Minister nauki i szkolnictwa wyższego, Dariusz Wieczorek, zapowiedział w Krakowie szereg rewolucyjnych zmian w sektorze szkolnictwa wyższego. W obliczu malejącej liczby studentów, resort nauki rozważa wdrożenie specjalnego mechanizmu. Co jeszcze planuje ministerstwo i jak wpłynie to na polskie uczelnie?
Liczba studentów i absolwentów
W latach akademickich 2015/16-2019/20 liczba studentów w Polsce zmniejszyła się z 1405,1 tys. do 1204,0 tys. Po tym okresie tendencja zaczęła się nieznacznie odwracać, a w roku akademickim 2022/23 liczba studentów wyniosła 1223,6 tys. osób.
Jednak w przypadku absolwentów zaobserwowano systematyczny spadek – ich liczba zmniejszyła się z 364,6 tys. w roku akademickim 2015/16 do 292,6 tys. w roku akademickim 2021/22 (jedynie w roku akademickim 2016/17 oraz 2020/21 zanotowano niewielki wzrost).
Radykalne zmiany w szkolnictwie wyższym
Podczas spotkania z rektorami oraz studentami małopolskich uczelni na Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, minister Wieczorek podkreślił konieczność efektywnego wykorzystania bazy dydaktycznej i naukowej. Wygłosił wykład pt. „Przyszłość polskiej nauki – w stronę doskonałości badawczej” na Uniwersytecie Ekonomicznym. Wskazał w nim, że polska nauka musi postawić na jakość, a nie ilość uczelni, podkreślając konieczność współpracy między uczelniami publicznymi i prywatnymi.
W odpowiedzi na spadającą liczbę studentów, resort nauki opracowuje bowiem mechanizm mający na celu promocję łączenia uczelni. „Ministerstwo wkrótce przedstawi specjalny mechanizm, który będzie promował takie rozwiązania,” zapowiedział minister Wieczorek, dodając, że tam, gdzie jest to możliwe, ministerstwo chciałoby zobaczyć praktyczne wdrażanie tego modelu.
Nowelizacja ustawy o szkolnictwie wyższym
W ramach planowanych zmian ministerstwo pracuje nad nowelizacją ustawy o szkolnictwie wyższym. Według Wieczorka projekt nowelizacji powinien być gotowy do połowy roku, po czym zostanie poddany konsultacjom ze środowiskiem akademickim. Jak dotąd zgłoszono około 700 poprawek do ustawy, w tym zarówno kosmetyczne, jak i rewolucyjne.
Do kluczowych obszarów, które wymagają zmiany w ustawie, minister zaliczył:
- Jakość kształcenia na wszystkich kierunkach studiów, w tym nauczycielskich, psychologicznych, inżynierskich i trenerskich.
- Reformę studiów podyplomowych, aby prowadziły je tylko te jednostki, które mają studia I stopnia.
- System wyboru rektorów, eliminując wpływ rady uczelni na wybór rektora.
- Elastyczność stypendiów oraz poprawę statusu doktorantów.
Program „Budowa akademików”
Oprócz łączenia uczelni, minister zapowiedział również program „Budowy akademików” który ma zapewnić więcej miejsc w akademikach. Program ten zakłada wykorzystanie środków z Funduszu Dopłat prowadzonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Obecnie fundusz dysponuje miliardem złotych rocznie, ale minister chce zwiększyć te środki do 2-4 miliardów złotych.
