Czym jest „zimno” na ustach?
„Zimno” to potoczna nazwa opryszczki wargowej, wywoływanej przez wirus opryszczki pospolitej HSV-1 (rzadziej HSV-2). To bolesne, swędzące i często nawracające pęcherzyki wypełnione płynem. Wirus po pierwszym zakażeniu pozostaje w organizmie na całe życie – uaktywnia się głównie wtedy, gdy odporność spada.
Jak można się zarazić opryszczką?
-
Bezpośrednio – przez pocałunki, kontakt skóra do skóry
-
Pośrednio – przez używanie tych samych sztućców, kubków, ręczników czy kosmetyków (np. szminki).
-
Podczas porodu – gdy matka ma aktywną opryszczkę narządów płciowych (to główna droga zakażenia noworodków).
👉 Raz zarażona osoba pozostaje nosicielem wirusa na stałe.
Kiedy opryszczka wraca?
Do nawrotów dochodzi najczęściej w sytuacjach osłabienia organizmu:
-
infekcje (np. przeziębienie, grypa),
-
stres i przemęczenie,
-
ekspozycja na promieniowanie UV,
-
miesiączka i zmiany hormonalne,
-
niewłaściwa dieta czy palenie tytoniu.
Dlaczego opryszczka może być groźna?
U większości osób opryszczka jest uciążliwa, ale niegroźna. Są jednak sytuacje, gdy stanowi poważne zagrożenie:
-
u noworodków – zakażenie może prowadzić do ciężkich powikłań: zapalenia mózgu, sepsy czy uszkodzenia oczu,
-
u osób z obniżoną odpornością – np. chorych na nowotwory, HIV czy po przeszczepach,
-
przy opryszczce w oku – może prowadzić do trwałego uszkodzenia wzroku.
⚠️ Dlatego, mając aktywną opryszczkę, unikaj kontaktu z niemowlętami i osobami z osłabioną odpornością.
Jak leczyć opryszczkę?
Najskuteczniejsze jest szybkie rozpoczęcie terapii przeciwwirusowej:
-
maści i kremy z acyklowirem lub pencyklowirem,
-
tabletki doustne (acyklowir, walacyklowir, famcyklowir) – w cięższych lub częstych nawrotach, po konsultacji z lekarzem.
👉 Leczenie należy rozpocząć już w pierwszej fazie, gdy pojawia się pieczenie, swędzenie i mrowienie – wtedy terapia działa najlepiej.
Czego unikać podczas opryszczki?
-
nie rozdrapuj i nie wyciskaj zmian – wydłużasz gojenie i rozsiewasz wirusa,
-
nie oblizuj ust – ślina pogarsza gojenie,
-
nie dziel się sztućcami, ręcznikami, kosmetykami,
-
unikaj pocałunków i bliskich kontaktów do momentu zagojenia.
Domowe sposoby – czy działają?
Popularne metody (czosnek, cebula, pasta do zębów, soda) nie mają potwierdzonej skuteczności klinicznej i mogą dodatkowo podrażniać skórę. Jeśli chcesz wspomóc gojenie, lepiej postawić na:
-
maść cynkową – wysusza zmianę i działa antyseptycznie,
-
miód – ma właściwości przeciwzapalne i wspiera regenerację.
✅ Podsumowanie: Opryszczka wargowa to powszechny problem, który może nawracać. Choć u dorosłych zwykle nie jest groźna, u niemowląt i osób z osłabioną odpornością może być bardzo niebezpieczna. Najlepszym sposobem leczenia są leki przeciwwirusowe stosowane jak najszybciej po pojawieniu się pierwszych objawów. Higiena i unikanie kontaktu z innymi to klucz do ograniczenia rozprzestrzeniania wirusa.
