czy zasługujesz na dobrą ocenę z zachowania? Jeśli tak, to być może byłeś świadkiem łamania prawa. W Polsce od kilku lat działa organizacja, która mówi takim praktykom stanowcze „nie” – to Stowarzyszenie Umarłych Statutów, które tropi nielegalne zapisy w dokumentach szkolnych i interweniuje, gdy prawa uczniów są łamane.
📌 Czym zajmuje się Stowarzyszenie Umarłych Statutów?
Organizacja, której pełna nazwa brzmi Stowarzyszenie na rzecz Praworządności w Szkołach „Stowarzyszenie Umarłych Statutów”, została założona przez grupę młodych ludzi, którzy postanowili przyjrzeć się szkolnym statutom z punktu widzenia prawa. I odkryli, że wiele zapisów w tych dokumentach jest całkowicie niezgodnych z obowiązującymi przepisami.
Główne obszary działania organizacji:
-
Analiza statutów szkolnych pod kątem zgodności z prawem.
-
Edukacja uczniów i rodziców w zakresie ich praw.
-
Interwencje w szkołach w przypadku wykrycia nielegalnych praktyk.
-
Tworzenie wzorcowego statutu, który może być wdrożony w każdej placówce.
-
Nagłaśnianie absurdów w regulaminach szkół.
🧾 Przykłady nielegalnych zapisów w szkołach
Działacze SUS regularnie publikują screeny i cytaty z rzeczywistych statutów, które – choć brzmią jak żart – są autentyczne. Oto kilka z nich:
❌ Zakaz długich włosów dla chłopców
W jednym z liceów zapisano, że „uczeń płci męskiej nie może nosić dłuższych włosów niż do uszu”. To dyskryminacja na tle wyglądu i jawne naruszenie prawa do wyrażania siebie.
❌ Ocena z zachowania zależna od opinii klasy
„Wystawiając ocenę z zachowania, wychowawca kieruje się opinią uczniów z klasy.” – Taki zapis pojawił się w kilku szkołach. Tymczasem ocena z zachowania nie może być decyzją kolektywną, a jedynie nauczyciela, zgodnie z ustalonymi kryteriami.
❌ Zakaz powoływania się na RODO
Niektóre statuty zabraniają uczniom powoływania się na prawo do ochrony danych osobowych w relacjach ze szkołą. To bezpośrednie łamanie przepisów RODO.
📣 Co robi organizacja, gdy wykryje naruszenia?
Stowarzyszenie Umarłych Statutów nie ogranicza się do nagłaśniania problemu. Ich działania są konkretne i skuteczne:
-
Zgłaszają sprawę do kuratorium oświaty.
-
Kontaktują się z dyrekcją szkoły i proponują poprawki.
-
Pomagają uczniom i rodzicom w pisaniu oficjalnych pism i skarg.
-
W niektórych przypadkach doprowadzają do zmiany zapisów statutowych lub nawet kontroli z organów nadzoru.
🧠 Dlaczego to takie ważne?
Nielegalne przepisy w statutach nie są tylko formalnością. Mają realny wpływ na codzienne życie uczniów:
-
Ograniczają swobodę osobistą i prawa obywatelskie.
-
Wpływają na samoocenę, komfort psychiczny i relacje rówieśnicze.
-
Utrwalają fałszywe przekonanie, że szkoła ma pełną władzę nad uczniem.
Dzięki działaniom SUS, coraz więcej uczniów i rodziców wie, że ma prawo powiedzieć „nie”, gdy szkoła wymusza coś sprzecznego z przepisami.
✅ Co możesz zrobić, jeśli zauważysz nieprawidłowości?
Jeśli jesteś uczniem, rodzicem lub nauczycielem i widzisz w statucie szkolnym zapis, który wydaje się podejrzany lub niezgodny z prawem, możesz:
-
Sprawdzić wzorcowy statut przygotowany przez SUS – dostępny na ich stronie internetowej.
-
Skontaktować się z organizacją – prowadzą darmowe konsultacje i oferują realne wsparcie.
-
Zgłosić sprawę do kuratorium lub Rzecznika Praw Obywatelskich.
-
Podzielić się historią w mediach społecznościowych, oznaczając @StowarzyszenieUmarłychStatutów – często interweniują nawet na podstawie jednego posta.
🔚 Koniec z absurdami w szkołach – czas na świadomą edukację
Zakazy dotyczące wyglądu, głosowanie o ocenach i ignorowanie prawa do prywatności to tylko wierzchołek góry lodowej. Dzięki organizacjom takim jak SUS, uczniowie przestają być bezsilni, a szkoły zaczynają działać zgodnie z prawem. To przykład, że oddolna zmiana systemu jest możliwa – i skuteczna.
