Boli Cię głowa i pierwsze, co robisz, to parzysz sobie mocną kawę? Uważaj – ten nawyk może przynieść więcej szkody niż pożytku. Choć kofeina bywa pomocna w niektórych typach bólu głowy, jej nadmiar może wywołać efekt odwrotny: pogłębić dolegliwości, doprowadzić do odwodnienia, a nawet uzależnienia, które kończy się tzw. bólem z odstawienia kofeiny.
Kofeina – składnik o dwojakim działaniu
Kofeina zawarta w kawie działa na ośrodkowy układ nerwowy – pobudza, poprawia koncentrację i może obkurczać naczynia krwionośne, co u części osób faktycznie łagodzi ból głowy, szczególnie w jego początkowej fazie. Właśnie dlatego niektóre leki przeciwbólowe zawierają niewielkie ilości kofeiny (np. popularne tabletki na migrenę).
Ale… wszystko zależy od dawki i regularności spożycia.
Kiedy kawa przestaje pomagać, a zaczyna szkodzić?
1. Nadmierne spożycie kofeiny
Regularne picie dużych ilości kawy (powyżej 300–400 mg kofeiny dziennie, czyli 3–4 filiżanki) może prowadzić do:
-
zaburzeń snu,
-
wzrostu napięcia mięśniowego,
-
odwodnienia,
-
wzmożonego napięcia nerwowego,
-
a przede wszystkim – bólu głowy z przeładowania kofeiną.
Kofeina działa diuretycznie (moczopędnie), co w dłuższej perspektywie może doprowadzić do niedoboru płynów – a odwodnienie to jedna z najczęstszych przyczyn bólu głowy.
2. Ból głowy z odstawienia kofeiny
Osoby, które na co dzień piją dużo kawy, często nie zdają sobie sprawy, że ich organizm uzależnia się od kofeiny. Wystarczy jedna porcja mniej, opóźniona kawa rano lub całkowita rezygnacja, by pojawił się charakterystyczny ból:
-
tępy, rozlany ból głowy,
-
uczucie zmęczenia i senności,
-
trudności z koncentracją,
-
drażliwość.
Taki ból zazwyczaj pojawia się 12–24 godziny po ostatniej dawce kofeiny i może utrzymywać się nawet przez kilka dni.
3. Kawa a migrena
U części osób kawa może wywoływać lub nasilać atak migrenowy – szczególnie gdy spożywana jest nieregularnie, w dużych ilościach lub na pusty żołądek.
❗ Niektóre osoby z migreną zauważają, że ich dolegliwości pogarszają się po wypiciu napojów zawierających kofeinę – dotyczy to nie tylko kawy, ale też energetyków, coli czy herbaty.
Kiedy kawa może pomóc?
Kofeina w małych ilościach (50–100 mg) może zadziałać korzystnie, gdy:
-
ból głowy pojawia się sporadycznie,
-
wynika z rozszerzenia naczyń krwionośnych,
-
towarzyszy zmęczeniu, niewyspaniu, spadkowi ciśnienia.
Ale ważne: jednorazowe działanie nie oznacza, że kawa jest skutecznym lekiem na bóle głowy. Kluczowe jest to, jak często i ile jej pijesz.
Co zamiast kawy przy bólu głowy?
Zamiast sięgać po kolejną filiżankę espresso, spróbuj metod, które nie ryzykują odwodnienia i nie uzależniają:
✅ Woda i elektrolity
Odwodnienie to częsta przyczyna bólu głowy – zanim sięgniesz po leki czy kawę, wypij szklankę wody, najlepiej z dodatkiem elektrolitów (np. napoju izotonicznego lub naturalnej wody mineralnej).
✅ Delikatny ruch na świeżym powietrzu
Krótki spacer dotlenia mózg, rozluźnia napięcie i poprawia krążenie.
✅ Zimny lub ciepły okład na czoło lub kark
W zależności od typu bólu (migrenowy vs napięciowy), okład może zmniejszyć dolegliwości.
✅ Sen i relaksacja
Napięcie psychiczne i przemęczenie to najczęstsze tło bólów głowy. Zamiast kolejnej kawy – spróbuj drzemki lub technik oddechowych.
Kto powinien szczególnie ograniczyć kawę?
-
osoby cierpiące na migreny,
-
osoby z tendencją do odwodnienia,
-
pacjenci z chorobami układu sercowo-naczyniowego (np. nadciśnieniem),
-
osoby z zaburzeniami lękowymi, nerwicą, bezsennością,
-
kobiety w ciąży – ze względu na zwiększoną wrażliwość organizmu na kofeinę.
Ile kawy to „bezpieczna” ilość?
Zalecana maksymalna dzienna dawka kofeiny dla zdrowej osoby dorosłej to do 400 mg, czyli:
-
ok. 3–4 filiżanki kawy parzonej,
-
5–6 filiżanek espresso,
-
lub równowartość 4 puszek napoju energetycznego.
👉 Ale uwaga: jeśli pijesz kawę codziennie i nagle przestaniesz – objawy odstawienia mogą pojawić się już po 24 godzinach.
Nie każda kawa „stawia na nogi”
Kawa to jeden z najczęściej nadużywanych napojów przy bólach głowy. Choć w niewielkich dawkach może przynieść ulgę, jej nadmiar szkodzi – powodując odwodnienie, uzależnienie i efekt odstawienia. Jeśli regularnie cierpisz na bóle głowy, zamiast sięgać po kolejną porcję kofeiny, przyjrzyj się swojej diecie, nawodnieniu i stylowi życia. A przede wszystkim – skonsultuj się z lekarzem, który pomoże określić przyczynę i dobrać właściwe leczenie.