Tokaji – kultowy, węgierski trunek, którego każdy miłośnik wina powinien doświadczyć przynajmniej raz w życiu. To wyjątkowe wino deserowe pochodzące z regionu Tokaj-Hegyalja znane jest ze swojego intensywnego smaku i charakterystycznej słodyczy. A słodycz wina tokajskiego po prostu trzeba poznać.
Skąd pochodzi tokaj?
Region winiarski Tokaj położony jest w północno-wschodniej części Węgier, na obszarze około 5600 hektarów. Rejon ten posiada naturalne granice geograficzne: od wschodu rzeka Bodrog, która w Tokaju wpada do Cisy. Od północy graniczy z górami Zemplen, a od południa z Wielką Niziną Węgierską.
Tokaj charakteryzuje się mroźnymi zimami i bardzo gorącym latem. W okresie jesiennym po ciepłych dniach następują zimne noce, które przynoszą poranne mgły. Ta wilgoć napływa znad rzek Bodrog i Cisa i tworzy bardzo szczególny klimat, który jest niezbędny dla wytworzenia się tzw. szlachetnej pleśni o nazwie botrytis. O niej powiemy za chwilę.
Nietypowa produkcja tokaja
Do produkcji tokaja używa się kilku odmian winogron, lecz zdecydowanie najbardziej popularnym jest furmint odpowiadający za 70% upraw w regionie. Drugi co do popularności szczep to hárslevelű.
Produkcja tokaja jest uzależniona od rozwoju nekrotroficznego grzyba owocowego zwanego botrytis. Pleśń rozwija się na jagodach w wilgotnych warunkach (np. w zamglonych dolinach rzecznych), a następnie wysycha, gdy pojawia się słońce. Ten proces gnicia i wysychania powoduje, że winogrona kurczą się i stają się słodkie.
Z owoców pokrytych botrytis rozwijają się również dodatkowe związki smakowe opisywane jako imbir, szafran i wosk pszczeli. Na Węgrzech winogrona dotknięte tą pleśnią nazywane są jagodami aszú i są one starannie oddzielane od reszty winogron, aby wykorzystać je w produkcji tokaja.
Skąd wziął się ten rodzaj produkcji? Znana nam historia tokaja ma już ponad 600 lat i sięga XV wieku. Jedna z legend głosi, że winiarze – przez długotrwałe oblężenie miasta podczas walk węgiersko-tureckich – dokonali zbiorów za późno. Mimo tego, iż winogrona spleśniały, rzemieślnicy zdecydowali się nastawić wino. Jak się później okazało – efekt był zaskakująco dobry. Trunek był niezwykle słodki i aromatyczny, przez co szybko zyskał – trwającą do dzisiaj – popularność.
Do produkcji tokaja używa się kilku odmian winogron, lecz zdecydowanie najbardziej popularnym jest furmint odpowiadający za 70% upraw w regionie. Drugi co do popularności szczep to hárslevelű.
Doskonałe z winem tokaj…
Wina tej odmiany charakteryzują się doskonalą równowagą między kwasowością, alkoholem i słodyczą podkreśloną przez nuty mineralne. W praktyce oznacza to, że tokaj oferuje coś więcej niż tylko soczystą słodycz i zasługuje na znacznie większą uwagę gastronomiczną, niż tylko na umieszczenie go w menu deserowym.
Tokaji aszú na przykład jest doskonałym partnerem dla gęsich lub kaczych wątróbek i wszelkiego rodzaju pasztetów, dojrzałych i niebieskich serów, a nawet ostrych i kwaśnych dań orientalnych. Dobrym połączeniem mogą być również bogato przyprawione dania wegetariańskie. Z kolei tokaj szamorodni doskonale dopełni wszelkiego rodzaju dania mięsne, na przykład żeberka wieprzowe z grilla lub pikantną łopatką jagnięcą z harissą.
Jeśli zaś chodzi o desery - często mają one te same warstwy smakowe, które występują w szlachetnych słodkich winach, co czyni je idealnymi partnerami. Złożone i zachęcające nuty mango, suszonej moreli, dojrzałej brzoskwini, orzechów, cytrusów, fig, pieczonych gruszek i pigwy są typowe dla całej gamy słodkich win tokaj.
I ze względu na tę różnorodność smaków i aromatów, warto dać tokajowi szansę, nawet jeśli dotąd decydowaliście się tylko na wytrawne wina. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że dołączy on do grona Waszych faworytów.
