Uwielbiany za słodycz, soczystość i egzotyczny aromat – ananas to owoc, który chętnie gości na naszych stołach, szczególnie w cieplejszych miesiącach. Jednak choć uchodzi za zdrową przekąskę pełną witamin, nie każdy wie, że spożywany w nadmiarze może wywołać dyskomfort, a nawet dolegliwości bólowe w jamie ustnej i przełyku. Wszystko przez bromelainę – enzym trawienny, który ma wiele właściwości, ale również... swoje ciemniejsze strony.
Bromelaina – przyjaciel trawienia, wróg błon śluzowych?
Bromelaina to enzym występujący naturalnie w ananasie, głównie w rdzeniu i świeżym miąższu. Jest znana ze swoich zdolności do rozkładania białek, co sprawia, że wspomaga trawienie i działa przeciwzapalnie. Właśnie dlatego ananas często bywa polecany jako owoc na poprawę metabolizmu, a także jako naturalny „rozpuszczalnik” mięsa przy marynowaniu.
Ale enzymy proteolityczne takie jak bromelaina nie działają wybiórczo – gdy trafiają do jamy ustnej, mogą rozpoczynać „trawienie” delikatnych tkanek języka, dziąseł, podniebienia czy przełyku. Efektem jest często pieczenie, mrowienie lub uczucie drapania.
Co się dzieje po zjedzeniu zbyt dużej ilości ananasa?
Choć brzmi to jak przesada, wiele osób potwierdza, że po zjedzeniu kilku plastrów świeżego ananasa pojawia się:
-
pieczenie języka, szczególnie po bokach,
-
drapanie w gardle,
-
uczucie „rozmiękczenia” ust lub podniebienia,
-
swędzenie lub szczypanie dziąseł,
-
w rzadkich przypadkach – obrzęk lub łzawienie oczu, które mogą wskazywać na nadwrażliwość lub reakcję alergiczną.
To wszystko efekty działania bromelainy, która rozpuszcza białka w komórkach nabłonka, powodując ich chwilowe uszkodzenie i podrażnienie.
Kiedy uważać? Dla kogo ananas może być niebezpieczny?
W umiarkowanych ilościach ananas jest bezpieczny i wartościowy – zawiera m.in. witaminę C, mangan, błonnik i przeciwutleniacze. Jednak niektóre osoby powinny ograniczyć jego spożycie lub zachować szczególną ostrożność:
-
osoby z wrażliwymi błonami śluzowymi, np. w przebiegu aft, stanów zapalnych jamy ustnej lub refluksu,
-
osoby z chorobami przełyku, np. nadżerkowym zapaleniem,
-
dzieci, których śluzówki są delikatniejsze,
-
osoby z alergią pokarmową (np. uczulone na lateks – możliwe reakcje krzyżowe),
-
pacjenci przyjmujący leki przeciwzakrzepowe (bromelaina może działać rozrzedzająco na krew).
Jak jeść ananasa, żeby uniknąć pieczenia?
Jeśli nie chcesz rezygnować z ananasa, ale obawiasz się podrażnień, spróbuj tych prostych trików:
-
Unikaj rdzenia – to właśnie tam stężenie bromelainy jest najwyższe.
-
Zanurz plasterki w wodzie lub osłodzonej zalewie – zmniejszy to aktywność enzymów.
-
Delikatnie podgrzej owoce – np. przez chwilę zgrilluj lub podpiecz. Ciepło dezaktywuje enzym.
-
Łącz ananasa z nabiałem – jogurt lub ser mogą częściowo „zneutralizować” działanie bromelainy.
-
Jedz z umiarem – 2–3 plasterki dziennie to dla większości osób całkowicie bezpieczna porcja.
Czy bromelaina ma też pozytywne działanie?
Zdecydowanie tak! Oprócz właściwości trawiennych, bromelaina działa przeciwzapalnie, wspiera układ odpornościowy i może łagodzić obrzęki pourazowe. Stosuje się ją nawet w preparatach wspomagających leczenie zatok czy stawów. Jednak – jak ze wszystkim – kluczem jest umiar i świadomość.
Ananas tak, ale z głową
Ananas to bez wątpienia zdrowy i wartościowy owoc, który warto włączyć do diety. Jednak spożywany w dużych ilościach lub przez osoby wrażliwe, może powodować podrażnienia jamy ustnej i przełyku, uczucie pieczenia, a nawet reakcje alergiczne.
Pamiętaj: nie wszystko, co naturalne i smaczne, jest całkowicie neutralne dla organizmu. Dlatego słuchaj swojego ciała, jedz ananasa z umiarem i stosuj proste sposoby, by złagodzić jego działanie. Dzięki temu skorzystasz z jego wartości odżywczych bez nieprzyjemnych skutków ubocznych.