10 czerwca potwierdzono pierwszy w Polsce przypadek małpiej ospy, rzadkiej tropikalnej choroby. Co o niej wiemy? Jak wyglądają objawy małpiej ospy i jak można się zarazić? Czy jest się czego bać?
Małpia ospa- skąd się wzięła ta choroba?
Małpia ospa nie jest nową i nieznaną chorobą. Początkowo występowała jedynie w środkowej i zachodniej Afryce, w bardzo ograniczonych skupiskach, a nigdy jako epidemia. Pierwsza udokumentowana infekcja u człowieka miała miejsce w Kongo w 1970 roku u 9-miesięcznego dziecka.
Tak było do niedawna, jednak w maju 2022 roku obecność małpiej ospy stwierdzono na terytorium Wielkiej Brytanii, a od tego czasu pojawiła się w przeszło 30 krajach świata. 10 czerwca potwierdzono pierwszy w Polsce przypadek tej rzadkiej choroby. Do tej pory na świecie, poza Afryką, potwierdzono ponad 1500 przypadków małpiej ospy.
Co to za choroba?
Małpia ospa to infekcja, która nie ma nic wspólnego z ospą wietrzną. Bliżej jej do groźniejszej choroby, ospy prawdziwej, nazywanej też czarną ospą, która ma ciężki przebieg i wysoką śmiertelność (30%).
Małpia ospa to choroba odzwierzęca, wywoływana przez wirusa z rodzaju Orthopoxvirus, należącego do rodziny Poxviridae. Człowiekowi przekazywana jest głównie przez gryzonie (najczęściej wiewiórki), a rzadziej, pomimo nazwy, przez małpy. Zdarza się, że przenosi się także z człowieka na człowieka.
Jak dochodzi do zarażenia małpią ospą?
Małpia ospa to infekcja odzwierzęca, co oznacza, że może przenosić się ze zwierzęcia na człowieka lub odwrotnie. Przenoszenie choroby z człowieka na człowieka jest bardzo ograniczonym procesem i występuje niezwykle rzadko.
Transmisja patogenu między ludźmi występuje poprzez drogę kropelkową, płyny ustrojowe, zmiany na skórze i wewnętrznych błonach śluzowych (jama ustna), łożysko matki i zanieczyszczone przedmioty.
Na zakażenie szczególnie narażone są osoby przebywające w okolicach terenów tropikalnych lasów deszczowych, zamieszkiwanych przez zwierzęta, które są nosicielami wirusa.
Do zakażenia wirusem od zwierząt, może dojść wskutek pogryzienia lub bezpośredniego kontaktu z chorymi zwierzętami, ich krwią lub płynami ustrojowymi.
Jak wyglądają objawy małpiej ospy?
Okres inkubacji małpiej ospy wynosi od 6 do 13 dni. Osoba zarażona małpią ospą, w pierwszej fazie doświadcza gorączki, dreszczy i zmęczenia, bólu głowy, pleców, mięśni, ma też powiększone węzły chłonne.
Jednym z objawów małpiej ospy, który pojawia się po dwóch, trzech dniach są charakterystyczne pęcherzyki na skórze. Początkowo są to wykwity plamiste, które potem zamieniają się w pęcherzykowe. Po ich wygojeniu na ciele nawet przez kilka lat mogą pozostawać blizny. Choroba trwa najczęściej od dwóch do czterech tygodni.
Czy jest się czego bać?
Małpia ospa jest znacznie mniej zaraźliwa niż ospa wietrzna, przy czym transmisja z człowieka na człowieka jest zdecydowanie rzadka. W większości przypadków jest niegroźna, a jej przebieg jest łagodny.
Śmiertelność małpiej ospy wynosi 10%, przy czym najnowsze przypadki w Europie dotyczą odmiany zachodnioafrykańskiej, przy której śmiertelność jest znacznie mniejsza i wynosi około 1%.
Leczenie i szczepionka na małpią ospę
Nie ma w tej chwili leczenia kierunkowego przeciwko małpiej ospie. Jak na razie stosuje się leczenie objawowe, skuteczne mogą być leki przeciwwirusowe.
Nie jest dostępna także szczepionka przeciwko tej chorobie. Według amerykańskiej agencji CDC (Centers for Disease Control and Prevention) szczepionka przeciwko ospie prawdziwej może być co najmniej w 85% skuteczna w zapobieganiu małpiej ospie.
