Katar, obrzęknięta śluzówka, zalegająca wydzielina sprawia poważne trudności w oddychaniu. Jednak zatkanemu nosowi nie zawsze towarzyszy wydzielina, a samo uczucie uprzykrza nam życie, nie tylko irytuje, czasami jest bolesny i zaburza sen.
Zatkany nos nie zawsze jest objawem zwykłego przeziębienia. Przyczyn naszego problemy może być wiele. Jeśli stan ten trwa przez dłuższy czas, może wpłynąć na ogólną kondycję całego organizmu. Może przekładać się na wydolność fizyczną, zmęczenie, problemy z koncentracją czy bóle głowy, oczu i uszu. Poza znalezieniem sposobu na pozbycie się problemu warto też znaleźć jego przyczynę.
Przyczyny zatkanego nosa
1. Przeziębienie
Najczęstszą przyczyną zatkanego nosa jest katar, za który odpowiedzialne są wirusy, a rzadziej bakterie. Stan zapalny błony śluzowej to jeden z objawów zwykłego przeziębienia. Charakterystyczna dla tego stanu jest wydzielina z nosa – wodnista przy wirusowym, gęsta-ropna przy bakteryjnym. Nieżyt nosa w tym przypadku trwa zazwyczaj do 7 dni, a nasz organizm sam potrafi sobie z nim poradzić. Możemy jednak wspomagać się kroplami do nosa, robić inhalacje lub oczyszczać nos wodą morską. Jeśli mamy pewność, że katar jest bakteryjny, konieczne może być podawanie antybiotyków.
2. Zapalenie zatok
Zwykły nieżyt nosa mija po tygodniu, jeśli jednak utrzymuje się dłużej, może być objawem problemu z zatokami. Towarzyszy mu wtedy ciągły lub nawracający ból głowy, nasilający się nad ranem i podczas pochylania, odczuwamy dyskomfort w okolicy twarzy, a katar jest śluzowo-ropny, gęsty i żółtozielony. Zapalenie zatok nie zawsze musi kończyć się podaniem antybiotyku, możemy spróbować ciepłych okładów, inhalacji, oczyszczania zatok solą fizjologiczną pod ciśnieniem i przyjmowania leków przeciwzapalnych.
3. Alergia
Katar i zatkany nos w okresie wiosennym, któremu nie towarzyszą żadne inne objawy przeziębienia, może mieć podłoże alergiczne. Niedrożność nosa połączona z częstym kichaniem, łzawieniem oczu jest najczęściej reakcją alergiczną na pyłki, roztocza, pleśń czy sierść. W tym przypadku wydzielina jest wodnista. Objawy możemy łagodzić, stosując leki przeciwalergiczne lub jeśli to możliwe pozbyć się alergenu.
4. Czynniki drażniące
Unoszący się w powietrzu kurz nie zawsze jest oznaką alergii czasami to po prostu czynnik, który paraliżuje rzęski jamy nosowej. Czynnikami takimi mogą być środki chemiczne, pyłki, dym papierosowy czy zanieczyszczone powietrze. Problem ten dotyka osób pracujących w branży budowlanej, chemicznej, górników. Może być dokuczliwy, jednak wystarczy jak najczęściej oczyszczać i nawilżać śluzówkę roztworem wody morskiej.
5. Suche powietrze
Uczucie zatkanego nosa może być spowodowane wysuszeniem śluzówki nosa. Idealna wilgotność powietrza to przedział między 40% a 60%. Jeśli przebywamy w pomieszczeniach klimatyzowanych, o niskim poziomie wilgotności możemy odczuwać dyskomfort, zwłaszcza po przebudzeniu. Warto zaopatrzyć się wtedy w nawilżacz powietrza.
6. Leki
Jeśli przyjmujemy leki hipotensyjne, aspirynę, leki przeciwzapalne lub środki antykoncepcyjne, możemy doświadczyć polekowego zatkania nosa. To tylko niektóre ze środków, które mogą mieć wpływ na nieżyt. Częstą przyczyną jest także stosowanie kropli na katar zawierających xylometazolinę przez okres dłuższy niż 5-7 dni.
7. Polipy
Polipy to niegroźne zmiany, które mogą się rozrastać, a ich obecność będzie powodowała niedrożność nosa. Jeśli to polipy są przyczyną zatkanego nosa, możemy zaobserwować u siebie także problemy z węchem, mówienie przez nos i chrapanie. Nie ma skutecznego sposobu na pozbycie się polipów, nawet ich wycięcie nie gwarantuje braku nawrotów.
8. Krzywa przegroda nosowa
Większość z nas ma krzywą przegrodę nosową, jednak nieuszkodzona nie daje oznak dyskomfortu. Przegroda nosowa rośnie aż do 28 roku życia, w związku z tym mamy dużo czasu na to, by narazić ją na uszkodzenie, a jeden uraz może być przyczyną jej nieprawidłowego wzrostu i poważnych dolegliwości. Uszkodzona przegroda słabiej się oczyszcza, a zalegająca w niej wydzielina, może skutkować zatkanym nosem, bólami głowy, zaburzonym węchem. W tej sytuacji możemy jedynie poddać się operacji, która daje długotrwałe efekty- oczywiście jeśli ponownie nie uszkodzimy przegrody.
9. Przerost małżowin
Po obu stronach naszego nosa znajdują się małżowiny nosowe. Pełnią one ważną funkcję w oczyszczaniu i nawilżaniu powietrza, którym oddychamy. Jednak przerośnięte mogą być przyczyną zatkanego nosa. Małżowiny stają się obrzęknięte z powodu nawracających stanów zapalnych, alergii i bardzo często nadużywania kropli do nosa. Przerost małżowin nosowych to uczucie zatkanego nosa, intensywny katar i krwawienia z nosa. Przerośniętą tkankę usuwa się operacyjnie.
10. Tarczyca
Zatkany nos może być objawem niedoczynności tarczycy. Z jej powodu możemy mieć problem z górnymi drogami oddechowymi, obrzękiem śluzówki i jej przesuszeniem. Stanowi temu towarzyszy czasami powiększenie się języka i uczucie podduszania. Nie jest to jednak popularny objaw.
11. Problemy z naczyniami krwionośnymi
Niektórym osobom uczucie zatkanego nosa i katar towarzyszą tylko podczas zmiany temperatury, intensywnego wysiłku lub picia gorącego napoju. Przyczyną jest wtedy zaburzona kontrola naczyń krwionośnych, a ściślej ich rozszerzania się i zwężania. Z tzw. nieżytem naczynioruchowym mamy do czynienia, kiedy katar pojawia się przy nagłej zmianie temperatury lub wilgotności. Katar taki mija po kilkunastu minutach i nie jest powodem do zmartwień.
12. Nowotwory
Przewlekły nieżyt nosa i zatok może być objawem nowotworu nosa lub zatok przynosowych. Nowotwory złośliwe na szczęście nie występują często. Warto jednak obserwować stan węzłów chłonnych podczas problemów z oddychaniem, ponieważ ze względu na brak charakterystycznych objawów choroba ta jest wykrywana najczęściej w zaawansowanym stadium. Objawami, które mogą nas zaniepokoić, są też wyciek ropy, częste krwawienia, zgrubienia w okolicy nosa, łzawienie oczu bez wyraźnej przyczyny i ból zdrowych zębów.
Pamiętajmy, że długo zatkany nos u małych dzieci zawsze wymaga konsultacji z lekarzem, zwłaszcza gdy problem z oddychaniem się pogłębia. Dorośli powinni zgłosić się do lekarza tylko w wyjątkowych sytuacjach:
- Uniemożliwione oddychanie
- Nos zatkany ponad 10 dni
- Ropna wydzielina
- Krwawienie z nosa
- Utrzymująca się wysoka gorączka
- Dokuczliwy ból twarzy, nosa, uszu, oczu lub zębów
- Zatkany nos utrzymujący się po urazie głowy
Jeśli wykluczymy nieżyt alergiczny i przeziębienie, nalegajmy na podjęcie dalszej diagnostyki.
