Polską edukację czeka przełom, jakiego nie było od lat. Już od 2026 roku szkoły i przedszkola zaczną działać według zupełnie nowych zasad, a uczniów obejmie zupełnie inne podejście do nauczania. Co dokładnie się zmieni i jak będzie wyglądać nowy system? Sprawdź, co szykuje Ministerstwo Edukacji w ramach szeroko zapowiadanej reformy.
Nowy program nauczania i "Profil Absolwenta"
Polskie placówki edukacyjne czeka największa zmiana od lat. Rada Ministrów zatwierdziła projekt nowelizacji ustawy oświatowej, który uruchamia wdrażanie programu REFORMA26 – Kompas Jutra.
Nowe przepisy całkowicie zmienią sposób nauczania w przedszkolach i szkołach ogólnokształcących, wprowadzając m.in.:
- nową podstawę programową
- oraz kluczowy dokument: „Profil absolwenta i absolwentki”.
"Kompas Jutra" – nowy kierunek polskiej edukacji
Ministerstwo Edukacji zapowiada kompleksową transformację podstawy programowej na wszystkich poziomach nauczania.
Podstawą zmian jest dokument strategiczny „Profil absolwenta”, który ma jasno określić, jakie kompetencje, wiedzę i postawy powinien posiadać uczeń kończący dany etap edukacji.
To rozwiązanie jest już z powodzeniem stosowane w wielu krajach, gdzie pomaga lepiej dostosować system nauczania do wymagań rynku pracy i wyzwań społecznych XXI wieku.
Harmonogram wdrażania zmian – co i kiedy?
Nowa podstawa programowa będzie wprowadzana stopniowo, zgodnie z ustalonym harmonogramem:
-
1 września 2026 r. – zmiany w przedszkolach i klasach I oraz IV szkół podstawowych,
-
1 września 2027 r. – reforma obejmie szkoły ponadpodstawowe (licea, technika, szkoły branżowe I stopnia, szkoły policealne),
-
1 września 2030 r. – ostatni etap reformy w szkołach branżowych II stopnia.
W pozostałych klasach obowiązywać będą dotychczasowe programy nauczania, aż do zakończenia cyklu edukacyjnego.
Nowe definicje i struktury – co jeszcze się zmieni?
Projekt ustawy przewiduje również redefinicję szeregu podstawowych terminów związanych z edukacją, takich jak:
-
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego,
-
Programy nauczania,
-
Egzamin ósmoklasisty i maturalny,
-
Ramowy plan nauczania.
Te zmiany mają zapewnić większą spójność między celami edukacyjnymi a realiami życia społeczno-gospodarczego. Nowa struktura będzie lepiej wspierać indywidualizację nauczania, kompetencje przyszłości oraz motywację uczniów.
Cel: szkoła nowoczesna, wspierająca i wymagająca
Zgodnie z zapowiedzią Ministerstwa Edukacji, celem REFORMY26 jest stworzenie systemu, który rozwija:
-
Zrozumienie świata (wiedza),
-
Zdolność działania (kompetencje),
-
Sprawczość (motywację i pewność siebie).
Nowoczesna szkoła ma nie tylko przekazywać wiedzę, ale też wspierać rozwój emocjonalny i społeczny, uczyć współpracy, krytycznego myślenia oraz przygotowywać do życia w cyfrowym świecie.
Zmiany również poza programem nauczania
Projekt ustawy wprowadza też dodatkowe modyfikacje w ustawie Prawo oświatowe, które nie są bezpośrednio powiązane z reformą programową, ale mają usprawnić system:
-
Powstanie nowego systemu teleinformatycznego dla młodzieżowych ośrodków wychowawczych,
-
Rezygnacja z opiniowania arkuszy organizacyjnych przez kuratora oświaty – od roku szkolnego 2026/2027 arkusze zatwierdza tylko organ prowadzący,
-
Zmiany w Karcie Nauczyciela – dotyczące m.in. powoływania Kapituły ds. Profesorów Oświaty.
Mundury i klasy wojskowe – nowe przepisy
Reforma dotyczy także uczniów oddziałów przygotowania wojskowego oraz klas o profilu mundurowym.
Od 2026/2027 roku:
-
Będą oni otrzymywać oceny bieżące i klasyfikacyjne z zajęć specjalistycznych,
-
Roczna ocena z tych zajęć nie będzie jednak decydować o promocji do następnej klasy ani o ukończeniu szkoły.
Zmiany te wprowadzono na wniosek Ministerstwa Obrony Narodowej i Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Szkoły artystyczne i egzaminy – co nowego?
Projekt uwzględnia również szczególne potrzeby:
-
Szkół artystycznych – zmiany w zasadach oceniania i klasyfikowania,
-
Egzaminu ósmoklasisty – powrót do terminu w kwietniu (od 2026/2027),
-
Egzaminu maturalnego – wcześniejsze ogłoszenie wyników i brak nakładania się terminów wglądów,
-
Rozbudowa systemów SIOEO i SIOEZ, które obsługują egzaminy zewnętrzne.
Dane osobowe, stypendia i wydatki budżetowe
W ramach zmian przewidziano również:
-
Uregulowanie sposobu przetwarzania danych osobowych w kontekście przyznawania stypendiów motywacyjnych,
-
Określenie limitów wydatków budżetowych na zakup podręczników i materiałów edukacyjnych dla szkół podstawowych i artystycznych na lata 2026–2035.
To oznacza długofalowe wsparcie finansowe dla szkół i uczniów.
Edukacja przyszłości zaczyna się dziś
Reforma programowa REFORMA26 to początek nowego rozdziału w polskim systemie edukacji. Uczniowie, nauczyciele i rodzice muszą przygotować się na ewolucję, która ma uczynić szkołę bardziej nowoczesną, efektywną i przyjazną.
Dzięki stopniowemu wdrażaniu i jasnym założeniom, zmiany mają szansę być nie tylko skuteczne, ale i akceptowalne społecznie.