Czy już wkrótce przestaniemy przestawiać zegarki? W polskim Sejmie pojawił się nowy projekt, który może całkowicie zmienić sposób, w jaki funkcjonujemy na co dzień. Pomysł budzi duże zainteresowanie, ale też kontrowersje – zarówno w kraju, jak i na forum unijnym. Co dokładnie zakłada projekt i czy jego realizacja jest w ogóle możliwa?
Koniec zmiany czasu w Polsce?
Polityczne dyskusje wokół zniesienia zmiany czasu nabierają tempa. W Sejmie trwa procedowanie projektu ustawy, który miałby raz na zawsze zakończyć przestawianie zegarków w marcu i październiku.
Choć propozycja cieszy się szerokim poparciem społecznym, to jej dalsze losy pozostają niepewne – głównie z powodu sprzeczności z przepisami Unii Europejskiej.
Sejm rozważa nowy projekt
Z inicjatywy posłów Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL) złożono projekt, który przewiduje, że czas letni środkowoeuropejski obowiązywałby przez cały rok.
Autorzy argumentują, że obecny system sezonowej zmiany czasu jest przestarzały, nieefektywny ekonomicznie i potencjalnie szkodliwy dla zdrowia.
80% obywateli nie chce przestawiać zegarków
Jak podkreślają, około 80% obywateli w różnych badaniach wyraża poparcie dla zniesienia obowiązku przestawiania zegarków. Zwolennicy zmian twierdzą, że ciągłe dostosowywanie się do nowego rytmu dobowego negatywnie wpływa na produktywność, samopoczucie i bezpieczeństwo na drogach.
Projekt do dalszych prac mimo wątpliwości
W środę, podczas posiedzenia sejmowej Komisji Ustawodawczej, posłowie podjęli decyzję, że projekt może być dalej procedowany. To oznacza, że choć są wątpliwości natury prawnej, Sejm nie odrzucił propozycji na etapie legislacyjnym.
Jednak prawnicy Biura Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji jasno wskazali, że inicjatywa może być niezgodna z obowiązującym prawem UE. Ich zdaniem, projekt koliduje z unijną dyrektywą dotyczącą jednolitych ram czasowych w państwach członkowskich.
Prawo Unii Europejskiej stoi na przeszkodzie?
Przedstawiciel Biura Ekspertyz, Tomasz Jaroszyński, przypomniał, że choć w 2017 roku podobna ustawa uzyskała pozytywną opinię prawną, sytuacja prawna uległa zmianie. W 2018 roku Komisja Europejska przedstawiła projekt nowej dyrektywy, która miała ułatwić krajom członkowskim decyzję o ewentualnym odejściu od zmiany czasu.
Jednak do dziś nie wdrożono tych przepisów, co oznacza, że państwa członkowskie muszą nadal przestrzegać dotychczasowego prawa, w tym obowiązującej od 2001 roku dyrektywy o wspólnym harmonogramie czasu letniego.
📌 Źródło: Dyrektywa 2000/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 stycznia 2001 r.
Eksperci: Wcześniejsze opinie nieaktualne
Przeciwnicy projektu podkreślają, że nowa ekspertyza prawna z 2021 roku – przygotowana w związku z wcześniejszą próbą wprowadzenia podobnych zmian – jasno oceniła propozycję jako niezgodną z unijnymi przepisami.
W związku z tym Biuro Analiz Sejmowych zmieniło swoje stanowisko z poprzednich lat i obecnie utrzymuje krytyczne podejście wobec legalności projektu.
Co mówi aktualne prawo o zmianie czasu?
W Polsce przestawianie zegarków odbywa się zgodnie z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów, które określa dokładne daty obowiązywania czasu letniego i zimowego.
Zgodnie z obowiązującym harmonogramem:
-
Czas letni wchodzi w życie w ostatnią niedzielę marca,
-
Czas zimowy powraca w ostatnią niedzielę października.
W 2025 roku przestawienie zegarków z czasu letniego na zimowy nastąpi w nocy z 25 na 26 października.
Unia planowała likwidację zmiany czasu – co poszło nie tak?
Warto przypomnieć, że w 2019 roku Komisja Europejska zapowiedziała zniesienie obowiązku zmiany czasu. Państwa członkowskie miały zdecydować, czy pozostaną przy czasie letnim, czy zimowym. Jednak temat utknął w martwym punkcie – głównie z powodu braku jednomyślności między krajami i obawy o zaburzenia na wspólnym rynku.
To właśnie obowiązek zachowania spójności w ramach jednolitego rynku UE jest obecnie głównym argumentem przeciwko jednostronnemu zniesieniu zmiany czasu przez jedno państwo członkowskie, jakim jest Polska.
Czy Polska może samodzielnie zrezygnować ze zmiany czasu?
W obecnym stanie prawnym – nie. Bez formalnej zmiany prawa na szczeblu unijnym, Polska nie ma możliwości jednostronnego zniesienia zmiany czasu. Takie działanie mogłoby prowadzić do konfliktu z przepisami UE, co skutkowałoby potencjalnymi konsekwencjami prawnymi i administracyjnymi.
Mimo to, Sejm zdecydował się nie odrzucać projektu na starcie, co może sugerować, że temat powróci w kolejnych miesiącach i stanie się przedmiotem debaty na forum unijnym.
Jakie są możliwe scenariusze?
Obecnie można wskazać trzy główne scenariusze:
-
Projekt zostanie odrzucony na dalszym etapie legislacyjnym – z uwagi na sprzeczność z prawem UE.
-
Polska wystąpi o zgodę na wyjątek lub zainicjuje debatę o zmianie unijnych regulacji.
-
Zmiana czasu zostanie zniesiona na poziomie unijnym – ale dopiero po uzyskaniu konsensusu między państwami.
Czy to koniec zmiany czasu w Polsce?
Choć temat nie jest nowy, to obecna próba zniesienia zmiany czasu pokazuje, że społeczne i polityczne poparcie dla reformy jest silne. Jednak decydujący głos należy nie tylko do krajowych polityków, ale także do instytucji unijnych.
W najbliższych miesiącach przekonamy się, czy koncepcja jednej strefy czasowej przez cały rok ma szansę na realizację, czy pozostanie jedynie postulatem społecznym.
źródło: tvn24.pl