Nieuczciwy kontrahent, 11 ton nieodebranych śliwek i dramat rolnika, który z dnia na dzień został bez dochodu i z towarem gotowym do wyrzucenia. Sprawa z Dolnego Śląska poruszyła tysiące osób w całej Polsce i pokazała, jak łatwo można zostać wykorzystanym — nawet przez firmę, która oficjalnie nie powinna już działać.
Zamówienie, którego nikt nie odebrał
Damian Piech, sadownik z Węgrzynowa, otrzymał przez OLX zamówienie na 10 ton śliwek od firmy Środmar ze Środy Wielkopolskiej. Po dwóch dniach intensywnej pracy — z pomocą ośmiu osób — udało się zebrać 11 ton świeżych owoców, zapakowanych w niemal tysiąc skrzynek. Wtedy kontakt z odbiorcą niespodziewanie się urwał.
Najpierw pojawiły się wymówki o "problemach ze spedycją", później — jak relacjonuje sam rolnik w rozmowie z "Gazetą Wyborczą" — telefony przestały być odbierane całkowicie.
Informacje potwierdził również portal Fakt.pl oraz TVN24, który nagłośnił całą historię.
Błyskawiczna pomoc z sieci
Zdesperowany sadownik poprosił o pomoc przyjaciela. Marcin Zuber udostępnił apel w mediach społecznościowych. Post w grupie Widzialna Ręka Wrocław udostępniono ponad 7 tysięcy razy — a pod dom Damiana zaczęli zjeżdżać ludzie z całej Polski: z Poznania, Tarnogóry, Strzegomia, a nawet z Ustrzyk Dolnych.
Akcja błyskawicznie przyniosła efekt. W ciągu zaledwie 4,5 godziny sprzedano całe 11 ton śliwek. Niektórzy klienci przyjeżdżali z własnymi kartonami, wiaderkami, inni zbierali owoce sami prosto z sadu. Dla wielu był to gest solidarności — nie chcieli dopuścić, by ktoś został z niczym przez cudze nieuczciwe działania.
Kim jest firma Środmar?
Jak ustaliła „Gazeta Wyborcza”, Środmar to firma formalnie uznana przez sąd za "podmiot martwy", która nie prowadzi działalności od 2017 roku. W ciągu ostatnich lat przeciwko spółce toczyło się już 13 spraw sądowych, a jej prezeska została skazana m.in. za oszustwo i wyłudzenie kredytu.
Obecnie firmą zarządza sądowy kurator Mateusz Zawodny.
– Podejrzewam, że nie uda się już ustalić, kim byli wspólnicy – przyznał w rozmowie z dziennikarzami.
Rolnicy są bezbronni
Damian Piech nie jest odosobnionym przypadkiem. – W rolnictwie realia są inne niż zakłada to teoria. Transakcje bez wstępnych umów odbywają się codziennie – powiedział w rozmowie z „Wyborczą”. Po nagłośnieniu sprawy pojawiły się kolejne głosy rolników, którzy również padli ofiarą podobnych praktyk.
– Wszyscy emocjonowali się akcją ratowania śliwek, ale brakuje dyskusji o sednie sprawy – podkreśla Zuber. – Czy taka firma może nadal funkcjonować i oszukiwać kolejnych rolników bez żadnych konsekwencji?
Papryka za darmo – inny rolnik, ten sam problem
Kilka dni wcześniej równie poruszającą historię opisał portal o2.pl. Maciej Siekiera, rolnik z Gałkowic pod Sandomierzem, zaprosił ludzi, by za darmo zebrali jego paprykę — ponieważ koszt zbioru przewyższał zysk ze sprzedaży.
"Nie chcę za to ani złotówki, wolę, żeby ktoś ją zabrał, niż żeby się zmarnowała" — mówił w nagraniu opublikowanym przez polityka Damiana Żurawskiego.
W tym przypadku nie chodziło o oszustwo, lecz o kompletny brak opłacalności uprawy warzyw w obecnym systemie gospodarczym.
System do naprawy
Obie historie — choć różne — prowadzą do jednego wniosku: polscy rolnicy są zbyt często pozostawieni sami sobie. Bez zabezpieczenia prawnego, bez narzędzi do walki z nieuczciwymi firmami, bez gwarancji opłacalności swojej pracy.
Jeśli nie pojawią się konkretne zmiany systemowe, takich przypadków będzie tylko przybywać.