Niektóre zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych przechodzą niemal niezauważone, mimo że mogą mieć realny wpływ na portfel wielu Polaków. Tymczasem od kwietnia w życie weszły przepisy, które istotnie zmieniają wysokość jednego ze świadczeń wypłacanych przez ZUS. Warto wiedzieć, kto może na tym zyskać – i o jakich kwotach mowa.
Dla kogo to świadczenie?
Jednorazowe odszkodowanie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przysługuje osobom, które w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej doznały stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Dotyczy to osób objętych ubezpieczeniem wypadkowym, niezależnie od tego, czy pracują na etacie, prowadzą działalność gospodarczą, czy wykonują inne formy pracy zarobkowej.
W określonych przypadkach świadczenie przysługuje także członkom rodziny zmarłego, jeśli do wypadku doszło podczas pracy lub w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych.
Zasady przyznawania i niezbędne dokumenty
Aby otrzymać odszkodowanie, konieczne jest zakończenie leczenia oraz uzyskanie orzeczenia lekarza ZUS potwierdzającego stopień uszczerbku na zdrowiu. Niezbędne będzie również złożenie odpowiedniego wniosku, do którego należy dołączyć:
-
orzeczenie lekarza ZUS o stopniu uszczerbku na zdrowiu,
-
dokumentację medyczną,
-
protokół powypadkowy (dla pracowników) lub kartę wypadku (dla innych ubezpieczonych),
-
decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej (jeśli dotyczy).
W przypadku pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, dokumentację zgłasza pracodawca. Natomiast osoby prowadzące działalność lub zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych składają wnioski samodzielnie.
Ile wynosi świadczenie po zmianach?
Od 1 kwietnia 2025 roku wzrosła kwota wypłacana za każdy procent uszczerbku na zdrowiu. ZUS wypłaca obecnie 1636 zł brutto za każdy procent uszczerbku na zdrowiu, co oznacza wzrost o 205 zł w porównaniu z poprzednią stawką.
Przykładowe kwoty po zmianach (na podstawie danych Infor.pl):
-
5% uszczerbku na zdrowiu – 8180 zł brutto,
-
całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji – 28 636 zł,
-
świadczenie dla małżonka lub dziecka zmarłego – 147 271 zł,
-
świadczenie dla innych członków rodziny – 73 635 zł.
Kiedy ZUS może odmówić wypłaty?
Nie każda sytuacja kwalifikuje się do otrzymania jednorazowego odszkodowania.
Odszkodowanie nie przysługuje, gdy:
-
poszkodowany działał umyślnie lub rażąco naruszył przepisy BHP,
-
był pod wpływem alkoholu lub substancji odurzających i przyczynił się do wypadku,
-
nie spełniono warunków formalnych (np. brak orzeczenia lekarskiego).
Warto jednak zaznaczyć, że te wyłączenia nie obowiązują w przypadku śmiertelnego wypadku – w takich sytuacjach świadczenie przysługuje rodzinie, nawet jeśli poszkodowany przyczynił się do wypadku.
