Od 1 stycznia 2026 roku w Polsce wejdą w życie długo oczekiwane zmiany w Kodeksie pracy, które obejmą osoby zatrudnione na umowach cywilnoprawnych oraz prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Nowelizacja przyjęta przez Radę Ministrów to przełom w systemie naliczania stażu pracy, który do tej pory uwzględniał wyłącznie zatrudnienie na etacie. Nowe przepisy to dobra wiadomość dla tysięcy Polaków, którzy przez lata pracowali w oparciu o zlecenia czy samozatrudnienie – ich doświadczenie zawodowe w końcu zostanie oficjalnie uznane.
🔁 Nowe podejście do stażu pracy
Do tej pory osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych – jak umowa zlecenia czy o świadczenie usług – były pozbawione wielu przywilejów pracowniczych wynikających ze stażu. Oznaczało to, że nawet kilkuletnia praca w tej formie nie przybliżała pracownika do pełnych 26 dni urlopu, nagród jubileuszowych czy stanowisk wymagających udokumentowanego doświadczenia.
W myśl przyjętej nowelizacji, do stażu pracy wliczane będą:
-
okresy prowadzenia działalności gospodarczej,
-
czas współpracy z osobą prowadzącą działalność,
-
zawieszenie działalności gospodarczej w związku z opieką nad dzieckiem,
-
okresy świadczenia pracy na podstawie umowy zlecenia, agencyjnej lub o świadczenie usług,
-
czas pracy w charakterze osoby współpracującej z przedsiębiorcą,
-
członkostwo w spółdzielniach produkcyjnych i kółkach rolniczych,
-
udokumentowana praca zarobkowa za granicą, jeśli nie była formalnym zatrudnieniem.
📋 Kto zyska na nowych przepisach?
Zmiany szczególnie korzystnie wpłyną na sytuację pracowników z długim stażem na „śmieciówkach”. Osoby, które przez lata pracowały na podstawie zlecenia, wreszcie zyskają realne uprawnienia wynikające ze swojego doświadczenia.
Przykład? Jeśli pracownik posiada 7-letni staż na umowie o pracę, a dodatkowo przedstawi dokumentację 4-letniej pracy na zleceniu, po wejściu nowych przepisów zyska prawo do pełnych 26 dni urlopu wypoczynkowego, które obecnie przysługują dopiero po 10 latach „uznanego” zatrudnienia.
🧾 Jak udokumentować wcześniejszy staż?
Aby skorzystać z nowych zasad, konieczne będzie potwierdzenie okresów zatrudnienia. W większości przypadków wystarczy zaświadczenie z ZUS, które obejmie zgłoszone do systemu składki. Jeśli jednak zatrudnienie nie było rejestrowane (np. praca za granicą), konieczne będzie przedstawienie innych dokumentów potwierdzających wykonywanie pracy, zgodnie z ogólnymi zasadami dowodowymi.
To oznacza, że osoby prowadzące działalność gospodarczą lub pracujące poza granicami kraju będą musiały zadbać o odpowiednią dokumentację potwierdzającą aktywność zawodową z danego okresu.
⚖️ Sprawiedliwość i równość w dostępie do praw pracowniczych
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które przygotowało projekt, podkreśla, że zmiana ma na celu zrównanie szans wszystkich pracujących Polaków, niezależnie od wybranej formy zatrudnienia. Jak zaznaczył rzecznik rządu, Adam Szłapka, to reforma „sprawiedliwa, potrzebna i od dawna oczekiwana”.
Warto podkreślić, że nowelizacja będzie miała działanie wsteczne – obejmie również wcześniejsze okresy pracy, nie tylko te po 2026 roku.
📅 Kiedy przepisy wejdą w życie?
Ustawa zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku. To oznacza, że do tego czasu pracownicy oraz przedsiębiorcy mają czas, by przygotować odpowiednie dokumenty i zadbać o archiwizację danych niezbędnych do potwierdzenia stażu.
📝 Podsumowanie najważniejszych zmian:
-
✅ Umowy zlecenia, agencyjne oraz działalność gospodarcza będą od 2026 roku wliczane do stażu pracy.
-
📅 Nowe przepisy wchodzą w życie 1 stycznia 2026 r. i będą działały wstecz – obejmą również wcześniejsze okresy pracy.
-
📋 Dzięki nowelizacji, więcej osób zyska prawo do pełnych 26 dni urlopu wypoczynkowego oraz innych świadczeń zależnych od stażu.
-
🧾 Zaświadczenia z ZUS i inne dokumenty będą potwierdzać okresy pracy na zleceniu lub w ramach samozatrudnienia.
-
⚖️ Reforma ma na celu wyrównanie szans i uznanie realnego doświadczenia zawodowego, niezależnie od formy zatrudnienia.
-
👨💼 Korzystne zmiany obejmą również osoby pracujące za granicą oraz współpracujące z firmami bez etatu.
-
📑 Konieczne będzie gromadzenie dokumentacji, zwłaszcza w przypadku pracy nierejestrowanej w ZUS.
-
🏖️ Pracownicy z wcześniejszym doświadczeniem poza etatem będą mogli szybciej nabyć uprawnienia do urlopu i awansów.