System kaucyjny już działa, ale wielu Polaków wciąż nie wie, jak z niego korzystać — albo celowo go ignoruje. Choć nikt nie dostanie za to mandatu, można nieświadomie stracić sporo pieniędzy. Sprawdź, jak działa nowy system i dlaczego jednak warto oddawać opakowania.
Co obejmuje system kaucyjny?
Od 1 października 2025 r. obowiązuje nowy system kaucyjny. Działa on na prostych zasadach:
-
za niektóre opakowania doliczana jest kaucja (płacona przy kasie),
-
pieniądze można odzyskać po zwrocie opakowania do sklepu lub automatu.
System obejmuje:
✅ plastikowe butelki PET do 3 litrów – kaucja 0,50 zł,
✅ aluminiowe puszki do 1 litra – kaucja 0,50 zł,
✅ szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra – kaucja 1,00 zł (od 2026 r.).
Każde opakowanie objęte systemem ma specjalne oznaczenie.
Co tracisz, jeśli nie oddajesz opakowań?
Brak zwrotu = strata pieniędzy. Przy każdym zakupie napojów doliczana jest kaucja. Jeśli nie oddasz opakowania, po prostu przepada Ci ta kwota.
Przykład: Rodzina, która miesięcznie kupuje:
-
4 zgrzewki wody (24 butelki),
-
5 napojów gazowanych,
-
8 puszek z napojami,
-
8 butelek szklanych soków,
może odzyskać nawet 28,50 zł miesięcznie. W skali roku to ponad 340 zł!
Czy coś grozi za ignorowanie systemu?
Nie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami:
-
można wyrzucać opakowania z kaucją do odpadów segregowanych (żółty lub zielony pojemnik),
-
nie grozi za to żadna kara ani mandat,
-
jedyną „karą” jest utrata zapłaconej kaucji.
Dlaczego lepiej nie ignorować systemu?
Choć dziś system jest dobrowolny, w przyszłości może się to zmienić. Jeśli poziom zwrotów opakowań będzie zbyt niski, rząd może:
-
podnieść wysokość kaucji (do 2 zł za sztukę),
-
wprowadzić kary, tak jak przy błędnej segregacji śmieci.
Ponadto, im mniej surowców zostanie odzyskanych, tym wyższe mogą być opłaty za odbiór odpadów — dla wszystkich mieszkańców.
Gdzie oddawać opakowania?
-
Wszystkie sklepy o powierzchni powyżej 200 m² muszą przyjmować opakowania objęte kaucją.
-
Mniejsze sklepy mogą, ale nie muszą brać udziału w systemie.
-
Zwrot pieniędzy powinien odbywać się natychmiast – gotówką, na kartę lub bonem (ale nie musisz akceptować bonu – masz prawo żądać gotówki lub przelewu, jeśli sklep to umożliwia).
Jak przygotować opakowania do zwrotu?
Aby automat lub sklep przyjął butelkę lub puszkę:
-
nie może być zgnieciona,
-
musi mieć czytelny kod kreskowy i oznaczenie kaucji,
-
nie trzeba mieć paragonu,
-
butelka powinna być pusta i czysta, z zakrętką (jeśli była).
Co dzieje się z nieodebraną kaucją?
Pieniądze z nieodebranych kaucji trafiają do operatorów systemu (np. dużych sieci handlowych). Zgodnie z ustawą mogą je wykorzystać tylko na rozwój systemu kaucyjnego i edukację ekologiczną – nie mogą na tym zarabiać.
System kaucyjny działa, ale to od nas zależy, czy przyniesie realne efekty. Jeśli go zignorujemy, nikt nas nie ukarze, ale możemy stracić nawet kilkaset złotych rocznie. Dodatkowo w przyszłości mogą pojawić się obowiązkowe kary lub wyższe stawki kaucji. Warto więc już teraz wdrożyć nawyk oddawania butelek i puszek – to korzystne dla portfela i środowiska.