Wielkie zmiany w szkołach już za chwilę. Uczniowie będą czytać inaczej niż dotąd, a lista obowiązkowych tytułów znacząco się skróci. Reforma wprowadza więcej swobody i ma zachęcić młodych do sięgania po książki z własnej ciekawości, a nie tylko z obowiązku. Sprawdź, co dokładnie się zmieni i od kiedy.
Nowa lista lektur po reformie Barbary Nowackiej
Już za kilkanaście miesięcy uczniowie rozpoczną naukę w szkołach według nowej podstawy programowej języka polskiego.
Reforma, której autorką jest minister edukacji Barbara Nowacka, zmieni sposób podejścia do lektur i samego procesu czytania. Zamiast sztywnej listy i obowiązkowych tytułów w każdym roczniku, pojawi się więcej swobody i indywidualizacji.
Cel zmian – nie tylko obowiązek, ale i przyjemność
Nowa podstawa programowa powstała w Instytucie Badań Edukacyjnych (IBE PIB), a zespół polonistów koordynowała dr Kinga Białek. Kluczowym punktem reformy jest zapis: „Rozwijanie zainteresowań lekturowych i kształtowanie pozytywnych nawyków czytelniczych”.
Ministerstwo podkreśla, że czytanie ma być narzędziem rozwoju wyobraźni i samodzielnego myślenia, a nie tylko szkolnym obowiązkiem. Dlatego lista lektur obowiązkowych będzie krótsza, a nauczyciele i uczniowie zyskają większą swobodę wyboru tekstów.
Klasy 4–6: mniej obowiązków, więcej wyborów
Uczniowie młodszych klas podstawówki (IV–VI) nie dostaną sztywno narzuconej listy książek. Zamiast tego, każdego roku mają przeczytać co najmniej cztery dłuższe utwory literackie, wybierane wspólnie z nauczycielem.
Proponowane obszary tematyczne:
-
relacje rodzinne i przyjaźń,
-
emocje i dojrzewanie,
-
więź człowieka z naturą,
-
różnorodność i wspólnotowość.
Dodatkowo obowiązkowe będą fragmenty klasyki kultury, m.in.:
-
Biblia – opis stworzenia świata, przypowieść o miłosiernym Samarytaninie, syn marnotrawny,
-
mitologia grecka – mity o Syzyfie, Dedalu i Ikarze, Demeter i Korze,
-
baśnie i legendy – zarówno polskie, jak i światowe,
-
krótkie teksty patriotyczne, np. „Mazurek Dąbrowskiego” Józefa Wybickiego czy „Rota” Marii Konopnickiej.
Dzieci będą także poznawać różne teksty kultury: film, teatr, muzykę, komiks, a nawet sztuki plastyczne.
Klasy 7–8: klasyka polska i literatura światowa
Na późniejszym etapie edukacji uczniowie sięgną po więcej klasyki. Wśród lektur obowiązkowych znajdą się m.in.:
-
Jan Kochanowski – „Treny” VII i VIII, wybrane fraszki,
-
Ignacy Krasicki – bajki,
-
Adam Mickiewicz – „Dziady” cz. II, „Reduta Ordona”, „Śmierć pułkownika”, „Pan Tadeusz” (Inwokacja), wybrana ballada,
-
Juliusz Słowacki – „Balladyna”,
-
Bolesław Prus lub Henryk Sienkiewicz – wybrana nowela,
-
Aleksander Kamiński – „Kamienie na szaniec”,
-
Sławomir Mrożek – opowiadanie lub jednoaktówka,
-
Ida Fink – wybrane opowiadanie.
Oprócz tego każdy uczeń ma przeczytać minimum cztery dłuższe utwory literackie rocznie, z czego część wybierze wspólnie z nauczycielem. W programie znajdzie się też literatura gatunkowa: fantasy, science fiction, kryminały czy obyczajówki.
Więcej niż literatura – filozofia, poezja, media
Nowa podstawa programowa stawia na zróżnicowanie tematyczne i gatunkowe. Dlatego uczniowie poznają także:
-
wiersze m.in. Baczyńskiego, Szymborskiej, Tuwima, Herberta, Osieckiej, Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej,
-
różne formy medialne: wiadomości prasowe, reportaże, felietony, przemówienia,
-
teksty popularnonaukowe i filozoficzne, które pozwolą rozwijać refleksję nad człowiekiem i naturą.
To podejście ma uczyć młodzież samodzielnego myślenia i krytycznej analizy informacji, a także zachęcać do sięgania po teksty spoza tradycyjnego kanonu.
Kiedy reforma wejdzie w życie?
Zgodnie z zapowiedziami minister Barbary Nowackiej, zmiany obejmą uczniów od września 2026 roku. Najpierw nowa podstawa zacznie obowiązywać pierwsze i czwarte klasy szkoły podstawowej, a w kolejnych latach – następne roczniki.
To oznacza, że już wkrótce polskie dzieci będą mogły doświadczać literatury w bardziej elastyczny i nowoczesny sposób, dopasowany do ich zainteresowań i potrzeb.
źródło: tvn24