Średni wiek europejskiego rolnika przekroczył już 57 lat. W niektórych krajach młodych gospodarzy jest jak na lekarstwo. Komisja Europejska postanowiła działać – zaprezentowała nową strategię, która ma odmłodzić sektor rolny w całej Unii. Stawką jest coś znacznie większego niż tylko przyszłość wsi – to bezpieczeństwo żywnościowe Europy.
Rolnicy się starzeją – Unia bije na alarm
Z danych Komisji wynika, że tylko 12 proc. rolników w UE ma mniej niż 40 lat. W krajach takich jak Cypr to zaledwie 5 proc., co grozi realnym załamaniem ciągłości produkcji żywności. Najlepiej radzą sobie Austria (23 proc.) i Polska (21 proc.), ale nawet tam sytuacja wymaga interwencji.
Celem nowej strategii jest podwojenie liczby młodych rolników do 2040 roku, tak by stanowili co najmniej 24 proc. wszystkich gospodarzy.
300 tys. euro na start – pakiet dla młodego rolnika
Najgłośniejszym punktem programu jest wprowadzenie „pakietu startowego dla rolnika”, który obejmie:
-
ryczałt do 300 tys. euro na rozpoczęcie działalności,
-
ulgi podatkowe,
-
preferencyjne kredyty i gwarancje finansowe.
Każdy kraj członkowski ma przygotować własną strategię odnowy pokoleniowej w rolnictwie, która obejmie m.in. analizę sytuacji demograficznej, identyfikację barier dla młodych i wdrożenie konkretnych narzędzi wsparcia.
Tanie kredyty i nowe źródła finansowania
Komisja Europejska podkreśla, że sama Wspólna Polityka Rolna (WPR) nie wystarczy, by przyciągnąć młodych. Dlatego oprócz unijnych dotacji w grę wejdą również środki z funduszy spójności oraz krajowe zachęty podatkowe.
Nowe rozwiązania obejmują też:
-
niższe oprocentowanie kredytów,
-
gwarancje kredytowe,
-
współpracę z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym.
Ziemia dostępniejsza dla młodych
Jedną z barier dla młodych rolników jest wysoki koszt ziemi. Dlatego KE planuje umożliwić zakup gruntów przy wsparciu z funduszy WPR – ale tylko do 10 proc. wartości inwestycji, by nie doprowadzić do wzrostu cen.
Powstanie też Europejskie Obserwatorium Ziemi Rolnej, które będzie monitorować dostępność gruntów i reagować na spekulacje cenowe.
Kobiety wciąż w mniejszości
Z raportu Komisji wynika, że kobiety stanowią zaledwie 2,5 proc. młodych rolników w UE. Strategia ma to zmienić, oferując im dedykowane wsparcie finansowe i organizacyjne.
W planach są również środki na ułatwienie łączenia pracy w gospodarstwie z życiem prywatnym – m.in. finansowanie zastępstw podczas urlopów, zwolnień chorobowych czy opieki nad dziećmi.
Ambasadorowie młodego rolnictwa
Bruksela chce również walczyć ze stereotypem „rolnictwa bez przyszłości”. W całej Europie powstanie sieć ambasadorów młodego rolnictwa, którzy będą promować nowoczesne gospodarowanie, technologie i zrównoważoną produkcję.
Ich zadaniem będzie inspirowanie młodych ludzi do wyboru pracy na wsi i pokazanie, że rolnictwo XXI wieku może być innowacyjne, opłacalne i potrzebne.
Od 2032 r. koniec dopłat dla emerytów
Aby przyspieszyć przekazywanie gospodarstw młodszym pokoleniom, Komisja zapowiada stopniowe wycofywanie dopłat bezpośrednich dla rolników pobierających emerytury.
Zmiana ma wejść w życie od 2032 roku, a jej celem jest zachęcenie starszych gospodarzy do wcześniejszego przekazywania ziemi następcom.
Więcej pieniędzy z WPR dla młodych
Obecnie tylko 3 proc. środków WPR trafia do młodych rolników. KE chce, by państwa członkowskie zwiększyły ten udział do minimum 6 proc..
To ma zapewnić trwałe finansowanie projektów, które wspierają młodych, w tym inwestycje w sprzęt, technologie i modernizację gospodarstw.
Nowe pokolenie ma uratować europejską wieś
Komisja Europejska nie ukrywa, że ta strategia to ostatni moment na odwrócenie niebezpiecznego trendu starzenia się rolnictwa. W grę wchodzi nie tylko ekonomia, ale też bezpieczeństwo żywnościowe całego kontynentu.
Bruksela liczy, że zachęty finansowe i zmiana wizerunku zawodu sprawią, iż coraz więcej młodych ludzi wybierze życie na wsi – nie z konieczności, ale z przekonania, że to stabilna i potrzebna przyszłość.