Paracetamol to zaraz obok ibuprofenu najpopularniejszy składnik leków przeciwbólowych. Jego dawkowanie wskazane jest przy bólach różnego pochodzenia, ale także przy gorączce towarzyszącej chorobie. Czy jego stosowanie zawsze jest bezpieczne i nie niesie za sobą skutków ubocznych?
Paracetamol to substancja o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. W odróżnieniu od równie popularnego ibuprofenu z grupy NLPZ wykazuje znikome działanie przeciwzapalne. Podawany w odpowiedniej postaci i dawce, może być stosowany u dzieci i dorosłych. Jego zaletą jest szybkość wchłaniania (działa już po 30 minutach) i długie działanie (działanie przeciwbólowe do 6 godzin, przeciwgorączkowe do 8 godzin).
Paracetamol nie wpływa na procesy krzepnięcia krwi i jest bezpieczny dla żołądka. Z powodzeniem może być stosowany przez osoby z chorobą wrzodową, astmą aspirynową i alergią na kwas salicylowy czy inne leki z grupy NLPZ. Jednak ja każdy lek ma skutki uboczne i jego stosowanie nie zawsze jest bezpieczne!
Dawkowanie
Dzieci
Paracetamol dawkuje się stosowanie do wagi. Bezpieczna dawka dla niemowląt i dzieci to 10-15 mg na kilogram masy ciała w dawce jednorazowej, którą można podawać w odstępach 4-8godzin. Maksymalna dawka dobowa wynosi 60-75 mg na kilogram masy ciała (nie przekraczając 1500 mg na dobę u dzieci poniżej 12-go roku życia). Możemy podawać go do 5 dni w przypadku bólu lub do 3 dni w przypadku gorączki. Każde dłużej utrzymujące się dolegliwości powinny być skonsultowane z lekarzem. Stosowanie u dzieci poniżej 3 miesiąca życia również powinno być skonsultowane z pediatrą.
Dorośli
Maksymalna dawka jednorazowa dla osoby dorosłej wynosi 1000 mg i może być podana maksymalnie 4 razy w ciągu doby. Oznacza to, że maksymalna dawka dobowa paracetamolu dla osoby dorosłej wynosi 40000 mg, a w terapii przewlekłej nie należy przekraczać dawki 2600 mg na dobę. Odstęp między dawkami powinien wynosić przynajmniej 4 godziny, a u osób które mają problemy z nerkami to minimum 8 godzin.
- Zarówno w przypadku dzieci, jak i dorosłych dawka jednorazowa i dobowa leku powinna zostać dostosowana do potrzeby i czasu trwania kuracji. Należy także uważać, by nie zdublować substancji czynnej, kora może występować w preparacie pod inną nazwą.
- Paracetamol w dawce dobowej przekraczającej 10000 staje się toksyczny dla wątroby!
Przeciwwskazania
Przeciwwskazaniem do stosowania paracetamolu jest uczulenie na daną substancję, niewydolność wątroby lub nerek. Nie jest również wskazany w przypadku stwierdzonych niedoborów G-6-PD, niedoborów reduktazy methemoglobiny.
Szczególną ostrożność należy zachować, stosując go u dzieci poniżej 3-go miesiąca życia, kobiet w ciąży, osób odwodnionych, niedożywionych i nadużywających alkoholu.
Paracetamol w ciąży
Można stosować paracetamol w ciąży i podczas karmienia piersią. Substancja przenika jednak przez barierę łożyska i do pokarmu kobiecego, dlatego należy stosować go tylko w razie konieczności, w najmniejszych dawkach terapeutycznych. Stosowanie w I trymestrze ciąży może wynikać jedynie z wyraźnych wskazań lekarza.
Paracetamol a inne leki
- Paracetamol wzmaga działanie leków przeciwcukrzycowych
- Paracetamol może wzmagać działanie niektórych leków przeciwzakrzepowych
- Paracetamolu nie powinno łączyć się z lekami z grupy NLPZ
- Paracetamol obniża stężenie lamotryginy i chloramfenikolu we krwi
- Paracetamol w połączeniu z lekami stosowanymi w leczeniu depresji może powodować pobudzenie
- Paracetamol z ryfampicyną, lekami przeciwpadaczkowymi i barbituranami może doprowadzić do uszkodzenia wątroby
Objawy przedawkowania paracetamolu
Objawami charakterystycznymi dla przedawkowania paracetamolu są:
- Biegunka
- Zaburzenia łaknienia
- Nudności i wymioty
- Bóle brzucha
- Potliwość
- Osłabienie
- Senność
Przedawkowanie paracetamolu może prowadzić do uszkodzeń wątroby charakteryzujących się:
- Bólem w prawym boku
- Nudnościami
- Żółtaczką
- Rozpieraniem w nadbrzuszu
- Skazą krwotoczną
Przy przedawkowaniu paracetamolu należy wywołać wymioty i natychmiast skonsultować się z lekarzem. Leczenie przedawkowania wymaga hospitalizacji i podania odtrutki, jaką jest N-acetylocysteina. Nieleczone przedawkowanie paracetamolu w trzeciej dobie prowadzić może do śpiączki, zaburzeń wielonarządowych i zgonu.
Skutki uboczne
Paracetamol stosowany według zaleceń rzadko daje odczuwalne skutki uboczne, jakimi są:
- Pokrzywka, rumień, wysypka
- Nudności, zaburzenia łaknienia i wymioty
- Obniżenie ilości płytek krwi
- Obniżenie ilości granulocytów
- Skurcz oskrzeli u osób uczulonych na kwas salicylowy i inne leki z grupy NLPZ
- Uszkodzenie wątroby
- Plamica barwinikowa
- Obrzęk naczynioruchowy
- Wstrząs anafilaktyczny
Ciekawostka
Naukowcy z Uniwersytetu Ohio badali paracetamol pod kątem wpływu na naszą psychikę. Badania wykazały, że paracetamol w nieznacznym stopniu zmniejsza naszą zdolność do odczuwania emocji.
