Choć bakłażan często gości na talerzach osób dbających o zdrowie, nie każdy wie, że ten popularny warzywny składnik może działać niekorzystnie na osoby zmagające się z chorobami zapalnymi stawów. Jego głównym „winowajcą” jest solanina – naturalny związek chemiczny, który może nasilać objawy takich schorzeń jak reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), dna moczanowa czy choroba zwyrodnieniowa stawów.
Czym jest solanina i dlaczego może szkodzić?
Solanina to alkaloid występujący naturalnie w roślinach z rodziny psiankowatych – a więc nie tylko w bakłażanie, ale także w ziemniakach, pomidorach i papryce. U roślin pełni funkcję ochronną przed szkodnikami, ale dla ludzi może stanowić problem zdrowotny, szczególnie w większych ilościach.
Bakłażan, mimo wielu prozdrowotnych właściwości, zawiera właśnie solaninę, która:
-
może wpływać na nasilenie stanów zapalnych w organizmie,
-
podrażnia układ pokarmowy i nerwowy,
-
może powodować bóle mięśni i stawów u osób wrażliwych.
Bakłażan a choroby stawów – związek potwierdzony przez praktykę
Choć brakuje jednoznacznych, szeroko zakrojonych badań klinicznych, wielu lekarzy i dietetyków zauważa, że pacjenci cierpiący na choroby zapalne stawów często odczuwają poprawę po eliminacji bakłażana i innych warzyw psiankowatych z diety.
Najczęściej zgłaszane objawy to:
-
zwiększone bóle stawów,
-
sztywność poranna,
-
uczucie „rozlanego” stanu zapalnego w ciele,
-
pogorszenie samopoczucia po spożyciu bakłażana lub dań, w których występuje.
Warto zaznaczyć, że solanina nie działa drażniąco na każdego. Wrażliwość na ten związek jest indywidualna, jednak osoby z już istniejącymi chorobami autoimmunologicznymi lub zapalnymi powinny zachować ostrożność.
Jakie ilości bakłażana mogą szkodzić?
W 100 gramach bakłażana znajduje się około 6-11 mg solaniny, co nie jest ilością toksyczną, ale u osób nadwrażliwych może wystarczyć do wywołania objawów. Wysoka zawartość solaniny znajduje się głównie w:
-
niedojrzałych lub nadgniłych owocach,
-
skórce bakłażana (szczególnie ciemnej),
-
oraz w warzywach przechowywanych w złych warunkach (np. w wilgoci i cieple).
Objawy nadwrażliwości na solaninę
Nawet osoby, które nie cierpią na przewlekłe choroby stawów, mogą doświadczyć objawów po spożyciu większej ilości solaniny. Należą do nich:
-
ból głowy,
-
mdłości i wymioty,
-
dreszcze,
-
ból mięśni i stawów,
-
zmęczenie,
-
drażliwość.
Jeśli zauważysz, że po zjedzeniu potraw z bakłażanem czujesz się gorzej, warto rozważyć czasowe wyeliminowanie go z diety i obserwację reakcji organizmu.
Kto powinien uważać na bakłażana?
Bakłażan nie jest wskazany lub powinien być spożywany ostrożnie przez osoby:
-
z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS),
-
chorujące na dnę moczanową,
-
zmagające się z fibromialgią,
-
cierpiące na zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK),
-
z historią nietolerancji pokarmowych lub zespołu nieszczelnego jelita.
Czy można zmniejszyć ilość solaniny w bakłażanie?
Tak – obróbka termiczna może znacząco obniżyć zawartość solaniny. Oto kilka sposobów na zmniejszenie jej poziomu:
-
gotowanie, duszenie i pieczenie zmniejszają zawartość alkaloidów nawet o 40-50%,
-
obieranie ze skórki przed przyrządzeniem usuwa część najbardziej skoncentrowanej solaniny,
-
wybieranie dojrzałych owoców z pewnego źródła (najlepiej ekologicznych),
-
unikanie zieleniejących lub nadgniłych bakłażanów.
Mimo wszystko, u osób z nadwrażliwością nawet obrobiony bakłażan może powodować reakcje zapalne.
Alternatywy dla bakłażana w diecie przeciwzapalnej
Jeśli musisz zrezygnować z bakłażana, możesz go zastąpić innymi warzywami, które są bezpieczne dla stawów i nie zawierają solaniny:
-
cukinia – delikatna, łatwa do przygotowania i lekkostrawna,
-
dynia – bogata w beta-karoten i przeciwzapalne związki,
-
brokuły – zawierają sulforafan, który może redukować stany zapalne,
-
bataty – źródło zdrowych węglowodanów i antyoksydantów.
Zdrowy, ale nie dla wszystkich
Bakłażan to warzywo pełne wartości odżywczych – zawiera błonnik, przeciwutleniacze, witaminę C i potas, ale jego zawartość solaniny sprawia, że nie każdemu służy. Jeśli zmagasz się z przewlekłymi bólami stawów lub chorobami zapalnymi, warto sprawdzić, czy eliminacja bakłażana z diety przyniesie poprawę. Czasami nawet drobna zmiana w menu może mieć zaskakująco duży wpływ na samopoczucie i poziom bólu.
