przed stratami – może być usprawiedliwiona.
🏃♂️ Spacer tak, wakacje nie – co wolno, a czego nie na L4?
Zmiany obejmą także drugą kluczową przesłankę utraty prawa do zasiłku: niewłaściwe wykorzystywanie zwolnienia.
Nowa ustawa jasno określi, że niedozwolone są działania, które mogą opóźniać powrót do zdrowia, np. remonty, urlopy wypoczynkowe czy udział w wydarzeniach sportowych.
Co będzie dozwolone:
-
wyjście do apteki lub na zakupy spożywcze,
-
wizyty u lekarza lub badania diagnostyczne,
-
spacery i czynności wspomagające rekonwalescencję, jeśli lekarz zaznaczy, że „chory może chodzić”.
💼 Możesz być chory w jednej pracy i pracować w drugiej
Jedną z najbardziej przełomowych zmian jest możliwość pracy w innej firmie podczas L4 z jednej. Jeśli ktoś ma dwa źródła zatrudnienia (np. umowę o pracę i działalność gospodarczą), będzie mógł pobierać:
-
zasiłek chorobowy z jednego tytułu,
-
pełne wynagrodzenie z drugiego – pod warunkiem, że zrezygnuje z L4 dla tego drugiego zatrudnienia.
Przykład: dziennikarz z chrypką może wziąć L4 z pracy głosowej, ale nadal pisać teksty do gazety.
🌍 L4 za granicą – możliwe, ale bez nowych przepisów
Choć projekt początkowo zakładał doprecyzowanie zasad przebywania na zwolnieniu poza miejscem zamieszkania, w tym także za granicą, ostatecznie z tych zapisów zrezygnowano. Oznacza to, że:
-
można przebywać poza domem, jeśli okoliczności tego wymagają (np. wizyta u lekarza),
-
wyjazd za granicę podczas L4 jest możliwy, o ile jest odpowiednio uzasadniony,
-
wakacje nadal są niedozwolone i mogą skutkować utratą prawa do zasiłku.
📅 Kiedy zmiany wejdą w życie?
Jeśli ustawa przejdzie ścieżkę legislacyjną, nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Obecnie projekt jest rozpatrywany przez Stały Komitet Rady Ministrów, a resort pracy apeluje o jak najszybsze procedowanie, wskazując na konieczność reformy systemu orzeczniczego ZUS.
🔐 Co oznacza to dla pracownika?
Z jednej strony nowe przepisy przynoszą większą elastyczność i eliminują zagrożenie utraty zasiłku za drobne czynności służbowe, np. szybki kontakt mailowy. Z drugiej – mogą być polem do nadużyć ze strony nieuczciwych pracodawców, którzy będą oczekiwać zaangażowania chorego pracownika.
Dlatego kluczowe jest, by pracownicy byli świadomi, że wykonanie czynności zawodowej na polecenie przełożonego nie jest obowiązkowe, jeśli nie istnieją ku temu poważne powody.
📌 Podsumowanie: co warto zapamiętać?
-
Pracownik na L4 może być zobowiązany do drobnych czynności zawodowych, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach.
-
Zasiłek chorobowy nie przepadnie za sporadyczne podpisanie faktury lub e-mail w nagłej sprawie.
-
Można pracować w jednej firmie, będąc chorym w drugiej.
-
Spacer, apteka, lekarz – tak. Wakacje – nadal nie.
-
Nowe zasady mają wejść w życie od 1 stycznia 2026 r.