Od 28 sierpnia 2025 roku rząd oficjalnie zapowiada kluczową reformę w systemie ubezpieczeń społecznych. Nowe przepisy mają przenieść na Zakład Ubezpieczeń Społecznych obowiązek naliczania składek, który dotychczas spoczywał na barkach przedsiębiorców. Zmiana ta ma przynieść wymierne korzyści zarówno dla właścicieli firm, jak i samego ZUS-u.
Dlaczego ZUS przejmuje wyliczanie składek?
Podstawowym celem reformy jest ograniczenie liczby błędów w dokumentach ubezpieczeniowych, które każdego miesiąca trafiają do ZUS. Według danych Zakładu, co miesiąc wszczynanych jest około 52,5 tys. postępowań wyjaśniających, wynikających z nieprawidłowości w składanych deklaracjach. Błędy te generują dodatkowe koszty i opóźnienia zarówno dla instytucji, jak i przedsiębiorców.
Nowy model rozliczeń – jak to będzie działać?
Planowane rozwiązania opierają się na odwróceniu dotychczasowego schematu działania. Do tej pory przedsiębiorca musiał samodzielnie przygotować i przesłać do ZUS kompletną dokumentację rozliczeniową. Po wejściu zmian w życie:
-
ZUS samodzielnie przygotuje wstępne rozliczenia składek,
-
dane potrzebne do obliczeń będą przekazywane w formie tzw. Jednolitego Pliku Ubezpieczeniowego (JPU) – nowego standardu komunikacji między przedsiębiorcą a ZUS-em,
-
przedsiębiorca otrzyma gotowe dokumenty do zatwierdzenia lub ewentualnej korekty poprzez platformę PUE ZUS.
Po akceptacji dokumentów system automatycznie wyliczy wysokość składek do zapłaty. Co ważne, przewidziano również opcję natychmiastowej płatności online, co ma dodatkowo uprościć cały proces.
Pełna kontrola po stronie przedsiębiorcy
Choć ZUS będzie odpowiedzialny za przygotowanie rozliczeń, ostateczne zatwierdzenie nadal będzie należało do płatnika składek. Jeśli przedsiębiorca wprowadzi zmiany, będzie musiał podać ich uzasadnienie. Dzięki temu system pozostanie przejrzysty i pozwoli uniknąć błędów wynikających z nieporozumień.
Ułatwienia dla jednoosobowych działalności gospodarczych
Szczególne ułatwienia przewidziano dla najmniejszych firm, zwłaszcza osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, które opłacają składki tylko za siebie. W ich przypadku:
-
ZUS samodzielnie sporządzi rozliczenie,
-
system automatycznie uwzględni przysługujące ulgi (np. ulga na start, mały ZUS plus),
-
przedsiębiorca nie będzie musiał samodzielnie wypełniać żadnych dokumentów.
Dla tych, których ulgi zależą od wysokości przychodów, przewidziano możliwość przekazania danych np. za pośrednictwem aplikacji mobilnej mZUS.
Nowe terminy i możliwość płacenia składek zaliczkowo
W ramach reformy wprowadzone zostaną także ujednolicone terminy przekazywania danych do ZUS, co ma uporządkować cały proces rozliczeń. Przedsiębiorcy będą mogli również skorzystać z opcji opłacania składek w formie zaliczek, co może być szczególnie przydatne przy nieregularnych przychodach.
Lepsza jakość danych i szybsze świadczenia
Zgodnie z założeniami projektu, zmiany mają nie tylko uprościć rozliczenia, ale też zwiększyć jakość danych przechowywanych na kontach ubezpieczonych. To z kolei przyczyni się do przyspieszenia wypłaty świadczeń takich jak:
-
zasiłki chorobowe,
-
świadczenia macierzyńskie,
-
emerytury i renty.
Korzyści dla wszystkich stron
Podsumowując, planowane przez rząd zmiany mają przynieść wielowymiarowe korzyści:
-
Dla przedsiębiorców: mniejsze obciążenia administracyjne, mniej błędów, uproszczona komunikacja z ZUS.
-
Dla ZUS-u: niższe koszty obsługi, mniej postępowań wyjaśniających, lepsza jakość danych.
-
Dla ubezpieczonych: szybsze i sprawniejsze wypłaty świadczeń.
Reforma zapowiada się jako jeden z najbardziej znaczących kroków w cyfryzacji polskiego systemu ubezpieczeń społecznych. Jej wdrożenie może oznaczać realne odciążenie dla tysięcy przedsiębiorców w całym kraju – zarówno tych dużych, jak i prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą.