W Polsce szykują się istotne zmiany dotyczące systemu kaucyjnego. Wiceminister klimatu, Anita Sowińska, ogłosiła na konferencji prasowej, że część opakowań zostanie z niego wyłączona. Co to oznacza dla konsumentów i jakie są powody tej decyzji?
Zasady systemu kaucyjnego
System kaucyjny w Polsce, który zacznie działać od 2025 roku, ma na celu zmniejszenie ilości zmieszanych odpadów komunalnych i zwiększenie poziomu recyklingu. Kaucja ma bowiem zachęcić do zwrotu opakowań i zwiększyć ilość ponownie wykorzystanych i przetwarzanych surowców służących do wytworzenia opakowań. Nieodebrana kaucja natomiast zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego. Zgodnie z projektem nowelizacji ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, system kaucyjny obejmie trzy rodzaje opakowań:
- butelki plastikowe do 3 litrów,
- szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra,
- metalowe puszki do 1 litra.
Duże sklepy o powierzchni powyżej 200 m² będą zobowiązane do odbierania pustych opakowań i zwracania kaucji. Mniejsze sklepy będą mogły dobrowolnie przystąpić do systemu odbioru opakowań, jednak będą musiały pobierać kaucję.
Wyłączenie części opakowań
Mimo wykorzystywania tych samych tworzyw opakowania po mleku i produktach mlecznych zostały wyłączone z systemu ze względu na obawy sanitarne. Kluczowym argumentem były podnoszone podczas konsultacji kwestie związane z utrzymaniem czystości. Obawy te dotyczyły nie tylko automatów, ale również punktów zbiórki w małych sklepach. Wiceminister Anita Sowińska wyjaśniła:
„Wynikiem tych konsultacji było m.in. przyjęcie bardzo ważnego postulatu branży mleczarskiej. Zdecydowaliśmy się - po uwzględnieniu tych wszystkich uwag ze strony wytwórców, operatorów sklepów, ale również samorządów - o tym, aby jednak opakowania po mleku i produktach mlecznych wyłączyć z systemu kaucyjnego”.
Przyszłość systemu kaucyjnego
System kaucyjny, mimo wyłączenia opakowań po mleku, wciąż stanowi ważny krok w kierunku zwiększenia poziomu recyklingu w Polsce. Decyzje takie jak ta pokazują, że wdrażanie systemów ekologicznych wymaga uwzględnienia różnych czynników i interesów, aby działały one efektywnie i bezpiecznie dla wszystkich zaangażowanych stron.
Jednocześnie, wiceprezes Polskiej Federacji Producentów Żywności, Andrzej Gantner, wyraził opinię, że termin 1 stycznia 2025 r. jest nierealny dla wdrożenia systemu kaucyjnego. Zaznaczył, że poprawki do ustawy nadal nie zostały poddane procedowaniu, a także wspomniał o trzymiesięcznym okresie potrzebnym na notyfikację techniczną.
