Nie utrzymywałem kontaktu z ojcem. „Czy po jego śmierci coś mi się należy?” — pyta Tomasz [LIST]

Czy brak relacji rodzinnych pozbawia prawa do spadku? Wyjaśniamy, czym różni się brak kontaktu od wydziedziczenia.

✉️ LIST OD CZYTELNIKA

Droga Redakcjo,

Piszę, bo od kilku tygodni żyję w ogromnym stresie i nie wiem, jakie mam prawa. Mój ojciec zmarł niedawno, ale prawda jest taka, że przez ostatnie 20 lat praktycznie nie mieliśmy kontaktu. Rodzice rozwiedli się, gdy byłem dzieckiem, i ojciec w pewnym momencie po prostu zniknął z mojego życia. Nie odwiedzał, nie dzwonił, nie interesował się tym, czy mam co jeść, ani nawet czy chodzę do szkoły.

Nie ukrywam, że przez długi czas miałem do niego żal, ale ostatecznie uznałem, że tak wygląda jego decyzja — on swoje życie, ja swoje.

Teraz jednak sytuacja jest zupełnie inna. Po jego śmierci skontaktowała się ze mną jego siostra i poinformowała, że „nie mam do niczego prawa, skoro nie utrzymywałem kontaktu”. Padły nawet słowa, że „ojciec o mnie nie mówił” i „na pewno nic mi się nie należy, bo mnie nie chciał”.

Nie wiem, czy ojciec zostawił testament. Nie mam pojęcia, czy próbował mnie wydziedziczyć. Nie wiem też, czy mogę żądać jakiejkolwiek informacji od rodziny.

Moje pytanie jest proste, choć bardzo trudne emocjonalnie:

Czy brak kontaktu z ojcem przez wiele lat oznacza, że nie mam prawa do spadku? Czy w świetle prawa naprawdę nie jestem jego synem?

Będę bardzo wdzięczny za pomoc, bo czuję się w tej sytuacji kompletnie zagubiony.

Tomasz

⚖️ Odpowiedź redalcko:

Czy dziecko, które nie utrzymywało kontaktu, traci prawa do spadku?

Tomaszu, Twoja sytuacja jest częsta — i wiele osób słyszy od rodziny zmarłego dokładnie te same, błędne słowa. Wyjaśnijmy to jasno i konkretnie.

1. Brak kontaktu NIE odbiera prawa do spadku

W polskim prawie dziecko dziedziczy po rodzicu zawsze, niezależnie od tego, czy relacje były dobre, złe, czy nie istniały w ogóle.

Milczenie, brak relacji, brak wizyt czy konflikt rodzinny nie mają żadnego znaczenia prawnego.

2. Jedynym sposobem odebrania dziecku prawa do spadku jest wydziedziczenie

Ale:

✔️ musi być zapisane w testamencie,

✔️ musi wskazywać konkretny powód,

✔️ powód musi być zgodny z ustawą (np. rażąca krzywda wobec rodzica, uporczywe uchylanie się od obowiązków),

✔️ i musi być możliwy do udowodnienia.

Sam brak kontaktu NIE jest podstawą wydziedziczenia.

3. Jeśli nie ma testamentu → dziedziczysz z ustawy

Czyli jako dziecko masz prawo do swojej części, nawet jeśli rodzina uważa inaczej.

4. Jeśli jest testament bez wydziedziczenia → przysługuje Ci zachowek

Czyli konkretna suma pieniędzy, zwykle połowa tego, co otrzymałbyś przy dziedziczeniu ustawowym.

5. Masz prawo żądać informacji o składzie spadku

Rodzina nie może Ci niczego ukrywać ani odmawiać kontaktu.

PODSUMOWANIE (najkrócej):

• brak kontaktu z ojcem nie odbiera Ci żadnych praw,

• musiałby istnieć testament z prawidłowym wydziedziczeniem,

• jeśli go nie ma — dziedziczysz jak każde dziecko,

• jeśli testament jest, ale bez wydziedziczenia — należy Ci się zachowek,

• rodzina nie decyduje o Twoich prawach, tylko przepisy.

📝 Dodatek od redakcji: Jak w praktyce włączyć się do postępowania spadkowego?

Wbrew temu, co często mówią rodziny, brak kontaktu ze zmarłym nie odbiera prawa do spadku. W Polsce istnieją jasne procedury, które chronią każdego spadkobiercę — również tego, z którym zmarły nie miał relacji. Zarówno notariusz, jak i sąd mają prawny obowiązek ustalić wszystkie osoby uprawnione do dziedziczenia.

✔️ 1. Notariusz musi ustalić wszystkich spadkobierców

• jeśli ktoś zgłasza się po spadek, notariusz sprawdza, czy zmarły miał dzieci,

• musi zawiadomić każde dziecko spadkodawcy,

• nie może sporządzić aktu, jeśli ktoś został pominięty.

✔️ 2. W sądzie obowiązuje ta sama zasada

• sąd wysyła zawiadomienia do wszystkich spadkobierców,

• jeśli wnioskodawca nie poda danych dziecka, sąd może je ustalić sam,

• pominięcie spadkobiercy jest podstawą do poprawienia orzeczenia.

✔️ 3. Każdy pominięty spadkobierca może się włączyć

Wystarczy:

• zgłosić się do notariusza lub sądu,

• okazać akt urodzenia potwierdzający pokrewieństwo,

• poinformować, że jest się dzieckiem zmarłego.

✔️ 4. Nawet jeśli rodzina „zatai” Twoje istnienie

• sprawa nie może być prawidłowo zakończona,

• można ją ponownie otworzyć lub unieważnić błędny akt,

• odpowiedzialność ponosi także notariusz, który nie zweryfikował danych.

💡 Podsumowanie: Każdy spadkobierca — także ten, który przez lata nie utrzymywał kontaktu ze zmarłym — ma pełne prawo uczestniczyć w postępowaniu spadkowym. To nie rodzina decyduje o jego prawach, lecz przepisy, które są w tym zakresie jednoznaczne.

Informacja redakcyjna

Powyższy materiał ma charakter informacyjny i ogólny. Nie stanowi porady prawnej ani podatkowej i nie może zastąpić indywidualnej konsultacji ze specjalistą. Każda sytuacja spadkowa czy majątkowa może różnić się szczegółami, które mają kluczowe znaczenie dla interpretacji przepisów.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie treści artykułu. W przypadku wątpliwości zawsze warto skonsultować się z notariuszem lub prawnikiem, który oceni konkretną sytuację i wskaże najlepsze rozwiązanie.

Drogie Czytelniczki i Czytelnicy, jeśli borykacie się z podobnymi dylematami lub innymi problemami, które chcielibyście podzielić się z nami, zachęcamy do napisania na adres [email protected].

Gwarantujemy pełną anonimowość i dyskrecję. Pamiętajcie, że dzielenie się swoimi uczuciami i doświadczeniami może być pierwszym krokiem do znalezienia odpowiedzi i wsparcia. Jesteśmy tu dla Was, by słuchać, doradzać i inspirować.