Polska stoi przed jedną z największych zmian w prawie rodzinnym w historii. Projekt ustawy o rejestrowanych związkach partnerskich opublikowany przez Ministerstwo ds. Równości, wywołuje wiele emocji i może znacząco wpłynąć na życie wielu Polaków. Co dokładnie przewiduje ten przełomowy dokument?
Dlaczego potrzebna jest ustawa o związkach partnerskich?
Projekt ustawy jest odpowiedzią na wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z grudnia 2023 roku. Trybunał stwierdził, że Polska narusza prawo do poszanowania życia rodzinnego, odmawiając parom tej samej płci odpowiedniej ochrony ich związków. Aby spełnić wymagania Trybunału, Polska musi wprowadzić ramy prawne, które uznają i zabezpieczają związki partnerskie zarówno dla osób tej samej, jak i różnej płci.
Według danych ze spisu powszechnego z 2021 roku liczba związków nieformalnych w Polsce wzrosła z 316,5 tys. do 552,8 tys. w ciągu zaledwie dekady. Rośnie również liczba rodzin bez dzieci, co wyraźnie pokazuje, że współczesne polskie społeczeństwo zmienia się i potrzebuje nowych rozwiązań prawnych, które odzwierciedlą te zmiany.
Kluczowe punkty w nowej ustawie
Projekt ustawy przewiduje szereg nowych regulacji dotyczących zawierania, praw i obowiązków oraz rozwiązywania związków partnerskich.
- Zawarcie związku partnerskiego: Dwie osoby pełnoletnie, niezależnie od płci, będą mogły zawrzeć rejestrowany związek partnerski przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Wystarczy, że złożą zgodne oświadczenia o zawarciu związku.
- Stosunki majątkowe: Związki partnerskie będą objęte rozdzielnością majątkową, jednak partnerzy będą mogli ustanowić wspólność majątkową poprzez zawarcie odpowiedniej umowy notarialnej. Dzięki temu będą mogli elastycznie zarządzać wspólnym majątkiem, co da im większe możliwości niż w przypadku tradycyjnych małżeństw.
- Dziedziczenie i opieka: Partnerzy będą mieli prawo do wzajemnego dziedziczenia oraz do wspólnego rozliczania się podatkowego. Ustawa reguluje również kwestie alimentów oraz wzajemnej pomocy materialnej, co ma na celu zabezpieczenie interesów obojga partnerów.
Opieka nad dziećmi w związku partnerskim
Choć projekt nie przewiduje pełnych praw adopcyjnych dla par jednopłciowych, partnerzy będą mieli prawo do uczestniczenia w sprawowaniu bieżącej opieki nad dziećmi swojego partnera. Będą mogli podejmować decyzje dotyczące życia codziennego dziecka, co jest istotnym krokiem dla rodzin zrekonstruowanych.
Warto podkreślić, że brak pełnego prawa adopcji wynikał z kompromisu wewnątrz koalicji rządzącej. Polskie Stronnictwo Ludowe sprzeciwiło się takiemu rozwiązaniu, co spowodowało wprowadzenie zapisów dotyczących tzw. „małej pieczy” nad dziećmi.
Kontrowersje i reakcje
Projekt ustawy wywołał spore kontrowersje. Choć dla wielu osób jest to ogromny krok naprzód, brak przepisów dotyczących adopcji dzieci przez pary jednopłciowe wzbudził niezadowolenie wśród organizacji LGBT. Z drugiej strony, przepisy te są efektem kompromisu, który ma na celu zdobycie szerokiego poparcia w parlamencie.
Minister ds. Równości, Katarzyna Kotula, podkreśliła, że projekt ustawy został skierowany do konsultacji społecznych oraz międzyresortowych. Wierzy, że ustawa może być kolejnym krokiem w stronę równouprawnienia i że przyniesie długo oczekiwane zmiany w polskim prawie.
