Już od 1 stycznia 2026 roku uczniowie, którzy zbyt często opuszczają zajęcia szkolne bez usprawiedliwienia, mogą mieć poważne problemy – Ministerstwo Edukacji Narodowej szykuje zmiany, które znacząco zaostrzą kryteria uznawania obowiązku szkolnego za niespełniony.
Tylko 25% nieobecności w roku szkolnym
Zgodnie z nowelizacją artykułu 42 ust. 2 Prawa oświatowego, zmienia się definicja, kiedy uczeń „nie spełnia obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki”.
Dotychczas można było opuścić do 50% dni zajęć w jednym miesiącu lub roku szkolnym, zanim szkoła czy kuratorium zaczęło traktować to jako naruszenie przepisów.
Po zmianach próg ten wyniesie:
-
50% w miesiącu (bez zmian),
-
ale już tylko 25% w skali roku – i to właśnie ta wartość ma kluczowe znaczenie.
"W ocenie projektodawcy próg 50% nieusprawiedliwionych nieobecności jest zbyt wysoki jako podstawa do uznania, że obowiązek szkolny lub obowiązek nauki nie jest wypełniany albo jako podstawa do nieklasyfikowania ucznia w sytuacji, gdy brak jest podstaw do ustalenia oceny śródrocznej lub rocznej." - czytamy w projekcie nowelizacji.
1/4 nieusprawiedliwionych = brak klasyfikacji z przedmiotu
Uczeń, który w ciągu całego roku opuści więcej niż 1/4 dni zajęć bez usprawiedliwienia, może nie zostać sklasyfikowany z danego przedmiotu. A to z kolei odbiera mu prawo do egzaminu klasyfikacyjnego, nawet jeśli później dostarczy usprawiedliwienia.
Dotychczas uczeń miał szansę nadrobić zaległości, przystępując do egzaminu, o ile nieusprawiedliwione nieobecności nie przekroczyły połowy obecności. Od 2026 roku taka możliwość zostanie znacznie ograniczona.
"Zmiana granicy z 50% na 25% nieusprawiedliwionych nieobecności nastąpi też w przypadku klasyfikowania ucznia. Według proponowanej zmiany nieklasyfikowanie ucznia z jednego, kilku albo wszystkich zajęć edukacyjnych będzie miało miejsce w przypadku przekroczenia progu 25% nieobecności nieusprawiedliwionej (bez możliwości zdawania egzaminu klasyfikacyjnego) oraz będzie mogło nastąpić – jak dotychczas – jeżeli brak jest podstaw do ustalenia śródrocznej lub rocznej oceny klasyfikacyjnej, tyle że powodem braku tych podstaw ma być nieobecność (w sumie) ucznia przekraczająca 25% (zamiast, jak dotychczas 50%) czasu przeznaczonego na te zajęcia w okresie, za który jest przeprowadzana jest klasyfikacja. W drugim przypadku uczeń będzie mógł zdawać, tak jak dotychczas, egzamin klasyfikacyjny w przypadku nieobecności usprawiedliwionej (tak jak do tej pory)." - czytamy na stronie gov.pl
Trzeba będzie wskazać przyczynę nieobecności
MEN planuje doprecyzować zasady. Uczniowie lub ich rodzice nadal będą usprawiedliwiać nieobecności zgodnie ze statutem szkoły. Nowością będzie obowiązek wskazania przyczyny nieobecności w samym usprawiedliwieniu, jednak nie wprowadza się żadnych dodatkowych terminów czy wymogów dokumentacyjnych.
W skrócie: zasady zostają, ale mają być bardziej przejrzyste i jednolite.
Szkoły będą reagować od razu
Szkoły będą musiały reagować szybciej, bo nowy limit oznacza, że problemy z frekwencją będą wychwytywane wcześniej – nie po kilku miesiącach, ale czasem już po kilku tygodniach.
Większe zaangażowanie rodziców
Zmiany w przepisach to nie tylko większa kontrola nad frekwencją ucznia, ale również większa odpowiedzialność rodziców. Już nie będzie można liczyć na to, że dziecko „jakoś się wybroni” egzaminem klasyfikacyjnym po długiej nieobecności – w niektórych przypadkach to będzie po prostu niemożliwe.
Czy to oznacza koniec z "legalnymi" wagarami?
Nie do końca. Usprawiedliwienia nadal będą możliwe, ale muszą być konkretne i dobrze udokumentowane. Rodzice nie będą musieli przynosić zwolnień lekarskich czy podpisywać nowych formularzy – wystarczy, że przedstawią jasny powód nieobecności dziecka zgodnie z zasadami szkoły.
To oznacza, że “wagar z wiedzą rodzica” może już nie wystarczyć, jeśli nie zostanie dobrze uzasadniony.
Nowe uprawnienia i zmiany systemowe
Projekt nowelizacji to nie tylko zmiany dotyczące wagarów. Obejmuje on również:
-
Zamknięty katalog obowiązków ucznia i otwarty katalog jego praw, co ma wzmocnić pozycję ucznia w systemie oświaty,
-
Wprowadzenie funkcji Rzecznika Praw Uczniowskich na poziomie szkoły, organu prowadzącego oraz województwa,
-
Ujednolicenie zasad usprawiedliwiania i oceniania, by uniknąć różnic interpretacyjnych między placówkami.
Nowe zasady od 1 stycznia 2026
Projekt znajduje się obecnie w fazie konsultacji publicznych (potrwają 30 dni), po czym trafi do uzgodnień międzyresortowych. Ministerstwo planuje zakończyć cały proces legislacyjny we wrześniu 2025 roku, a nowelizacja ma wejść w życie 1 stycznia 2026.
Niektóre zapisy – w szczególności te dotyczące Rzecznika Praw Uczniowskich – mogą zostać wprowadzone etapowo.
Zdania są podzielone
Związek Powiatów Polskich oraz organizacje samorządowe wyrażają ostrożny optymizm. Z jednej strony popierają działania ograniczające chroniczne wagarowanie, z drugiej – zwracają uwagę, że zbyt rygorystyczne przepisy mogą uderzyć w uczniów z trudnościami domowymi czy zdrowotnymi.
Pedagodzy i psychologowie szkolni apelują, by nowe zasady łączyć z większym wsparciem dla uczniów – szczególnie tych, którzy borykają się z problemami emocjonalnymi, chorobami przewlekłymi lub trudną sytuacją rodzinną.
źródło: gov.pl