Tegoroczne święta wprowadzają istotną nowość, która może mieć realne konsekwencje zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Choć dla wielu osób 24 grudnia kojarzy się wyłącznie z przygotowaniami do Wigilii, nowe przepisy zmieniają zasady gry. Co ważne, ich przestrzeganie nie pozostanie bez nadzoru. Sprawdź, kogo dotyczą zmiany i dlaczego warto znać szczegóły, zanim będzie za późno.
PIP zapowiada kontrole po świętach
Od tego roku Wigilia – 24 grudnia została wpisana na listę ustawowych dni wolnych od pracy.
Dla tysięcy pracowników to duża zmiana – zwłaszcza dla tych, którzy dotąd kończyli zmianę dopiero o godzinie 14.
Ale uwaga: nie wszyscy mogą liczyć na wolne. Państwowa Inspekcja Pracy już zapowiedziała kontrole – i to nie tylko w handlu.
Kontrole zapowiedziane na styczeń
Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) oficjalnie zapowiedziała działania kontrolne po świętach. Główny inspektor pracy Marcin Stanecki zaznaczył w wywiadzie dla PAP, że:
"Nie będziemy kontrolować firm w Wigilię, ale już po świętach – jak najbardziej. Jesteśmy w stanie ustalić, kto pracował 24 grudnia."
Oznacza to, że nawet kilka dni po fakcie można ponieść konsekwencje, jeśli złamano przepisy.
Każdy pracownik może złożyć skargę do PIP, która uruchomi postępowanie – anonimowo i bezpiecznie.
Nawet 100 000 zł za złamanie przepisów
Pracodawcy, którzy nie zastosują się do nowych przepisów, muszą liczyć się z surowymi konsekwencjami:
-
Do 30 000 zł grzywny za nielegalne zatrudnienie pracownika 24 grudnia,
-
Nawet 100 000 zł kary, jeśli naruszenie dotyczy zakazu handlu,
-
W przypadku uporczywego łamania prawa – możliwe również kary ograniczenia wolności.
Dodatkowo, jeśli praca w Wigilię była zgodna z przepisami, ale dzień nie został zrekompensowany, pracodawca musi zapewnić inny dzień wolny – najczęściej do 31 grudnia (koniec okresu rozliczeniowego).
24 grudnia wolne od pracy - ale nie dla wszystkich
Wigilia 2025 po raz pierwszy stała się dniem wolnym dla pracowników objętych Kodeksem pracy, także w handlu. Oznacza to, że:
-
Sklepy i placówki handlowe nie mogą zatrudniać pracowników 24 grudnia, nawet na kilka godzin,
-
Praca w Wigilię dozwolona jest tylko w określonych sytuacjach, wynikających z przepisów.
Ale co istotne – nie każdy pracujący 24 grudnia złamie prawo. Ustawodawca przewidział liczne wyjątki, które pozwalają legalnie świadczyć pracę tego dnia.
Gdzie można pracować w Wigilię?
Zgodnie z przepisami, praca w święta i niedziele, w tym również w Wigilię, jest dopuszczalna w konkretnych przypadkach, m.in.:
-
W ratownictwie i ochronie zdrowia – np. w szpitalach i na pogotowiu,
-
W transporcie, komunikacji i logistyce,
-
Podczas remontów i prac konserwacyjnych,
-
W firmach działających w systemie zmianowym.
Dodatkowo, ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta przewiduje aż 32 wyjątki, m.in.:
-
Cukiernie, lodziarnie, stacje paliw, kwiaciarnie,
-
Placówki z usługami pocztowymi, o ile przychody z nich stanowią co najmniej 40%,
-
Kioski z prasą, kawiarnie, małe sklepy prowadzone osobiście przez właściciela.
Sam przedsiębiorca może pracować w Wigilię – a nawet z pomocą bliskich, jeśli nie są oni formalnie zatrudnieni (np. na umowę o pracę czy zlecenie).
Co może zrobić pracodawca, by działać zgodnie z prawem?
Jeśli prowadzący działalność gospodarczą chce otworzyć sklep 24 grudnia, powinien pamiętać:
-
Może pracować osobiście,
-
Może poprosić o pomoc najbliższych, ale nie może ich wcześniej formalnie zatrudniać,
-
Warto wcześniej upewnić się, czy działalność nie podpada pod wyjątki ustawowe,
-
Należy dokumentować ewentualną konieczność pracy – np. w transporcie czy usługach medycznych.
Pracodawcy, którzy mają wątpliwości, mogą skonsultować się z doradcą ds. prawa pracy lub bezpośrednio z infolinią PIP.
Podsumowanie: co musisz wiedzieć o pracy w Wigilię 2025?
-
24 grudnia to ustawowy dzień wolny od pracy,
-
Wyjątki dotyczą m.in. służb ratowniczych, transportu i określonych placówek usługowych,
-
PIP będzie kontrolować sytuację po świętach, reagując na zgłoszenia,
-
Nielegalne zatrudnienie grozi wysokimi karami, sięgającymi nawet 100 000 zł,
-
Dzień pracy musi być zrekompensowany innym dniem wolnym.
Jeśli pracujesz lub prowadzisz firmę – upewnij się, że przestrzegasz aktualnych przepisów. W nowym roku PIP zapowiada większą aktywność kontrolną i brak pobłażania.
źródło: www.pip.gov.pl
PAP