Rozpoczęcie dorosłego życia bywa trudne – zwłaszcza finansowo. Na szczęście istnieje forma wsparcia, która może ułatwić ten start młodym osobom wychodzącym z pieczy zastępczej. W 2025 roku to nawet kilka tysięcy złotych jednorazowej pomocy. Kto może z niej skorzystać i jakie warunki trzeba spełnić? Sprawdź, zanim przegapisz swoją szansę.
Ponad 4500 zł na start w dorosłość?
Dla wielu młodych osób wchodzących w dorosłość najtrudniejszym momentem jest finansowe zorganizowanie pierwszego mieszkania. Nie każdy wie, że w Polsce funkcjonuje specjalna forma wsparcia — dodatek na zagospodarowanie, który w 2025 roku może wynieść nawet 4542 zł.
To świadczenie przysługuje osobom usamodzielniającym się po pobycie w systemie pieczy zastępczej. Kto dokładnie może z niego skorzystać i jakie formalności należy spełnić? Oto pełny przewodnik.
Ile wynosi dodatek na zagospodarowanie w 2025 roku?
Wysokość jednorazowej pomocy ustalana jest na podstawie przepisów Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i zależy od stanu zdrowia wnioskodawcy. Obowiązujące w 2025 roku stawki to:
-
4542 zł – dla osób posiadających orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności,
-
2272 zł – dla pozostałych, w tym osób z lekkim stopniem niepełnosprawności lub bez orzeczenia.
To kwoty minimalne, a ich wysokość może być zwiększona przez powiat, jeśli lokalny budżet na to pozwala. Dlatego warto skonsultować się z lokalnym PCPR-em w celu sprawdzenia dostępnych możliwości finansowych.
Kto może ubiegać się o świadczenie?
Dodatek ten nie przysługuje każdemu młodemu człowiekowi opuszczającemu pieczę zastępczą. Aby go otrzymać, należy spełnić konkretny warunek dotyczący długości pobytu w jednej z form opieki:
Minimum 3 lata w pieczy zastępczej spokrewnionej (np. u dziadków, ciotek czy rodzeństwa),
Co najmniej 1 rok w innej formie opieki, takiej jak:
- rodzina zastępcza niezawodowa,
- rodzina zastępcza zawodowa,
- rodzinny dom dziecka,
- placówka opiekuńczo-wychowawcza.
Tylko spełnienie tych kryteriów daje prawo do ubiegania się o dodatek.
Indywidualny Program Usamodzielnienia – dokument obowiązkowy
Nie wystarczy spełnić warunek stażu – kluczowe znaczenie ma również Indywidualny Program Usamodzielnienia (IPU). Ten dokument, przygotowany przed osiągnięciem pełnoletności, jest niezbędny, aby móc ubiegać się o wsparcie.
IPU to swoisty plan działania na najbliższe lata i musi zawierać m.in.:
-
plan dalszej edukacji lub zdobycia zawodu,
-
zamiar podjęcia pracy,
-
działania związane z uzyskaniem mieszkania,
-
formy wsparcia potrzebne w codziennym funkcjonowaniu.
Dokument tworzy się we współpracy z opiekunem usamodzielnienia – może to być pracownik socjalny, rodzic zastępczy lub wychowawca z placówki.
Na co można przeznaczyć dodatek?
Środki z dodatku na zagospodarowanie nie są przeznaczone na dowolny cel. Ustawodawca jasno określił, że mają one służyć realnemu wsparciu w samodzielnym starcie. Co więc można sfinansować?
-
Podstawowe wyposażenie mieszkania (np. meble, AGD),
-
Materiały budowlane lub remontowe,
-
Sprzęt komputerowy lub edukacyjny (np. do nauki lub pracy),
-
Pomoce rehabilitacyjne,
-
Narzędzia potrzebne do wykonywania zawodu (np. dla fryzjera, mechanika, kosmetyczki).
Zakupów należy dokonać zgodnie z celem programu, ponieważ świadczenie może podlegać kontroli w zakresie jego przeznaczenia.
Kiedy trzeba złożyć wniosek? Liczy się wiek i termin!
Bardzo ważnym elementem procesu jest wiek osoby usamodzielnianej. Wniosek o wypłatę dodatku należy złożyć najpóźniej do ukończenia 26. roku życia.
Co jednak, gdy dokumenty zostały złożone w terminie, ale urząd nie zdążył wydać decyzji na czas? W takim przypadku z pomocą przychodzi orzeczenie Samorządowego Kolegium Odwoławczego (SKO).
W sprawie o sygn. SKO 4314/23/20, SKO orzekło, że obywatel nie może ponosić konsekwencji administracyjnej opieszałości. Oznacza to, że jeśli wniosek został złożony przed 26. urodzinami, to świadczenie musi zostać wypłacone – nawet jeśli decyzja zapadnie po przekroczeniu tego wieku.
Jakie dokumenty są potrzebne?
Proces ubiegania się o dodatek wymaga przygotowania niezbędnych dokumentów. Oto, co należy przygotować:
-
Wniosek o przyznanie świadczenia,
-
Potwierdzenie okresu przebywania w pieczy zastępczej,
-
Kopia Indywidualnego Programu Usamodzielnienia,
-
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności (jeśli dotyczy),
-
Zaświadczenie z PCPR lub ośrodka pomocy społecznej, potwierdzające gotowość wypłaty.
Wniosek można złożyć osobiście, listownie lub – w wielu przypadkach – również drogą elektroniczną przez system ePUAP.
Gdzie uzyskać pomoc?
Wszelkie sprawy związane z dodatkiem na zagospodarowanie prowadzą powiatowe centra pomocy rodzinie (PCPR). To właśnie tam należy kierować pytania, składać dokumenty i kontaktować się w sprawie ewentualnych zmian w przepisach lokalnych. Warto również śledzić uchwały samorządów, które mogą zwiększać kwoty świadczeń.
Podsumowanie: kto i jak może otrzymać dodatek?
Dodatek na zagospodarowanie to realne wsparcie dla młodych osób wychodzących z pieczy zastępczej. Aby je otrzymać:
- Musisz mieć za sobą odpowiedni okres pobytu w pieczy (1 lub 3 lata),
- Złożyć kompletny wniosek i IPU przed ukończeniem 26. roku życia,
- Wydatkować środki zgodnie z celem — na zagospodarowanie, a nie potrzeby osobiste.
Jeśli spełniasz powyższe warunki, masz szansę na finansowy start w dorosłe życie, który pomoże Ci się usamodzielnić na solidnych podstawach.
źródło: www.gazetaprawna.pl