Ministerstwo Edukacji zdecydowało, że oceny z religii i etyki nie będą już wliczane do średniej ocen ucznia. Przepis ten obowiązywał od września 2024 roku, jednak Trybunał Konstytucyjny właśnie uznał go za niezgodny z konstytucją. Powód? Brak uzgodnienia zmian z Kościołem i związkami wyznaniowymi.
Zmiana bez porozumienia narusza konstytucję
Trybunał wskazał, że każda decyzja wpływająca na sposób organizacji nauczania religii musi być wcześniej uzgodniona z Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi. Takiego uzgodnienia w przypadku nowelizacji z marca 2024 r. nie było, mimo że m.in. Komisja Wychowania Katolickiego KEP wydała negatywną opinię. MEN tych stanowisk nie uwzględnił.
W efekcie TK uznał, że wyłączenie ocen z religii i etyki ze średniej ocen na świadectwie narusza konstytucję i powinno zostać usunięte z porządku prawnego.
Nowelizacja MEN weszła w życie 1 września 2024 r.
Zmiana, o której mowa, została wprowadzona rozporządzeniem z 22 marca 2024 r.. Od roku szkolnego 2024/2025 oceny z religii i etyki przestały wpływać na średnią, a tym samym na świadectwa z wyróżnieniem, rekrutacje do szkół czy stypendia.
MEN tłumaczyło, że skoro te przedmioty są nieobowiązkowe, ich oceny nie powinny mieć wpływu na ogólną ocenę ucznia. Przeciwnicy tych zmian – m.in. posłowie PiS, którzy zaskarżyli przepisy – wskazywali, że to obniża znaczenie lekcji religii i zniechęca uczniów do udziału w zajęciach.
Spór o legalność Trybunału
Chociaż wyrok TK jest formalnie ostateczny i ma moc powszechnie obowiązującą, może nie zostać opublikowany w Dzienniku Ustaw. Rząd i Ministerstwo Edukacji uważają, że obecny skład Trybunału działa bez odpowiedniego umocowania prawnego.
Minister Barbara Nowacka poinformowała wcześniej, że nie uznaje ważności postępowania, a przedstawiciele MEN nie brali w nim udziału. Sejm z kolei przyjął uchwałę, że realizowanie wyroków wydanych przez TK z nieprawidłowo wybranymi sędziami narusza zasadę legalizmu.
To nie pierwsza interwencja TK w sprawie religii
Jesienią 2024 r. Trybunał uznał również za niekonstytucyjne przepisy pozwalające na łączenie uczniów z różnych klas na lekcjach religii, jeśli liczba uczniów w jednej klasie była zbyt mała. W odpowiedzi MEN stwierdziło, że tamten wyrok również nie ma skutków prawnych.
Kolejne rozporządzenie już zaskarżone
Na rozpatrzenie przez TK czeka kolejna sprawa – dotycząca zmniejszenia liczby godzin religii do jednej tygodniowo. Nowe przepisy mają wejść w życie od 1 września 2025 r. i zakładają, że lekcje religii lub etyki będą odbywać się wyłącznie przed lub po obowiązkowych zajęciach.
Tę regulację zaskarżyła I prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska. Termin rozpatrzenia sprawy nie został jeszcze wyznaczony.