Wahania nastroju, trądzik dorosłych, przewlekłe zmęczenie, nieregularne cykle miesiączkowe czy problemy z zajściem w ciążę – to tylko niektóre z objawów, które mogą świadczyć o zaburzeniach hormonalnych. Choć najczęściej szukamy przyczyny w tarczycy, estrogenach czy kortyzolu, niedobór witaminy B5 (kwasu pantotenowego) bywa niedocenianym, a kluczowym czynnikiem zakłócającym równowagę hormonalną u kobiet.
Dlaczego? Bo B5 bierze bezpośredni udział w produkcji hormonów steroidowych – w tym kortyzolu, estrogenu i progesteronu. Jej niedobór może uruchomić hormonalną lawinę problemów, której nie zatrzyma żadna „magiczna” suplementacja hormonalna, jeśli nie zadbasz o podstawy.
Witamina B5 – cicha bohaterka kobiecej biochemii 🧬💊
Kwas pantotenowy to rozpuszczalna w wodzie witamina z grupy B, niezbędna do prawidłowego funkcjonowania niemal każdej komórki ciała. Jej rola w gospodarce hormonalnej jest nieoceniona – uczestniczy w:
-
syntezie hormonów nadnerczy (kortyzolu, adrenaliny),
-
tworzeniu hormonów płciowych (estrogen, progesteron, testosteron),
-
produkcji koenzymu A – niezbędnego w metabolizmie tłuszczów, białek i węglowodanów,
-
regulacji odpowiedzi na stres i stanu zapalnego.
📌 Brak B5 = zaburzenie produkcji hormonów = rozchwiana gospodarka hormonalna.
Jak objawia się niedobór witaminy B5 u kobiet? 🚨
Choć niedobór kwasu pantotenowego rzadko jest skrajny, niedobory funkcjonalne (czyli niewystarczająca ilość do pokrycia aktualnego zapotrzebowania) są częstsze, niż się wydaje – zwłaszcza u kobiet zestresowanych, zmęczonych, aktywnych fizycznie i stosujących diety eliminacyjne.
🔻 Objawy niedoboru B5 mogą obejmować:
-
zmęczenie, senność, drażliwość,
-
nadmierne wydzielanie sebum i trądzik dorosłych,
-
wypadanie włosów, łamliwość paznokci,
-
spadek libido, zaburzenia miesiączkowania,
-
obniżenie odporności, częste infekcje,
-
bóle głowy, mrowienie kończyn,
-
problemy z koncentracją i pamięcią,
-
uczucie „spięcia” nadnerczy (napięcie w okolicy lędźwi).
📌 Szczególnie niepokojącym objawem jest nasilony trądzik hormonalny, pojawiający się wzdłuż żuchwy i brody – często wiązany błędnie wyłącznie z estrogenami lub dietą.
Dlaczego B5 ma tak silny wpływ na hormony? 🧠🔄
Kwas pantotenowy wspiera nadnercza – to one produkują kortyzol, hormon stresu. Gdy B5 jest na odpowiednim poziomie, nadnercza działają prawidłowo i równoważą poziom hormonów płciowych. Gdy jednak zaczyna go brakować:
-
Nadnercza są przeciążone i wytwarzają zbyt dużo kortyzolu.
-
Organizm, broniąc się, ogranicza produkcję innych hormonów, np. progesteronu.
-
Powstaje dominacja estrogenowa, prowadząca do objawów PMS, nieregularnych cykli, trądziku, a nawet torbieli jajników.
📉 Brak B5 = rozregulowanie osi HPA (podwzgórze–przysadka–nadnercza) = hormonalny chaos.
Kto jest najbardziej narażony na niedobór witaminy B5? 👩⚕️
Grupy ryzyka:
-
kobiety w chronicznym stresie,
-
osoby z zaburzeniami odżywiania (diety niskotłuszczowe, ketogeniczne, eliminacyjne),
-
kobiety z zespołem policystycznych jajników (PCOS),
-
osoby z chorobami jelit (np. SIBO, IBS),
-
kobiety przyjmujące tabletki antykoncepcyjne,
-
osoby nadużywające kofeiny lub alkoholu,
-
kobiety w ciąży i karmiące.
Jak zbadać poziom witaminy B5? 🩺🧪
Obecnie nie wykonuje się rutynowego badania poziomu kwasu pantotenowego w surowicy – jego oznaczenie jest możliwe, ale rzadko dostępne. Diagnoza opiera się najczęściej na ocenie objawów i stylu życia oraz odpowiedzi organizmu na suplementację.
👉 Jeśli podejrzewasz niedobór, warto skonsultować się z dietetykiem lub lekarzem funkcjonalnym, który przeanalizuje Twój sposób odżywiania i objawy kliniczne.
Jak uzupełnić niedobór witaminy B5? 🥗💊
🥦 Źródła naturalne witaminy B5:
-
wątróbka i mięso drobiowe,
-
jajka, mleko i produkty mleczne,
-
grzyby, brokuły, awokado,
-
orzechy (zwłaszcza włoskie i słonecznik),
-
nasiona słonecznika, soczewica, groch,
-
produkty pełnoziarniste.
📌 B5 jest stosunkowo wrażliwa na obróbkę cieplną – długie gotowanie czy pieczenie może ją niszczyć.
💊 Suplementacja kwasu pantotenowego
-
dostępna w formie mono (sama witamina B5),
-
jako część kompleksów witamin B – polecane przy objawach stresu i zmęczenia,
-
często występuje również w preparatach na trądzik i zdrowe włosy.
💡 Dawki terapeutyczne stosowane w leczeniu trądziku mogą wynosić nawet 500–1000 mg dziennie – zawsze po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.
Hormony nie działają w próżni – zadbaj o podstawy ✨⚖️
Zanim sięgniesz po hormony, adaptogeny czy zioła regulujące cykl, upewnij się, że Twoje ciało ma budulec do ich produkcji. Witamina B5 może być cichą bohaterką kobiecego zdrowia – odgrywa kluczową rolę w pracy nadnerczy, metabolizmie hormonów i odpowiedzi na stres.
Zaburzenia hormonalne to często sygnał braku równowagi w całym systemie, a nie pojedynczy problem z jednym hormonem. Warto więc zacząć od podstaw – od tego, co realnie wpływa na Twoje samopoczucie i zdrowie każdego dnia. 💚
📚 Źródło naukowe:
Sanvictores, T., & Chauhan, S. (2024). Vitamin B5 (Pantothenic Acid). In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing.
Dostępne online: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK563233/