Sąd Najwyższy podjął w środę długo wyczekiwaną uchwałę dotyczącą prowizji za udzielenie kredytu hipotecznego w przypadku jego wcześniejszej spłaty. Jak brzmi decyzja w tej sprawie?
Pytanie szczecińskiego sądu
Początek rozważań będących przedmiotem uchwały wiąże się z pytaniem skierowanym do Sądu Najwyższego przez Sąd Okręgowy w Szczecinie. Kwestia dotyczyła interpretacji art. 39 ustawy o kredycie hipotecznym oraz nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami, który mówi, że:
„w przypadku spłaty całości kredytu hipotecznego przed terminem określonym w umowie o kredyt hipoteczny całkowity koszt kredytu hipotecznego ulega obniżeniu o odsetki i inne koszty kredytu hipotecznego przypadające za okres, o który skrócono obowiązywanie tej umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą".
Ryzyko dla kredytobiorców
Z przepisu wynika podział kosztów kredytu na okresowe i jednorazowe, gdzie proporcjonalnemu obniżeniu podlegają tylko koszty okresowe. A to, jak wskazał Sąd Okręgowy, niesie ryzyko, że kredytodawca mógłby próbować ograniczyć do minimum koszty zależne od okresu obowiązywania umowy, obciążając konsumenta jednorazowymi, np. w postaci prowizji.
Jednak przedstawiciele banków argumentowali, że zasad dla kredytów konsumenckich nie można przenosić na kredyty hipoteczne, gdzie niektóre koszty są niezależne od okresu kredytowania. Zależą one bowiem od innych czynników, w tym od kwoty kredytu i wartości nieruchomości, w związku z czym nie powinny one podlegać zwrotowi niezależnie od momentu spłaty kredytu.
Oczekiwanie na decyzję TSUE
Choć Izba Cywilna Sądu Najwyższego zajęła się tą kwestią już w styczniu, początkowo zawiesiła sprawę. Skład trojga sędziów (Beata Janiszewska, Maciej Kowalski i Marcin Łochowski) postanowił wówczas poczekać na rozstrzygnięcie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w podobnej sprawie.
Austriacki sąd zadał TSUE pytanie dotyczące prowizji w umowie o kredyt na zakup nieruchomości. W odpowiedzi Trybunał orzekł, że prawo do obniżki kosztu kredytu nie obejmuje kosztów niezależnych od okresu obowiązywania umowy. Zdaniem TSUE:
„Konsument może domagać się jedynie obniżenia odsetek oraz kosztów zależnych od okresu obowiązywania umowy kredytu".
Decyzja na korzyść klientów
Ostatecznie, Sąd Najwyższy opowiedział się po stronie klientów. Stwierdził, że prowizja za udzielenie kredytu hipotecznego podlega obniżeniu, jeżeli jej wysokość jest zależna od okresu obowiązywania umowy.
Uchwałę podjęto w środę na posiedzeniu niejawnym. Natomiast jej pisemne uzasadnienie jeszcze nie zostało opublikowane.
