Od 28 października 2023 roku zacznie obowiązywać nowelizacja przepisów prawa geologicznego i górniczego. Czego mogą spodziewać się właściciele działek?
Ministerstwo może zakazać budowy na działce
Znowelizowane przepisy prawa geologicznego i górniczego zakładają prawną ochronę obszarów ze złożami strategicznymi.
Oznacza to, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska może zakazać zabudowy na działce, jeśli okaże się, że znajdują się niej strategiczne złoża kopalin.
Przepisy te będą dotyczyć prywatnych działek, ale także działek, które należą do jednostek samorządu terytorialnego.
Przypomnijmy, że Senat protestował przeciw nowym przepisom. Mimo tego Sejm je uchwalił i zostały one podpisane przez prezydenta Andrzeja Dudę.
Nowe regulacje wchodzą w życie 28 października 2023 roku.
Nie możesz się odwołać i nie dostaniesz odszkodowania
Właściciel działki, na której są strategiczne złoża kopalin nie będzie mógł brać udziału w postępowaniu. Nie dostanie również odszkodowania od państwa i nie będzie mógł odwołać się od decyzji o zakazie zabudowy.
Politycy uważają, że znowelizowane przepisy nie naruszają prawa własności. Twierdzą, że nowe regulacje pozwolą na odpowiednią ochronę złóż kopalin w Polsce.
„W decyzji uznającej złoże kopaliny za złoże strategiczne minister właściwy do spraw środowiska może wskazać konieczność wprowadzenia zakazu trwałej zabudowy lub zakazu innego zagospodarowania wyznaczonego obszaru złoża strategicznego oraz zobowiązać jednostki samorządu terytorialnego do uwzględnienia tych zakazów w aktach planistycznych” – można przeczytać w uzasadnieniu uchwały.
Pojawiła się definicja „złoża strategicznego”
Znowelizowane przepisy wprowadzają definicję „złoża strategicznego”. Jest to złoże kopaliny, które podlega ochronie prawnej z uwagi na znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa państwa.
Gdzie największa ilość złóż kopalin w Polsce?
Złoża kopalin w Polsce są rozlokowane w różnych częściach kraju, w zależności od rodzaju surowca. Oto kilka województw oraz miejscowości, w których koncentracja danych kopalin jest największa:
-
Województwo śląskie:
- Katowice, Rybnik, Zabrze: główne centra wydobycia węgla kamiennego.
- Sosnowiec, Bytom: złoża cynku i ołowiu.
-
Województwo małopolskie:
- Bochnia, Wieliczka: złoża soli kamiennej.
-
Województwo lubuskie:
- Zielona Góra, Sława: złoża miedzi.
-
Województwo podkarpackie:
- Krosno, Jasło: obszary wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego.
-
Województwo dolnośląskie:
- Legnica, Głogów: złoża miedzi.
- Szklarska Poręba, Kowary: złoża rud uranu.
-
Województwo wielkopolskie:
- Kalisz: złoża soli kamiennej.
-
Województwo kujawsko-pomorskie:
- Inowrocław, Ciechocinek: złoża soli.
To tylko niektóre z ważniejszych miejsc o dużych koncentracjach kopalin w Polsce. W rzeczywistości złoża kopalin są rozproszone w wielu miejscach kraju, a wydobycie odbywa się na różnych głębokościach i w różnych warunkach geologicznych.
Regiony w Polsce z potencjałem do przyszłego wydobycia kopalin
Chociaż trudno jest dokładnie przewidzieć, które z nich ostatecznie staną się źródłem komercyjnego wydobycia, oto kilka obszarów, które są badane lub uważane za perspektywiczne:
-
Bałtyk: Badania sejsmiczne sugerują, że pod dnem Bałtyku mogą znajdować się złoża gazu ziemnego i ropy naftowej. W przeszłości przeprowadzano tam różne prace poszukiwawcze.
-
Województwo lubelskie: Choć region ten jest już znany z wydobycia węgla kamiennego, istnieją przypuszczenia, że mogą tam być dodatkowe, jeszcze nieodkryte złoża.
-
Województwo podlaskie: Niektóre badania sugerują, że w tym regionie mogą znajdować się złoża gazu łupkowego. Jednak eksploatacja gazu łupkowego jest kontrowersyjna i wymaga dalszych badań.
-
Sudety i przedgórze sudeckie: Są to obszary o dużym potencjale geotermalnym. Możliwe, że w przyszłości będą wykorzystywane do produkcji energii geotermalnej.
-
Województwo świętokrzyskie: Region ten jest badany pod kątem zasobów metali rzadkich, które są kluczowe dla nowoczesnych technologii.
-
Północno-wschodnia Polska: Badania wskazują na potencjalne złoża helu, które mogą stać się ważnym surowcem w przyszłości.
-
Województwo warmińsko-mazurskie: W regionie tym prowadzono badania pod kątem złoża gazu łupkowego.
Złoża kopalin w Polsce
W Polsce występują liczne złoża kopalin, które przez wieki miały wpływ na rozwój gospodarczy kraju. Poniżej przedstawiam najważniejsze z nich:
-
Węgiel kamienny: Jest to najważniejsza kopalina energetyczna Polski. Największe złoża tego węgla znajdują się na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim. Węgiel ten jest eksploatowany od średniowiecza.
-
Węgiel brunatny: Złoża węgla brunatnego są rozproszone po całej Polsce, ale najważniejsze z nich znajdują się w zachodniej części kraju (np. w okolicach Konina i Bełchatowa). Węgiel brunatny jest głównym źródłem energii w niektórych elektrowniach w Polsce.
-
Ropa naftowa i gaz ziemny: Znaczne złoża ropy i gazu znajdują się na Podkarpaciu, zwłaszcza w okolicach Krosna i Jasła. Polska produkuje pewną ilość ropy i gazu, ale nie pokrywa to pełnego zapotrzebowania kraju, dlatego też jesteśmy zmuszeni do importu tych surowców.
-
Miedź: Złoża miedzi w Polsce są jednymi z największych w Europie. Najważniejszy obszar wydobycia to rejon Legnicy-Głogów-Lubin. Oprócz miedzi wydobywa się tam także srebro.
-
Sól kamienna i solanki: W Polsce występują bogate złoża soli, zwłaszcza w okolicach Bochni, Wieliczki (gdzie znajduje się słynna kopalnia soli) oraz w rejonie Kłodawy.
-
Siarka: Polska była kiedyś światowym liderem w produkcji siarki rodzimej, z głównymi złożami w okolicach Tarnobrzega.
-
Kamień wapienny: Wykorzystywany w przemyśle cementowym oraz do produkcji wapna. Największe złoża znajdują się na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej oraz w Górach Świętokrzyskich.
-
Surowce skalne: Do tej kategorii należą różnego rodzaju piaski, żwiry, glinki czy granity. Są one wykorzystywane w budownictwie oraz w przemyśle ceramicznym.
-
Inne metale: W Polsce znajdują się też mniejsze złoża innych metali, takich jak cynk, ołów czy nikiel.
