Od 17 lipca 2025 roku obowiązuje nowy rządowy program „Przyjazna szkoła”, którego celem jest wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży z doświadczeniem migracji, w szczególności uczniów i uczennic z Ukrainy. Program potrwa do 31 sierpnia 2027 roku i obejmuje szereg konkretnych działań, których realizacja ma poprawić integrację i dobrostan w polskich szkołach.
Kim są nowi asystenci w szkołach?
Jednym z kluczowych elementów programu jest zatrudnienie asystentów międzykulturowych, których zadaniem będzie wsparcie uczniów cudzoziemskich, ich rodzin oraz nauczycieli. Asystenci pomogą w przełamywaniu barier językowych, kulturowych oraz wspierać będą proces adaptacji dzieci w nowym środowisku szkolnym.
Zatrudnienie asystentów jest realizowane w ramach Modułu 1: Pomoc Asystenta, na który przeznaczono 250 000 000 zł:
-
248 133 600 zł trafi do szkół, których wsparcie koordynują wojewodowie,
-
1 866 400 zł przeznaczono dla szkół prowadzonych przez ministrów właściwych.
Dla kogo przeznaczony jest program?
Program skierowany jest do szkół, w których uczą się dzieci z Ukrainy, objęte obowiązkiem szkolnym lub nauki. Jednak wsparcie obejmuje całą społeczność szkolną, w tym także uczniów z doświadczeniem uchodźstwa i migracji pochodzących z innych krajów, ich polskich rówieśników, nauczycieli oraz rodziców.
Co dokładnie obejmuje „Przyjazna szkoła”?
Oprócz zatrudnienia asystentów, Program „Przyjazna szkoła” zawiera dwa dodatkowe moduły:
Moduł 2: Dobrostan społeczności szkolnej
Na ten cel przeznaczono 127 000 000 zł, w tym:
-
100 000 000 zł – działania koordynowane przez wojewodów,
-
27 000 000 zł – działania koordynowane przez Instytut Badań Edukacyjnych (IBE-PIB).
Działania w tym module obejmują m.in.:
-
organizację warsztatów integracyjnych,
-
wsparcie psychologiczno-pedagogiczne,
-
budowanie pozytywnego klimatu szkoły.
Moduł 3: Doskonalenie kadr systemu oświaty
Na szkolenia i rozwój zawodowy nauczycieli oraz innych pracowników oświaty przeznaczono 107 000 000 zł, w tym:
-
30 000 000 zł na działania centralne prowadzone przez Ośrodek Rozwoju Edukacji (ORE),
-
77 000 000 zł na działania regionalne realizowane przez operatorów regionalnych.
Celem tego modułu jest podniesienie kompetencji w zakresie pracy z uczniami z doświadczeniem migracji, wielokulturowości oraz wsparcia psychologicznego.
Finansowanie programu
Program „Przyjazna szkoła” jest finansowany z projektu „Wsparcie edukacji formalnej dzieci i młodzieży z Ukrainy” w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) 2021–2027.
Całkowity budżet programu:
-
499 903 491,80 zł, z czego:
-
412 513 516,80 zł pochodzi z funduszy europejskich,
-
87 389 975,00 zł – z budżetu państwa.
-
Warunki udziału szkoły w programie
Aby szkoła mogła skorzystać ze wsparcia, musi spełniać jeden podstawowy warunek:
-
W dniu rozpoczęcia wsparcia musi być w niej zapisany co najmniej jeden uczeń lub uczennica z Ukrainy, który realizuje obowiązek szkolny lub obowiązek nauki.
Uwzględnienie zróżnicowanych potrzeb uczniów
Program szczególnie uwzględnia potrzeby:
-
uczniów z barierami językowymi i kulturowymi (w tym pochodzenia romskiego),
-
dzieci z doświadczeniem traumy wojennej,
-
uczniów z trudnościami adaptacyjnymi,
-
dzieci z niepełnosprawnościami lub szczególnymi uzdolnieniami.
Podsumowanie
„Przyjazna szkoła” to kompleksowy program o jasno zdefiniowanych celach, dużym budżecie i konkretnych działaniach. Obecność asystentów w szkołach ma realnie wspierać integrację dzieci z Ukrainy i innych krajów, jednocześnie wzmacniając kompetencje całej społeczności szkolnej. Dzięki połączeniu wsparcia kadrowego, psychologicznego i szkoleniowego, program może stać się punktem zwrotnym w budowaniu otwartej, bezpiecznej i równościowej edukacji w Polsce.