Od września polskie szkoły staną przed koniecznością spełnienia nowych, bardziej rygorystycznych wymagań dotyczących zatrudnienia psychologów i pedagogów specjalnych. Zmiany te, wprowadzone już w 2022 roku, teraz w pełni wchodzą w życie, stawiając dyrektorów placówek oświatowych w trudnej sytuacji. Jakie wyzwania czekają na polskie szkoły?
Nowe wytyczne dla szkół
Nowe przepisy nakładają na przedszkola, szkoły i zespoły liczące ponad 50 uczniów obowiązek zatrudnienia pedagogów specjalnych i psychologów. Liczba etatów tych specjalistów nie może być mniejsza niż 25% łącznej liczby etatów nauczycieli. Dyrektorzy muszą teraz dokładnie obliczać średnią liczbę uczniów przypadających na jeden etat specjalisty, co wymaga precyzyjnego planowania i organizacji.
Problem braków kadrowych
W ciągu kilku lat liczba osób studiujących psychologię znacznie wzrosła. W 2022 roku było ich 56 398, podczas gdy w 2019 roku tylko 34 178. Niestety, wraz ze wzrostem liczby studentów, spadła jakość kształcenia. Ponad 90 z 140 nowych kierunków psychologii otrzymało negatywne opinie Polskiej Komisji Akredytacyjnej.
Tym samym, pomimo rosnącej liczby absolwentów psychologii, problemem pozostaje brak wykwalifikowanych specjalistów. Dane z lipca 2024 roku pokazują, że we wszystkich województwach brakuje około 3300 nauczycieli psychologów. Największe braki odnotowano:
- w Małopolsce (457),
- na Mazowszu (383),
- w Wielkopolsce (372).
To dodatkowo komplikuje sytuację, ponieważ dyrektorzy muszą znaleźć wykwalifikowanych specjalistów, którzy będą w stanie sprostać nowym wymaganiom.
Inicjatywy Ministerstwa Edukacji
Ministerstwo Edukacji, świadome problemów kadrowych, uruchomiło programy mające na celu podniesienie kwalifikacji nauczycieli specjalistów. Projekt „Szkoła dostępna dla wszystkich”, realizowany we współpracy z uczelniami i organizacjami pozarządowymi, ma na celu doskonalenie zawodowe nauczycieli w zakresie pracy z uczniami o zróżnicowanych potrzebach edukacyjnych.
Natomiast celem projektu realizowanego przez Instytut Badań Edukacyjnych „Wspieranie dostępności edukacji dla dzieci i młodzieży” jest przeszkolenie nauczycieli oraz opracowanie narzędzi do oceny dobrostanu uczniów, co pozwoli na lepsze monitorowanie ich rozwoju oraz skuteczniejsze wsparcie edukacyjne.
Wyzwania przyszłości
Wprowadzenie nowych wymagań stawia polskie szkoły przed wielkim wyzwaniem. Dyrektorzy muszą znaleźć sposób na zapełnienie braków kadrowych i zapewnienie odpowiedniej opieki psychologicznej dla uczniów. Choć liczba studentów psychologii rośnie, jakość kształcenia pozostaje problematyczna, co utrudnia znalezienie odpowiednich specjalistów. Programy ministerialne mogą pomóc w poprawie sytuacji, jednak wdrożenie nowych przepisów wymagać będzie dużego zaangażowania i przemyślanego planowania.
