źródło: Autorstwa www.prezydent.pl - http://www.prezydent.pl/pierwsza-dama/kronika-pierwszej-damy/art,96,para-prezydencka-na-koncercie-w-filharmonii-narodowej.html, GFDL 1.2, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=15187874
Zawsze była w centrum wydarzeń kulturalnych, ale unikała reflektorów. Dziś żegnamy postać, bez której współczesna polska muzyka wyglądałaby zupełnie inaczej.
Nieoczekiwane pożegnanie – 31 października 2025 roku
Elżbieta Penderecka zmarła nagle, mając 78 lat. Informację o jej odejściu potwierdziły oficjalnie środowiska artystyczne oraz Ministerstwo Kultury. Jej śmierć poruszyła świat kultury, ale też polityki. W ostatnich dniach wiele osób podkreśla, że jeszcze niedawno była „w doskonałej formie”.
Z fizyki do muzyki – droga pełna pasji
Choć ukończyła fizykę na Uniwersytecie Jagiellońskim, całe życie związała z kulturą. W 1965 roku poślubiła Krzysztofa Pendereckiego, legendarnego kompozytora, i od tamtej pory towarzyszyła mu nie tylko prywatnie, ale również zawodowo – prowadząc jego sekretariat, wspierając rozwój jego kariery i promując jego twórczość w kraju i za granicą.
Twórczyni wydarzeń i instytucji kultury
Jednym z najważniejszych osiągnięć Elżbiety Pendereckiej było założenie w 1990 roku Heritage Promotion of Music and Art – pierwszej w Polsce prywatnej agencji kulturalnej. Przez dekady organizowała koncerty i festiwale z udziałem największych postaci świata muzyki, takich jak Yehudi Menuhin, Mstisław Rostropowicz czy Jessye Norman.
Była także pomysłodawczynią i prezeską Stowarzyszenia im. Ludwiga van Beethovena, które do dziś organizuje Wielkanocny Festiwal im. Ludwiga van Beethovena w Warszawie – jedno z najważniejszych wydarzeń muzyki klasycznej w Polsce.
Wspierała młodych, promowała Polskę
Elżbieta Penderecka z ogromnym zaangażowaniem promowała polską muzykę na świecie. Zasiadała w międzynarodowych gremiach, współpracowała z fundacjami muzycznymi w całej Europie i wspierała kariery wielu młodych artystów. W Krakowie odegrała kluczową rolę w powstaniu Sinfonietty Cracovii, dziś oficjalnej orkiestry miasta.
Uhonorowana za wyjątkową działalność
Za swoje osiągnięcia otrzymała liczne nagrody i odznaczenia. Wśród nich:
-
Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2023)
-
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
-
Order Białej Róży Finlandii
-
Europejska Nagroda Kultury (2002) – za działalność na rzecz wschodniego otwarcia Unii Europejskiej i promocję kultury.
Świat kultury żegna wielką osobowość
Jej odejście poruszyło wielu – od artystów, przez działaczy kultury, po polityków. Małgorzata Kidawa-Błońska nazwała ją „wielką damą polskiej kultury”. Aleksander Miszalski, prezydent Krakowa, przypomniał, że przez ponad 50 lat była opoką i inspiracją dla Krzysztofa Pendereckiego. Remigiusz Grzela określił ją jako „instytucję i osobowość bez której wiele wydarzeń by nie powstało”.
Tak żegnają ją też instytucje: Teatr Wielki – Opera Narodowa, Studio Koncertowe Polskiego Radia, czy Stowarzyszenie im. Beethovena, których była współtwórczynią lub patronką.
Pozostawiła nie tylko wspomnienie, ale trwały ślad
Elżbieta Penderecka nie była artystką w tradycyjnym sensie – ale dzięki niej mogły rozkwitać talenty innych. Jej praca, pasja i wizja sprawiły, że Polska była widoczna na muzycznej mapie świata. Dzięki niej sztuka klasyczna trafiła do tysięcy ludzi – i to będzie jej największym dziedzictwem.