Od stycznia 2025 roku w życie wejdą nowe przepisy dotyczące kontroli zwolnień lekarskich, które zmieniają zasady działania zarówno dla pracodawców, jak i pracowników. Jedną z najważniejszych zmian jest rozszerzenie uprawnień pracodawców, którzy będą mogli samodzielnie kontrolować pracowników na zwolnieniu lekarskim, jeśli zatrudniają więcej niż 20 osób. Wprowadzone zmiany mają usprawnić system, ograniczyć nadużycia i zwiększyć transparentność procesu przyznawania świadczeń.
Nowe uprawnienia pracodawców w zakresie kontroli L4
Zgodnie z nowelizacją, pracodawcy zgłaszający więcej niż 20 osób do ubezpieczenia chorobowego zyskają prawo do samodzielnej weryfikacji, czy pracownik na zwolnieniu lekarskim przestrzega zasad związanych z jego przeznaczeniem. Do tej pory takie uprawnienia mieli jedynie pracodawcy zatrudniający powyżej 20 osób, jednak przepisy były nieprecyzyjne, co prowadziło do ograniczeń w działaniu.
Przykład praktyczny:Firma budowlana zatrudniająca 30 osób podejrzewa, że jeden z jej pracowników na zwolnieniu lekarskim wykonuje prace na czarno dla innego przedsiębiorcy. Od 2025 roku pracodawca będzie mógł skontrolować miejsce pobytu pracownika, sporządzić protokół i zgłosić ewentualne naruszenia do ZUS, co może skutkować odebraniem zasiłku chorobowego.
Jak pracodawca będzie mógł kontrolować pracownika?
Nowe przepisy określają, że kontrola będzie mogła być przeprowadzana w:
- miejscu zamieszkania pracownika,
- miejscu jego pobytu w czasie zwolnienia,
- miejscu pracy lub prowadzenia działalności gospodarczej,
- innych lokalizacjach, jeśli będą wskazane w toku procedury.
Pracodawca zyska także prawo do żądania informacji od pracownika, lekarza prowadzącego leczenie oraz do weryfikacji dokumentacji medycznej w zakresie zasadności wystawienia zwolnienia.
Przykład praktyczny:Pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim, deklarując rekonwalescencję w domu, ale pracodawca otrzymuje informacje, że jest widziany w miejscu pracy swojego krewnego. W takiej sytuacji kontrola może obejmować wizytę w miejscu pobytu pracownika oraz sporządzenie dokumentacji, która będzie podstawą do zgłoszenia sprawy do ZUS.
Inne zmiany w kontroli zwolnień lekarskich od 2025 roku
1. Kontrola osób po zakończeniu stosunku pracy
Przepisy rozszerzają możliwość kontroli na osoby, które już zakończyły stosunek pracy, ale przebywają na zwolnieniu lekarskim, aby korzystać z zasiłku chorobowego.
Przykład praktyczny:Pracownik rozwiązał umowę o pracę w grudniu 2024 roku, a w styczniu 2025 roku zgłosił zwolnienie lekarskie. Pracodawca, mimo zakończenia stosunku pracy, będzie mógł zgłosić do ZUS wątpliwości dotyczące zasadności zwolnienia, jeśli podejrzewa, że jest ono wykorzystywane w nieodpowiedni sposób.
2. Nowe uprawnienia kontrolerów ZUS
Kontrolerzy ZUS otrzymają prawo do dokładniejszej weryfikacji, w tym:
- żądania informacji od pracodawców i lekarzy,
- sporządzania bardziej szczegółowych protokołów, które mogą być dowodami w postępowaniu.
Przykład praktyczny:Kontroler ZUS odwiedza pracownika w jego miejscu zamieszkania i stwierdza, że zamiast odpoczywać, ten remontuje swój dom. Taka sytuacja zostanie udokumentowana w protokole, który pozwoli na odebranie świadczenia chorobowego.
3. Objęcie kontrolą nowych rodzajów świadczeń
Kontrola zwolnień lekarskich będzie dotyczyć także świadczeń opiekuńczych oraz rehabilitacyjnych, co do tej pory nie zawsze było precyzyjnie uregulowane.
Przykład praktyczny:Rodzic korzystający ze zwolnienia lekarskiego na dziecko, jednocześnie podejmuje pracę w czasie zwolnienia. Przepisy pozwolą kontrolerom na weryfikację, czy osoba faktycznie opiekuje się dzieckiem zgodnie z celem zwolnienia.
Korzyści z nowych przepisów dla pracodawców i ZUS
-
Lepsze narzędzia do przeciwdziałania nadużyciom:Dzięki precyzyjnym regulacjom pracodawcy zyskają możliwość bardziej skutecznej weryfikacji, co zmniejszy skalę nieuzasadnionego wykorzystywania zwolnień.
-
Zwiększenie transparentności systemu:Dokumentacja każdej kontroli będzie szczegółowa i przejrzysta, co ograniczy przypadki nadużycia systemu przez pracowników.
-
Ułatwienie procedur dla ZUS:Możliwość współpracy z pracodawcami oraz bardziej szczegółowe protokoły pozwolą ZUS na szybsze podejmowanie decyzji w sprawach spornych.
Jak przygotować się na zmiany?
Dla pracodawców:
- Zapoznaj się z nowymi przepisami i wprowadź wewnętrzne procedury kontroli.
- Przeszkol kadry odpowiedzialne za obsługę zwolnień lekarskich.
- Przygotuj dokumentację, która umożliwi rzetelne przeprowadzenie kontroli i jej ewentualne zgłoszenie do ZUS.
Dla pracowników:
- Upewnij się, że podczas zwolnienia lekarskiego przestrzegasz zasad związanych z jego przeznaczeniem.
- Informuj pracodawcę o swoim miejscu pobytu w trakcie zwolnienia.
Podsumowanie: Co oznaczają zmiany w praktyce?
Nowelizacja przepisów dotyczących kontroli L4 od stycznia 2025 roku jest krokiem w stronę zwiększenia efektywności systemu i ograniczenia nadużyć. Pracodawcy zyskają nowe narzędzia, które pozwolą im skuteczniej dbać o interesy firmy, a ZUS będzie miał więcej możliwości weryfikacji zasadności zwolnień. Jednocześnie pracownicy będą musieli bardziej świadomie korzystać z przywilejów, jakie daje zwolnienie lekarskie, aby uniknąć konsekwencji nieprzestrzegania przepisów.
