Polska przygotowuje się do jednej z największych zmian na rynku pracy od lat. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiedziało uruchomienie pilotażowego programu, którego celem jest testowanie krótszego tygodnia pracy. Firmy biorące udział w projekcie będą mogły liczyć na specjalne środki finansowe, co ma zachęcić pracodawców do udziału w inicjatywie.
Dlaczego Polska chce skrócić tydzień pracy?
Polska od lat znajduje się wśród krajów Unii Europejskiej z najdłuższym średnim czasem pracy tygodniowo. Podczas gdy w wielu państwach UE standardem jest 33–34 godziny pracy tygodniowo, w Polsce pracownicy spędzają w pracy znacznie więcej czasu. Zmieniające się realia – rozwój sztucznej inteligencji, wzrost wydajności pracy, a także zmiany demograficzne – skłoniły rząd do ponownego rozważenia modelu pracy.
Jak zauważyła minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, dziś coraz więcej kobiet chce łączyć życie zawodowe z rodzinnym, a wśród pracowników przybywa osób starszych. W takich warunkach skrócenie czasu pracy staje się nie tylko korzystne społecznie, ale i uzasadnione ekonomicznie. [źródło: Polsat News, 28.04.2025]
Dwa warianty analiz: krótszy tydzień albo mniej godzin dziennie
Resort pracy wraz z Centralnym Instytutem Ochrony Pracy przeprowadził szczegółowe analizy dotyczące wpływu skrócenia czasu pracy na gospodarkę, finanse publiczne i rynek pracy. Rozważano dwa warianty:
-
Czterodniowy tydzień pracy, oferujący dłuższy weekend;
-
35-godzinny tydzień pracy, przy zachowaniu pięciodniowego systemu, ale skróceniu dnia pracy do 7 godzin.
Ostatecznie większą przychylność wśród decydentów zyskał drugi wariant. Ważnym założeniem jest to, że pracownicy mieliby zachować dotychczasowe wynagrodzenie, co było jednym z kluczowych punktów negocjacji.
Na czym polega pilotażowy program?
Program pilotażowy będzie dobrowolny i skierowany do przedsiębiorstw różnych branż. Firmy, które zdecydują się wziąć w nim udział, będą mogły:
-
skrócić liczbę dni pracy w tygodniu,
-
zmniejszyć liczbę godzin pracy dziennie,
-
lub alternatywnie – zwiększyć liczbę dni urlopu pracowniczego.
Co istotne, uczestniczące przedsiębiorstwa zachowają obowiązek utrzymania wynagrodzenia na dotychczasowym poziomie. Wyniki eksperymentu będą później wykorzystane do stworzenia projektu przepisów, które mogłyby zostać wprowadzone na stałe w całej Polsce.
Specjalne dotacje dla firm
Aby zachęcić firmy do uczestnictwa w programie, ministerstwo przewidziało specjalne środki finansowe. Przedsiębiorstwa przystępujące do pilotażu będą mogły uzyskać dotacje, które pomogą im dostosować się do zmian organizacyjnych oraz zrekompensować ewentualne przejściowe koszty.
Szczegółowe warunki uzyskania środków i zasady udziału w programie mają zostać ogłoszone do połowy 2025 roku. Wiadomo jednak, że celem wsparcia będzie minimalizacja ryzyka i obciążeń dla firm w okresie testowania nowych rozwiązań.
Co dalej po pilotażu?
Ministerstwo zapowiedziało, że wyniki pilotażu będą dokładnie analizowane. Jeśli efekty okażą się pozytywne – zarówno z perspektywy pracowników, jak i pracodawców – możliwe będzie przygotowanie projektu ustawowego skracającego czas pracy w Polsce. Zmiany miałyby zostać wdrożone najpóźniej do końca obecnej kadencji parlamentu, czyli do 2027 roku.
Jakie są potencjalne korzyści i wyzwania?
Korzyści:
-
Lepsza równowaga między życiem zawodowym a prywatnym;
-
Wyższa wydajność pracy dzięki krótszym, bardziej intensywnym godzinom pracy;
-
Zmniejszenie wypalenia zawodowego i wzrost zadowolenia pracowników;
-
Lepsze dostosowanie do zmian technologicznych i nowoczesnych modeli biznesowych.
Wyzwania:
-
Obawy pracodawców dotyczące utrzymania wydajności i kosztów działalności;
-
Ryzyko nierównego dostępu do programu – nie każda branża równie łatwo przystosuje się do krótszego tygodnia pracy;
-
Konieczność monitorowania wpływu na finanse publiczne i konkurencyjność gospodarki.
Podsumowanie
Polska staje przed szansą na przełom w organizacji czasu pracy. Pilotażowy program skrócenia tygodnia pracy to odważna inicjatywa, która może przynieść korzyści zarówno pracownikom, jak i firmom. Dzięki specjalnym dotacjom, przedsiębiorstwa będą miały realne wsparcie w dostosowaniu się do zmian. W ciągu najbliższych miesięcy okaże się, czy Polska dołączy do krajów, które skutecznie wdrożyły krótszy tydzień pracy jako nowy standard.
