Już niedługo wszystkie szpitale w Polsce będą musiały dostosować sposób żywienia pacjentów do jednolitych i bardziej rygorystycznych standardów. Ministerstwo Zdrowia kończy pilotaż programu "Dobry Posiłek" i planuje wprowadzenie ogólnopolskich zasad, które mają poprawić nie tylko smak, ale przede wszystkim jakość i wartość odżywczą posiłków serwowanych w placówkach medycznych.
Koniec pilotażu. Teraz nowe zasady dla każdego szpitala
Program "Dobry Posiłek", wprowadzony w 2023 roku jako testowy projekt w blisko 600 placówkach medycznych, spełnił swoje zadanie – posiłki w szpitalach stały się bardziej estetyczne, smaczniejsze i lepiej zbilansowane. Co więcej, szpitale objęte programem miały obowiązek publikowania jadłospisów na swoich stronach internetowych.
Jednak do 30 września 2025 roku pilotaż zostanie zakończony, a od 1 października nowe zasady mają obowiązywać wszystkie szpitale w Polsce. Ministerstwo Zdrowia ogłosiło, że wprowadzi jednolite normy żywienia w oparciu o szczegółowe zalecenia żywieniowe i aktualne rekomendacje dietetyczne.
Tyle kalorii na dobę dla pacjentów
W ramach nowego systemu szpitale muszą zapewnić posiłki przygotowywane według jadłospisów układanych przez dyplomowanych dietetyków. Nowe wytyczne zawierają m.in.:
-
dla dorosłych pacjentów – dzienne zapotrzebowanie energetyczne od 1800 do 2400 kcal,
-
dieta redukcyjna – od 1500 do 1800 kcal na dobę,
-
tłuszcze – 20–30% całkowitej energii, z ograniczeniem tłuszczów nasyconych do max. 10%,
-
węglowodany – powinny pokrywać 45–65% energii, z czego tylko do 10% mogą stanowić cukry proste.
13 godzin bez posiłku
Dodatkowo, przerwa nocna między ostatnim a pierwszym posiłkiem nie może przekraczać 13 godzin, co ma zapobiegać zbyt długim okresom bez jedzenia – dotychczas często wynoszącym nawet 14–15 godzin.
Masło orzechowe, pistacje i krewetki
Nowe przepisy szczegółowo określają, jakie produkty mają być podstawą zdrowego menu w szpitalach. W diecie podstawowej, przewidzianej dla większości pacjentów, znajdą się:
-
warzywa korzeniowe i liściaste, ziemniaki oraz bataty,
-
nasiona, pestki i orzechy niesolone, w tym pistacje, orzechy włoskie i laskowe,
-
masło orzechowe bez dodatku cukru i soli (w umiarkowanej ilości),
-
chude mięsa – drób bez skóry, cielęcina, królik, chuda wieprzowina (np. schab),
-
ryby morskie i słodkowodne – od łososia po mintaja i karpia,
-
w diecie dla kobiet w ciąży mogą pojawić się także owoce morza, takie jak krewetki.
Wszystkie te produkty mają być wysokiej jakości, świeże i zgodne z normami dietetycznymi.
Będzie wgląd do tabel z wartościami odżywczymi
Każdy szpital zobowiązany będzie do utworzenia na swojej stronie internetowej specjalnej sekcji "Żywienie dla zdrowia", w której publikowane będą:
-
aktualne jadłospisy,
-
informacje o wartościach odżywczych,
-
wyniki badań laboratoryjnych próbek żywności.
To rozwiązanie ma nie tylko zwiększyć przejrzystość systemu, ale też umożliwić pacjentom i ich rodzinom monitorowanie jakości żywienia w placówce.
Kiedy wejdą w życie nowe przepisy?
Choć rozporządzenie ma obowiązywać od 1 października 2025 roku, Ministerstwo Zdrowia przewidziało dla szpitali okres przejściowy trwający 6 miesięcy. W tym czasie placówki będą mogły dostosować infrastrukturę i procedury, by spełniać nowe wymogi.
W wielu szpitalach wykazano nieprawidłowości
Według danych Państwowej Inspekcji Sanitarnej, obecnie funkcjonuje w Polsce ponad 1000 szpitalnych bloków żywieniowych, z czego prawie 700 korzysta z usług cateringowych. W licznych przypadkach wykazano:
-
niską kaloryczność posiłków,
-
niedobory warzyw i owoców,
-
małą różnorodność dań,
-
zbyt długie przerwy między posiłkami.
To właśnie te zaniedbania były impulsem do opracowania nowych wytycznych, które mają poprawić jakość i efektywność leczenia.
Posiłek w szpitalu jest kluczowym elementem
W uzasadnieniu do rozporządzenia resort zdrowia wskazuje, że prawidłowe odżywianie odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia. Dobrze odżywiony pacjent szybciej wraca do zdrowia, ma mniejsze ryzyko powikłań, a czas jego hospitalizacji często się skraca. Oznacza to także niższe koszty leczenia i lepsze samopoczucie fizyczne i psychiczne chorego.
Eksperci z ministerstwa podkreślają, że dieta powinna być dostosowana do stanu zdrowia i potrzeb pacjenta, dlatego wprowadzono konkretne wartości kaloryczne i proporcje makroskładników, które muszą być przestrzegane w szpitalnych kuchniach.
źródło: gov.pl, Państwowy Instytut Medyczny MSWiA