Nebulizacja, czyli aerozolowa terapia to nowoczesna i bardzo skuteczna metoda leczenia górnych dróg oddechowych. Inhalacja przy użyciu nebulizatora jest łatwa do wykonania, jednak, aby nie popełnić błędu, warto znać pewne fakty na jej temat.
Do niedawna tego typu leczenie można było wykonać jedynie w szpitalach lub inhalatoriach. Dzisiaj możemy z powodzeniem nabyć mały, podręczny aparat do nebulizacji w aptece. Jednak podczas zakupu nie otrzymamy wszystkich przydatnych informacji o sposobie jego używania. Nie wszystkie informacje dotyczące inhalacji znajdziemy także w ulotce leków, również tych dostępnych bez recepty. Zachęcamy, więc wszystkich do lektury.
Siedem podstawowych zasad
1. Mycie inhalatora
Po każdym użyciu inhalator należy dokładnie umyć i wysuszyć. W inhalatorze nie mogą zostać resztki używanego wcześniej leku ani wody po myciu.
2. Inhalacje tylko w pionie
Pozycja, w jakiej przeprowadzamy inhalację, wpływa na jej skuteczność. Jeśli wykonujemy ją w poziomie, uniemożliwiamy mgiełce trafienie do oskrzeli czy płuc.
3. Końcówki
Krążą plotki, że maseczka dołączona do inhalatora nadaje się tylko do stosowania soli fizjologiczne, gdyż leki w postaci mgiełki uciekają przez jej otwory. W każdej plotce jest ziarno prawdy – starsze dzieci i dorośli powinni stosować ustnik, który podaje lek w skuteczniejszy sposób, jednak w przypadku młodszych dzieci z powodzeniem możemy stosować maseczkę z otworami (w przypadku maseczki bez otworów dzieci mogą mieć problem z oddychaniem). Sprawdzajmy jednak zawsze czy część mgiełki nie ucieka zbyt blisko oczu dziecka!
4. Płukanie jamy ustnej
Po każdej inhalacji należy przepłukać buzię i jamę ustną. Jeśli do inhalacji używaliśmy czegoś więcej niż soli fizjologicznej dobrze, abyśmy również umyli zęby. Dokładna higiena pomoże zapobiec uszkodzeniom szkliwa, podrażnieniom gardła, a nawet grzybicy jamy ustnej.
5. Oklepywanie
Jedna z bardzo ważnych procedur, o której albo nie słyszeliśmy albo ją zignorowaliśmy. Większość inhalacji ma za zadanie rozrzedzenie zalegającej wydzieliny i ułatwienie jej odkrztuszania. W przypadku osoby dorosłej nie ma problemu z produktywnym kaszlem po inhalacji, jednak maluch bez naszej pomocy w postaci właśnie oklepywania, nie oczyści skutecznie dróg oddechowych.
6. Wstrząsanie
Przed wlaniem leku do nebulizatora należy wstrząsnąć zawartością buteleczki, w której się znajduje. Taka czynność jest bardzo ważna i powinna być przeprowadzana przy wielu lekach.
7. Wymienne części
Maseczkę, ustnik i każdą inną używaną przez nas końcówkę należy średnio, co 12 miesięcy wymieniać. Warto także pamiętać o wymianie filtra w nebulizatorze – informację, co do częstotliwości jego wymiany znajdziemy w instrukcji obsługi.
Najczęściej do nebulizatora wlewamy lek przepisany przez lekarza, jednak przy pomocy inhalacji możemy również zahamować rozwój choroby przy użyciu substancji dostępnych bez recepty.
Bez recepty
Sól fizjologiczna
Możemy stosować do nawilżania, oczyszczania i przepłukiwania górnych dróg oddechowych. Otwartą sól dobrze jest zużyć od razu, jednak dopuszczalne jest przechowywanie otwartej ampułki szczelnie owiniętej folią aluminiową, do 12 godzin w lodówce.
Roztwór z kwasem hialuronowym
Stosowany w suchym kaszlu w celu nawilżenia błon śluzowych, jak i mokrym - wspomagająco w odkrztuszaniu. Pamiętajmy, że większość inhalatorów nie poradzi sobie z samym roztworem z kwasem hialuronowym, więc dobrze go mieszać. Nie nadaje się jednak, jako baza dla leków i nie można go przechowywać po otwarciu.
Roztwór hipertoniczny
Stosowany jest w celu upłynnienia wydzieliny, dlatego nie powinny być stosowane na noc i w przypadku kaszlu suchego. Roztworów hipertonicznych nie należy mieszać z lekami.
Roztwór z ektoiną
Możemy stosować, chcąc rozrzedzić śluz, jednak docelowo używa się ich, jako bariery ochronnej dla alergenów. Roztworów tych nie możemy stosować częściej niż 2 razy dziennie i nie należy ich łączyć z lekami.
Jak inhalować dziecko?
Wybór inhalatora:
- Dla niemowląt i młodszych dzieci zaleca się używanie nebulizatorów, które przekształcają lek w mgiełkę łatwą do wdychania.
- Dla starszych dzieci można rozważyć użycie inhalatorów z dozownikiem (MDI) z przestrzenią buforową.
Przygotowanie do inhalacji:
- Przeczytaj ulotkę dołączoną do leku.
- Umieść odpowiednią ilość leku w komorze inhalatora.
- Upewnij się, że dziecko jest spokojne i komfortowe. Dla młodszych dzieci warto mieć ulubioną zabawkę lub książeczkę pod ręką.
Poprawna pozycja:
- Dziecko powinno siedzieć prosto, z głową lekko uniesioną.
- Unikaj pozycji leżącej, chyba że jest to konieczne z powodu stanu dziecka.
Stosowanie maski lub ustnika:
- Dla niemowląt i młodszych dzieci użyj maski, która zakrywa nos i usta.
- Dla starszych dzieci, które potrafią współpracować, ustnik może być bardziej odpowiedni.
- Upewnij się, że maska dobrze przylega, ale nie jest zbyt ciasna.
Wdychanie leku:
- Włącz inhalator.
- Instruktuje starsze dzieci, aby głęboko oddychały przez usta (jeśli używają ustnika) i trzymały oddech na kilka sekund po każdym wdechu.
- Dla młodszych dzieci po prostu pozwól im normalnie oddychać przez maskę.
Czas trwania:
Inhalacja powinna trwać tak długo, jak zaleca lekarz lub do momentu, gdy cały lek zostanie zużyty.
Po inhalacji:
- Wyłącz inhalator i odłóż.
- Zachęć dziecko do wypicia wody, aby usunąć resztki leku z jamy ustnej i gardła.
- Dokładnie wyczyść inhalator zgodnie z instrukcjami producenta.
Obserwuj reakcje dziecka:
Jeśli zauważysz jakiekolwiek niepożądane reakcje, takie jak duszność, wysypka, ból w klatce piersiowej lub uczucie drętwienia w ustach, skonsultuj się z lekarzem.
Czyszczenie inhalatora:
Regularne czyszczenie jest ważne, aby inhalator działał prawidłowo i był wolny od bakterii. Śledź zalecenia producenta dotyczące czyszczenia.
Konsultacja z lekarzem:
Regularnie konsultuj się z lekarzem pediatrą na temat skuteczności terapii inhalacyjnej oraz ewentualnych zmian w leczeniu.
Pamiętaj, że inhalacja to skuteczna metoda podawania leków, ale ważne jest, aby robić to prawidłowo i pod ścisłym nadzorem specjalisty. W razie jakichkolwiek wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Jak ocenić, że nasze dziecko potrzebuje inhalacji?
Dolegliwości oddechowe:
Inhalacje są często zalecane w przypadku problemów z układem oddechowym. Oto niektóre z objawów, które mogą wskazywać na potrzebę inhalacji:
- Kaszel, szczególnie suchy lub uporczywy.
- Świszczący oddech (zwany też świstami).
- Trudności w oddychaniu czy uczucie "ściśniętej" klatki piersiowej.
- Nawracające infekcje dróg oddechowych.
Przeziębienie lub grypa:
W przypadku niektórych przeziębień i grypy, inhalacje mogą pomóc w nawilżeniu dróg oddechowych i złagodzeniu objawów.
Astma:
U dzieci z diagnozowaną astmą, inhalacje są podstawową formą podawania leków rozszerzających oskrzela i przeciwzapalnych.
Początki zapalenia oskrzeli:
Jeśli zauważysz, że oddech dziecka jest płytki, przyspieszony i towarzyszy mu kaszel, może to być początek zapalenia oskrzeli. Inhalacje mogą pomóc w łagodzeniu objawów.
Zatkany nos:
Nawilżające inhalacje solne mogą pomóc w odetkaniu nosa i łagodzeniu objawów przeziębienia.
Kaszel krupowy:
Jeśli dziecko ma "szczekający" kaszel, zwłaszcza w nocy, może to być kaszel krupowy. W takich przypadkach inhalacje mogą przynieść ulgę, choć często potrzebna jest konsultacja lekarska.
Obserwuj skórę w okolicach nosa i ust:
Sinienie skóry wokół nosa i ust może wskazywać na niedotlenienie i być sygnałem do podjęcia działań, w tym możliwości inhalacji. W takich przypadkach konieczna jest natychmiastowa konsultacja lekarska.
Zachowanie dziecka:
Jeśli zauważysz, że dziecko jest bardziej marudne niż zwykle, niechętne do jedzenia, bawi się mniej lub jest bardziej sennne, mogą to być objawy problemów z oddychaniem, które wymagają uwagi.
Ważne uwagi:
- Zawsze przed rozpoczęciem inhalacji skonsultuj się z lekarzem pediatrą, który oceni, czy jest ona konieczna i jaki lek będzie odpowiedni dla dziecka.
- Jeśli jesteś niepewny czy Twoje dziecko potrzebuje inhalacji, lepiej bądź nadmiernie ostrożny i skonsultuj się z lekarzem.
- Inhalacje solne (roztwór soli fizjologicznej) są generalnie bezpieczne i mogą być stosowane do nawilżania dróg oddechowych, ale zawsze warto pytać o zalecenia lekarskie w kontekście indywidualnej sytuacji dziecka.
Pamiętaj, że zdrowie Twojego dziecka jest najważniejsze. W razie wątpliwości zawsze skonsultuj się ze specjalistą.
