Dlaczego ten alert jest tak poważny? 🛑
System RASFF (Rapid Alert System for Food and Feed) został stworzony po to, aby natychmiast informować wszystkie kraje Unii Europejskiej o zagrożeniach związanych z żywnością. 4 lipca 2025 r. Polska sekcja RASFF przekazała do Głównego Inspektoratu Sanitarnego wiadomość, że w partii chipsów Lay’s Multipack 9-pack (kod 340057333, termin 23.08.2025) wykryto wysokie stężenie węglowodorów olejów mineralnych – w skrócie MOAH i MOSH.
• MOAH (Mineral Oil Aromatic Hydrocarbons) to grupa związków aromatycznych, z których część jest potencjalnie rakotwórcza. • MOSH (Mineral Oil Saturated Hydrocarbons) gromadzą się w tkankach i mogą prowadzić do zmian wątroby lub śledziony.
Limit tych substancji w żywności jest ściśle określony przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). Przekroczenie norm oznacza natychmiastowy obowiązek wycofania produktu.
Skąd MOAH i MOSH biorą się w chipsach? 🧐
- Opakowania – kartony, papierowe rękawy czy nadruki fleksograficzne mogą zawierać oleje mineralne. Jeśli bariera ochronna nie jest wystarczająca, substancje migrują do żywności.
- Smarownice i oleje technologiczne – podczas smażenia lub pakowania można używać smarów maszynowych zawierających frakcje olejów mineralnych.
- Recykling materiałów – wykorzystanie wtórnych surowców opakowaniowych podnosi ryzyko transferu węglowodorów.
Szczegóły feralnej partii 📦
• Produkt: Chipsy ziemniaczane Lay’s Multipack 9-pack • Kod producenta: 340057333 • Data minimalnej trwałości: 23/08/2025 • Producent: PepsiCo Nederland BV, Utrecht, Holandia • Dystrybutor w Polsce: Action Poland Sp. z o.o., Katowice • Okres sprzedaży: od 23 maja 2025 r.
Co robi Action i GIS? 🏬
Action zareagował ekspresowo – wszystkie markety w Polsce otrzymały polecenie usunięcia chipsów z półek. Informacja o wycofaniu widnieje: • na tablicach ogłoszeń w sklepach, • na stronie internetowej sieci, • w aplikacji mobilnej Action.
Oficjalny komunikat można znaleźć pod linkiem: https://asset.action.com/image/upload/Code_99_Poster_3016891_PL_amdfmr (GIS zaleca przechowywać kopię w razie potrzeby reklamacji).
Co powinieneś zrobić, jeśli kupiłeś te chipsy? 🔄
- Nie otwieraj i nie spożywaj produktu (jeśli to już nastąpiło – czytaj sekcję „Ryzyko zdrowotne”).
- Udaj się do najbliższego sklepu Action.
- Oddaj chipsy przy kasie lub w punkcie obsługi klienta.
- Paragon nie jest wymagany – pracownik zeskanuje kod produktu.
- Otrzymasz zwrot gotówki lub możliwość wymiany na inny towar.
Ryzyko zdrowotne – co mówi nauka? 🧪
MOAH
• Frakcje zawierające pierścienie 3–7 węgla mogą być genotoksyczne – uszkadzają DNA. • EFSA wskazuje, że brak bezpiecznego poziomu spożycia; każde narażenie jest niepożądane.
MOSH
• Akumulują się w tkance tłuszczowej, wątrobie i węzłach chłonnych. • Badania na szczurach wykazały powiększenie wątroby i zmiany histopatologiczne już przy niewielkich dawkach.
W praktyce pojedyncze spożycie skażonych chipsów nie spowoduje natychmiastowych objawów. Problem pojawia się przy kumulacji – regularne jedzenie produktów przekroczonych w MOAH/MOSH może zwiększyć ryzyko nowotworów lub chorób metabolicznych.
Jak chronić siebie i rodzinę? 🛡️
- Zwracaj uwagę na świeżość – długi termin przydatności często oznacza intensywne przetwarzanie.
- Czytaj raporty GIS – subskrybuj alerty e-mail.
- Wybieraj producentów otwartych na certyfikację: ISO 22000, IFS Food, BRC.
- Ogranicz przekąski smażone; zastąp chipsy pieczonymi plastrami warzyw.
- Przechowuj chipsy w temperaturze pokojowej, z dala od światła – wysoka temperatura przyspiesza migrację węglowodorów z opakowania.
Domowe chipsy w 15 minut 🍠
Chcesz uniknąć niespodzianek? Zrób chipsy samodzielnie! • Pokrój 2 ziemniaki w cienkie plastry. • Skrop 1 łyżką oliwy z oliwek. • Posyp solą i papryką. • Piecz w 200 °C przez 12-15 minut, przewracając w połowie czasu. Efekt: chrupkie, złote i bez MOAH/MOSH. 😋
Rola RASFF i GIS – jak działa system? ⚙️
- Wykrycie zagrożenia – laboratorium producenta lub kontrola graniczna.
- Zgłoszenie do RASFF – krajowy punkt kontaktowy przesyła alert do Komisji Europejskiej.
- Powiadomienie wszystkich państw UE w czasie krótszym niż 4 godziny.
- Działania naprawcze: wycofanie, kampania informacyjna, dodatkowe testy.
- Monitorowanie – GIS i Inspekcja Sanitarna sprawdzają, czy wycofany produkt nie wraca na rynek.
FAQ – najczęściej zadawane pytania 🙋♀️🙋♂️
Czy mogę zachować chipsy jako dowód? Możesz, ale produkt przechowywany w domu nadal stanowi źródło zanieczyszczenia. Zalecamy zwrot.
Zjadłem kilka chipsów. Czy muszę iść do lekarza? Pojedyncze spożycie nie wymaga interwencji. Monitoruj samopoczucie; w razie niepokoju skontaktuj się z lekarzem.
Czy inne smaki Lay’s są bezpieczne? Na ten moment alert dotyczy wyłącznie partii o kodzie 340057333. Jednak warto śledzić kolejne komunikaty GIS.
Co z odpowiedzialnością producenta? PepsiCo prowadzi dochodzenie w fabryce w Utrechcie. Jeśli potwierdzi się błąd technologiczny, firma może zapłacić kary administracyjne i odszkodowania.
Jak sprawdzić, czy w mojej szafce są inne zagrożone produkty? Wejdź na gov.pl/web/gis/ostrzezenia i skorzystaj z wyszukiwarki.
Prawo a limity MOAH/MOSH 📜
Obecnie brak jednego, wiążącego rozporządzenia UE określającego twarde limity. Jednak dokument „Commission Recommendation (EU) 2022/1649” zaleca, by poziom MOAH nie przekraczał 0,5 mg/kg, a MOSH – 2 mg/kg w suchych produktach. EFSA pracuje nad obowiązkowym prawem – wejście w życie spodziewane jest w 2026 r.
Perspektywa producenta – komentarz branżowy 🗣️
Anonimowy technolog żywności wypowiada się dla naszego portalu:
„Kontrola MOAH/MOSH to wyzwanie kosztowe. Syntetyczne smary mają zamienniki, ale nie zawsze są dostępne w skali przemysłowej. Przyszłość to barierowe opakowania z polimerów o ultra-niskiej migracji”.
Co dalej z Lay’s? 🔍
PepsiCo zapowiedziało audyt wewnętrzny oraz modernizację linii pakowania w holenderskim zakładzie. Firma deklaruje pełną współpracę z EFSA i GIS. Konsumenci mogą śledzić postępy na stronie lays.pl/bezpieczenstwo.
Podsumowanie 🚦
• Wycofanie dotyczy jedynie chipsów Lay’s Multipack 9-pack z terminem 23/08/2025. • Powodem jest wysoki poziom MOAH i MOSH – związków mogących być szkodliwymi. • Nie jedz, tylko zwróć produkt do Action – paragon niepotrzebny. • Na zdrowie zagraża głównie długotrwała ekspozycja, dlatego lepiej minimalizować kontakt. • Śledź komunikaty GIS, wybieraj produkty z certyfikatami i rozważ domowe alternatywy.
Źródło: 1. Główny Inspektorat Sanitarny, „Ostrzeżenie publiczne dotyczące żywności”, 04.07.2025. 2. Action Poland – komunikat dla klientów, https://asset.action.com/image/upload/Code_99_Poster_3016891_PL_amdfmr 3. EFSA Journal 2023;21(5):7780 – „Update on the risk assessment of mineral oil hydrocarbons in food”.
➡️ Jeśli znalazłeś ten artykuł pomocny, udostępnij go znajomym – możesz uchronić ich przed potencjalnym zagrożeniem! 🗣️