Ashwagandha, znana również jako żeń-szeń indyjski czy witania ospała, od stuleci jest stosowana w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej jako remedium na stres, zmęczenie i problemy ze snem. Jej popularność wzrosła znacząco w Europie i Stanach Zjednoczonych w czasach pandemii, jednak w Danii podjęto decyzję o zakazie stosowania ashwagandhy z powodu obaw o jej wpływ na gospodarkę hormonalną.
Dlaczego Dania zakazała ashwagandhę?
W kwietniu 2023 roku Duńska Administracja Weterynarii i Żywności (DVFA) ogłosiła zakaz sprzedaży produktów zawierających ashwagandhę. Powodem tej decyzji były wyniki badań przeprowadzonych przez Duński Uniwersytet Techniczny (DTU), który zasugerował, że ashwagandha może mieć negatywny wpływ na tarczycę oraz gospodarkę hormonalną, szczególnie w kontekście hormonów płciowych. Badania przeprowadzone na zwierzętach wykazały, że witania ospała może potencjalnie wpływać na płodność i zmieniać poziom hormonów tarczycy, co według autorów mogłoby prowadzić do niekorzystnych efektów zdrowotnych.
Kontrowersje wokół badań DTU
Badania DTU spotkały się z krytyką ze strony naukowców, którzy podkreślili, że analiza zawiera błędy metodologiczne. National Library of Medicine, prestiżowa instytucja medyczna prowadzona przez rząd Stanów Zjednoczonych, opublikowała artykuł podważający część ustaleń DTU. Według badaczy takich jak B. Patwardhan czy S. Chaturvedi, raport DTU nie opierał się na pełnych danych i błędnie interpretował wyniki. Wskazano także, że badania były przeprowadzone głównie na gryzoniach, a dane dotyczące ludzi były ograniczone.
Jakie są realne zagrożenia stosowania ashwagandhy?
Ashwagandha jest szeroko stosowana na całym świecie i wiele badań potwierdza jej korzystne działanie, takie jak poprawa jakości snu, redukcja stresu oraz wsparcie koncentracji. Jednak pewne badania wskazują, że może wpływać na gospodarkę hormonalną, co może być szczególnie istotne dla osób z problemami hormonalnymi lub tarczycą. Choć przypadki tyreotoksykozy czy zmian w płodności są rzadkie, zaleca się, by osoby ze skłonnością do zaburzeń hormonalnych lub planujące ciążę skonsultowały się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji.
Czy zakaz ashwagandhy w Danii to wyjątek?
Decyzja Danii nie została poparta przez inne agencje regulacyjne, takie jak Europejska Agencja Leków czy FDA (Food and Drug Administration) w Stanach Zjednoczonych, które nie zakazały ashwagandhy. Z perspektywy tych instytucji dowody na negatywne działanie ashwagandhy są niewystarczające, by wprowadzić zakaz. Specjaliści zalecają jednak ostrożność i konsultację z lekarzem, zwłaszcza jeśli suplementacja miałaby trwać dłużej lub w przypadku osób o specjalnych potrzebach zdrowotnych.
Korzyści i zagrożenia — jak podejść do stosowania ashwagandhy?
Ashwagandha jest bogatym źródłem korzyści zdrowotnych, szczególnie dla osób szukających naturalnych metod na obniżenie poziomu stresu i poprawę jakości snu. W kontekście sporów naukowych zaleca się jednak umiarkowanie i indywidualne podejście do jej stosowania. Kobiety w ciąży, osoby z problemami hormonalnymi oraz mężczyźni z problemami zdrowotnymi powinni skonsultować suplementację z lekarzem, aby upewnić się, że jest ona dla nich odpowiednia.
Kto nie powinien stosować ashwagandhy?
Ashwagandha, choć posiada wiele korzyści zdrowotnych, nie jest odpowiednia dla każdego. Oto najważniejsze przeciwwskazania:
- Osoby z chorobami autoimmunologicznymi: schorzenia takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, choroba Hashimoto czy toczeń mogą nasilać się przy stosowaniu ashwagandhy, która może stymulować układ odpornościowy.
- Kobiety w ciąży i karmiące piersią: ze względu na potencjalne wpływy hormonalne ashwagandha może być ryzykowna w tych okresach, dlatego zaleca się unikanie jej stosowania.
- Osoby przyjmujące leki na nadciśnienie lub cukrzycę: ashwagandha może oddziaływać z niektórymi lekami, wpływając na ich skuteczność i powodując nieprzewidziane efekty.
- Osoby z problemami z tarczycą: suplementacja może zmieniać poziomy hormonów tarczycy, co stanowi potencjalne ryzyko dla osób z zaburzeniami tego gruczołu.
W każdym z powyższych przypadków wskazana jest konsultacja z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji ashwagandhą.
