Zgaga to piekące uczucie za mostkiem, które pojawia się, gdy kwaśna treść żołądka cofa się do przełyku. Objawia się paleniem w gardle, kwaśnym posmakiem w ustach, a czasem bólem w klatce piersiowej. Najczęściej towarzyszy chorobie refluksowej przełyku (GERD).
Skąd wziął się mit o mleku?
Przez lata sądzono, że mleko pomaga przy zgadze, bo ma odczyn zasadowy i chwilowo „zneutralizuje” kwas żołądkowy. 👉 Rzeczywiście – wiele osób odczuwa krótkotrwałą ulgę po jego wypiciu.
Ale to złudzenie. Mleko zawiera białka i tłuszcze, które stymulują żołądek do produkcji dodatkowego kwasu. W efekcie zgaga może wrócić, często silniejsza niż wcześniej.
Dlaczego mleko nie jest dobrym sposobem?
❌ Daje tylko krótkotrwały efekt ulgi. ❌ Pobudza wydzielanie kwasu solnego. ❌ Może nasilić objawy refluksu, szczególnie wieczorem.
Warto zaznaczyć, że mleko odtłuszczone (0,5–1,5%) u niektórych pacjentów nie nasila objawów tak bardzo, ale i tak nie jest zalecane jako metoda leczenia.
Co naprawdę pomaga na zgagę?
🔹 Zmiana stylu życia
-
jedz mniejsze posiłki, ale częściej,
-
unikaj tłustych i smażonych potraw, czekolady, kawy, alkoholu, napojów gazowanych,
-
nie kładź się od razu po jedzeniu – odczekaj co najmniej 2–3 godziny,
-
śpij z lekko uniesioną górną częścią ciała,
-
redukcja masy ciała zmniejsza objawy GERD.
🔹 Produkty, które mogą złagodzić objawy
-
woda niegazowana,
-
lekkie suchary lub pieczywo tostowe,
-
delikatne napary ziołowe (np. prawoślaz, rumianek) – mogą działać łagodząco, ale nie zastępują leczenia.
🔹 Leki dostępne bez recepty
-
Antacida – zobojętniają kwas i działają szybko, ale krótko,
-
Alginiany (np. preparaty z kwasem alginowym, np. Gaviscon) – tworzą mechaniczną barierę i zapobiegają cofaniu się treści żołądkowej, mają udokumentowaną skuteczność w refluksie.
🔹 Leczenie przewlekłe
-
Inhibitory pompy protonowej (IPP, np. omeprazol, pantoprazol) – najskuteczniejsze leki w przewlekłym GERD, stosowane pod kontrolą lekarza, najlepiej rano przed śniadaniem.
Kiedy zgaga to sygnał alarmowy?
Koniecznie udaj się do lekarza, jeśli: ⚠️ zgaga pojawia się kilka razy w tygodniu, ⚠️ objawy utrzymują się mimo zmian diety i leków OTC, ⚠️ występuje ból przy połykaniu, chudnięcie, krwiste wymioty lub smoliste stolce.
Takie objawy mogą wskazywać na poważniejsze choroby, np. chorobę refluksową przełyku z powikłaniami, wrzody czy przełyk Barretta.
✅ Podsumowanie
Mleko na zgagę to mit – przynosi tylko chwilową ulgę, a w dłuższej perspektywie może nasilić produkcję kwasu i pogorszyć objawy. Zdecydowanie skuteczniejsze są: zmiany stylu życia, alginiany, doraźnie antacida, a przy częstych objawach – leczenie inhibitorami pompy protonowej pod kontrolą lekarza.
📚 Źródła:
-
Katz PO, Dunbar KB, Schnoll-Sussman FH, et al. ACG Clinical Guideline for the Diagnosis and Management of Gastroesophageal Reflux Disease. Am J Gastroenterol. 2022;117(1):27–56. Link: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34882564/
-
Kahrilas PJ, Shaheen NJ, Vaezi MF, et al. American Gastroenterological Association Medical Position Statement on the management of gastroesophageal reflux disease. Gastroenterology. 2008;135(4):1383–1391. Link: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18789939/
-
Kaltenbach T, Crockett S, Gerson LB. Are lifestyle measures effective in patients with gastroesophageal reflux disease? An evidence-based approach. Arch Intern Med. 2006;166(9):965–971. Link: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16682569/