Z końcem 2024 roku przepadają dodatkowe dni urlopu, wprowadzone dzięki nowelizacji Kodeksu pracy. To nowe uprawnienie przysługujące pracownikom w Polsce, które wymaga świadomego planowania, aby w pełni z niego skorzystać. Wyjaśniamy, jak działają nowe przepisy, kto może skorzystać z dodatkowych dni wolnych i dlaczego warto to zrobić jeszcze przed końcem grudnia.
7 dodatkowych dni urlopu – co to oznacza?
W ramach zmian w prawie pracy każdy pracownik zyskał 7 dodatkowych dni urlopu rocznie, podzielonych na dwa rodzaje:
- Urlop z powodu siły wyższej – 2 dni (lub 16 godzin) wolnego.
- Urlop opiekuńczy – 5 dni wolnego na opiekę nad bliskimi osobami.
Kluczowym elementem tych urlopów jest ich krótkoterminowy charakter – niewykorzystane dni nie przechodzą na kolejny rok. Oznacza to, że jeśli do 31 grudnia nie zgłosisz wniosku o urlop, stracisz tę możliwość na zawsze.
Urlop z powodu siły wyższej – elastyczność na nagłe sytuacje
Urlop z powodu siły wyższej to wolne przeznaczone na nagłe zdarzenia, takie jak:
- Choroba w rodzinie.
- Niespodziewany wypadek.
Najważniejsze zasady:
- Wymiar: 2 dni lub 16 godzin rocznie.
- Płatność: 50% standardowej stawki wynagrodzenia.
- Elastyczność: Można zgłosić urlop nawet w dniu jego rozpoczęcia.
- Proporcjonalność: W przypadku zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy przysługuje odpowiednio mniej wolnych godzin (np. 1 dzień lub 8 godzin przy pół etatu).
Przykład: Pracownik zatrudniony na pełny etat może skorzystać z pełnych 16 godzin wolnego, podczas gdy osoba pracująca na pół etatu – z 8 godzin.
Urlop opiekuńczy – wsparcie dla opiekunów
Urlop opiekuńczy daje możliwość sprawowania opieki nad bliskimi osobami, takimi jak:
- Dzieci,
- Rodzice,
- Małżonek,
- Partner życiowy.
Najważniejsze informacje:
- Wymiar: 5 dni w roku kalendarzowym.
- Bez wynagrodzenia: Urlop ten jest bezpłatny, ale wlicza się do stażu pracy.
- Elastyczność: Można go podzielić na części lub wykorzystać jednorazowo.
- Obowiązek pracodawcy: Jeśli spełnione są wymagane formalności, pracodawca nie może odmówić jego udzielenia.
Przykład: Pracownik może wykorzystać urlop opiekuńczy w częściach, dostosowując go do sytuacji rodzinnej, np. na kilkudniową opiekę nad chorym rodzicem.
Dlaczego warto wykorzystać nowe urlopy?
Celem nowelizacji Kodeksu pracy było dostosowanie polskiego prawa do unijnych dyrektyw, promujących równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. Dzięki temu pracownicy mają możliwość reagowania na nagłe sytuacje lub wspierania bliskich bez konieczności rezygnacji z pracy.
Warto pamiętać, że:
- Niewykorzystane dni przepadają z końcem roku.
- Urlopy te nie wpływają na inne dni wolne przysługujące pracownikom, takie jak urlop wypoczynkowy czy macierzyński.
- Mimo pewnych ograniczeń (np. brak wynagrodzenia za urlop opiekuńczy) są to dodatkowe prawa, które warto wziąć pod uwagę.
Jakie inne urlopy przysługują pracownikom w Polsce?
Oprócz nowych dni wolnych Kodeks pracy przewiduje:
- Urlop wypoczynkowy: 20–26 dni rocznie, w zależności od stażu pracy.
- Urlop macierzyński: 20 tygodni z możliwością przedłużenia.
- Urlop rodzicielski: Do 32 tygodni.
- Urlop na żądanie: 4 dni rocznie.
- Urlop bezpłatny: Za zgodą pracodawcy, bez wynagrodzenia.
Podsumowanie – jeszcze nie jest za późno!
Dzisiejsza data – 20 grudnia – oznacza, że do końca roku zostało tylko kilka dni. Jednak wciąż masz szansę, aby skorzystać z dodatkowych urlopów. Oto co możesz zrobić:
- Skontaktuj się z działem kadr: Ustal, ile dni urlopu jeszcze Ci przysługuje i jak szybko można złożyć wniosek.
- Zaplanuj wolne w najbliższych dniach: Urlop z powodu siły wyższej możesz zgłosić nawet w dniu jego rozpoczęcia.
- Dostosuj wolne do potrzeb: Jeśli możesz skorzystać z 1 lub 2 dni, zrób to jeszcze przed Sylwestrem.
- Wykorzystaj elastyczność: Dni wolne mogą być podzielone na godziny lub całe dni, co ułatwia ich wkomponowanie w harmonogram pracy.
Nie pozwól, aby Twoje dodatkowe dni urlopu przepadły. Skorzystaj z nich teraz, aby wejść w 2025 rok z wykorzystanym w pełni czasem wolnym i równowagą między pracą a życiem prywatnym.
