Źródło grafiki: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Paxillus_involutus_20061015w.jpg
W polskich lasach kryje się grzyb, który jeszcze kilka dekad temu uchodził za przysmak, a dziś jest symbolem poważnego zagrożenia zdrowotnego. Krowiak podwinięty, znany również jako olszówka (Paxillus involutus), przez długie lata był uznawany za jadalny. W latach 80. XX wieku często gościł na polskich stołach. Dziś jednak wiemy, że jego spożycie może prowadzić do tragicznych konsekwencji zdrowotnych, nawet wiele lat po konsumpcji.
Zmiana klasyfikacji – od jadalnego do trującego
Krowiak podwinięty był niegdyś chętnie zbierany i uważany za smaczny dodatek do potraw. Jego popularność wynikała nie tylko z walorów smakowych, ale również z powszechnego występowania w lasach Europy, w tym w Polsce. W tamtym okresie grzyb ten nie wzbudzał podejrzeń i uznawany był za bezpieczny. W świetle nowych badań olszówka zyskała jednak status trującej, co spowodowało wycofanie jej z listy jadalnych gatunków. Historia niejednokrotnie pokazała, że nawet wybitni specjaliści mogli się mylić – jednym z tragicznych przykładów jest przypadek niemieckiego mykologa Juliusa Schäffera, który zmarł po spożyciu tego grzyba.
Trujące działanie inwolutyny
Śmiertelne właściwości olszówki są efektem obecności specyficznej substancji chemicznej – inwolutyny. Ten związek kumuluje się w organizmie i działa destrukcyjnie na czerwone krwinki. Co szczególnie niepokojące, efekty toksycznego działania inwolutyny mogą ujawniać się nawet po 20 latach od spożycia. Regularne spożywanie krowiaka podwiniętego może prowadzić do poważnych chorób, takich jak białaczka. Jak zaznacza Justyn Kołek, znany grzybiarz i grzyboznawca poziom zagrożenia zależy od odporności organizmu oraz od ilości i częstotliwości spożycia grzyba.
Jak wygląda krowiak podwinięty?
Olszówka może być łatwo pomylona z innymi gatunkami grzybów, co czyni ją dodatkowo niebezpieczną dla osób nieznających dobrze leśnych zbiorów. Charakterystyczne cechy krowiaka podwiniętego to podwinięte brzegi kapelusza oraz jego wklęsły kształt. Kapelusz przybiera barwę od żółtobrązowego po oliwkowy. Grzyb ten najczęściej rośnie w pobliżu drzew takich jak dąb, olsza, brzoza czy sosna, więc można go spotkać w wielu polskich lasach.
Bezpieczeństwo podczas grzybobrania
Zbieranie grzybów to popularne zajęcie, ale również wymagające szczególnej ostrożności. Identyfikacja krowiaka podwiniętego i innych podobnych gatunków wymaga wiedzy i doświadczenia. Każde leśne znalezisko powinno być dokładnie zweryfikowane, najlepiej z pomocą atlasów lub aplikacji mobilnych do identyfikacji grzybów. Spożycie olszówki może mieć skutki nie tylko krótkoterminowe, ale i długoterminowe, dlatego warto zwracać szczególną uwagę na bezpieczeństwo.
