Ogórki to jedne z najczęściej spożywanych warzyw w polskich domach – lekkie, orzeźwiające i niskokaloryczne. Dodajemy je do kanapek, sałatek, mizerii czy przetworów. Jednak mimo swojej popularności i pozornie neutralnego wpływu na zdrowie, ogórki nie są odpowiednie dla wszystkich. Osoby z chorobami nerek, szczególnie z przewlekłą niewydolnością nerek, powinny uważać na ich spożycie. Wszystko przez zawartość potasu, który w nadmiarze może poważnie obciążyć organizm chorego.
Ogórek – zdrowy, ale nie dla każdego
Ogórki kojarzą się głównie z wodą (zawierają jej aż 95%), ale warto wiedzieć, że w swoim składzie mają również składniki mineralne, w tym potas – pierwiastek ważny dla układu nerwowego i pracy mięśni. Dla osób zdrowych to dobra wiadomość. Jednak u pacjentów z niewydolnością nerek, nadmiar potasu we krwi (tzw. hiperkaliemia) może być bardzo groźny.
Jak potas wpływa na organizm z chorymi nerkami?
U zdrowej osoby nadmiar potasu jest naturalnie usuwany z organizmu przez nerki. Gdy te nie działają prawidłowo, dochodzi do kumulacji potasu we krwi, co może prowadzić do:
-
zaburzeń rytmu serca (arytmii),
-
uczucia osłabienia i zmęczenia,
-
mrowienia i drętwienia kończyn,
-
a w skrajnych przypadkach – nawet zatrzymania akcji serca.
Niestety, objawy podwyższonego poziomu potasu są często niespecyficzne, dlatego wielu pacjentów z przewlekłą chorobą nerek nawet nie wie, że ich dieta może pogarszać stan zdrowia.
Ile potasu zawierają ogórki?
Choć ogórki nie są rekordzistami pod względem zawartości potasu, wciąż należy uwzględniać ich wpływ w diecie osób z PChN (przewlekłą chorobą nerek). Przykładowo:
-
100 g świeżego ogórka zawiera ok. 150–170 mg potasu,
-
porcja ogórków kiszonych – ok. 170–200 mg,
-
ogórki konserwowe – zbliżona ilość, ale z dodatkiem sodu.
W przypadku osób z zaburzoną filtracją nerkową nawet takie ilości, spożywane regularnie, mogą stanowić ryzyko, szczególnie w połączeniu z innymi źródłami potasu (pomidorami, bananami, ziemniakami, sokami warzywnymi).
Kiedy ogórki są niewskazane?
Spożywanie ogórków powinny ograniczyć osoby:
-
z przewlekłą niewydolnością nerek (PChN),
-
dializowane,
-
z podwyższonym poziomem potasu we krwi (hiperkaliemią),
-
z kamicą nerkową zależną od potasu.
Warto pamiętać, że problemem nie jest jeden plasterek ogórka, ale ich częste i niekontrolowane spożycie, szczególnie w połączeniu z innymi pokarmami bogatymi w potas.
Jak komponować dietę przy chorych nerkach?
Dieta przy niewydolności nerek wymaga dokładnego bilansowania składników mineralnych – w tym potasu, fosforu, sodu i białka. Oto kilka zasad, których warto przestrzegać:
-
unikaj nadmiaru warzyw bogatych w potas (pomidorów, szpinaku, awokado, ziemniaków),
-
warzywa przed spożyciem można blanszować lub gotować, by zmniejszyć zawartość potasu,
-
unikaj kiszonek i przetworów z dodatkiem soli,
-
regularnie monitoruj poziom potasu we krwi (zgodnie z zaleceniami lekarza),
-
konsultuj jadłospis z dietetykiem specjalizującym się w dietach nerkowych.
Podsumowanie: ogórki nie zawsze takie niewinne
Ogórki mogą wydawać się nieszkodliwe, ale u osób z chorobami nerek mogą pogłębiać problemy zdrowotne. Zawarty w nich potas może prowadzić do niebezpiecznego przeciążenia organizmu i nasilenia objawów niewydolności nerek. Dlatego w przypadku schorzeń układu moczowego warto zachować ostrożność, a dietę dostosowywać indywidualnie – najlepiej pod kontrolą lekarza lub dietetyka klinicznego.