Zbliżają się zmiany, które mogą wpłynąć na miliony starszych kierowców w całej Unii Europejskiej. Choć ostateczna decyzja pozostawia sporo swobody państwom członkowskim, kierunek wyznaczony przez Brukselę jest jasny: większa kontrola zdolności zdrowotnej kierowców w wieku senioralnym. W grę wchodzą m.in. badania lekarskie i obowiązkowa wymiana bezterminowych praw jazdy.
Bezterminowe prawa jazdy przechodzą do historii – zmiany od 2028 r.
Kierowcy, którzy otrzymali bezterminowe prawo jazdy przed 19 stycznia 2013 roku, powinni przygotować się na zmiany. Od 2028 roku rozpocznie się proces obowiązkowej wymiany takich dokumentów, który obejmie miliony Polaków.
Co ważne, pierwsza wymiana będzie miała charakter czysto administracyjny – nie trzeba będzie przechodzić badań lekarskich. Kierowcy muszą jednak liczyć się z koniecznością uiszczenia opłaty (obecnie ok. 100 zł).
Badania lekarskie? To zależy od decyzji krajów członkowskich
Wbrew wcześniejszym obawom, Unia Europejska nie wprowadziła jednolitego obowiązku badań lekarskich dla seniorów. Ostatecznie uznano, że to państwa członkowskie powinny samodzielnie zdecydować, czy będą wymagać badań przy przedłużaniu prawa jazdy, czy wystarczy oświadczenie kierowcy o własnej zdolności do prowadzenia pojazdu.
To oznacza, że Polska może, ale nie musi, wprowadzić obowiązkowe badania dla starszych kierowców. Na razie nie podjęto jeszcze decyzji w tej sprawie.
15 lat ważności – także dla starszych kierowców
Zmienia się nie tylko kwestia badań. Unia Europejska ujednolica również okres ważności prawa jazdy. Dokumenty (zarówno nowe, jak i wymieniane) będą mieć maksymalnie 15-letni termin ważności – również dla kierowców-seniorów. To koniec bezterminowych uprawnień do kierowania pojazdami.
Taki system ma być w pełni wdrożony do 2033 roku, ale wiele krajów – w tym Polska – zacznie go stosować znacznie wcześniej.
Nie będzie skrócenia ważności prawa jazdy po 70. roku życia
Jedną z bardziej kontrowersyjnych propozycji, którą ostatecznie odrzucono, była idea skrócenia ważności prawa jazdy do 5 lat dla osób powyżej 70. roku życia. Taki pomysł spotkał się z dużą krytyką i nie został przyjęty w finalnej wersji przepisów.
Większa rola lekarzy rodzinnych
Nowe regulacje zakładają, że lekarze rodzinni będą mieli więcej do powiedzenia w kwestii zdolności seniorów do prowadzenia pojazdów. W razie potrzeby, lekarz będzie mógł – a w niektórych przypadkach będzie miał obowiązek – zgłosić pacjenta, którego stan zdrowia stanowi zagrożenie w ruchu drogowym, do odpowiednich organów.
To oznacza, że nawet jeśli nie będzie formalnego obowiązku badań, indywidualne przypadki mogą trafiać pod lupę lekarzy i urzędników.
Cyfrowe prawo jazdy dostępne we wszystkich krajach UE
Nowe przepisy przewidują także wprowadzenie cyfrowej wersji prawa jazdy, która ma być uznawana w całej Unii Europejskiej. Dla wielu kierowców będzie to spore ułatwienie – zamiast plastikowego dokumentu, wystarczy cyfrowy zapis w telefonie lub aplikacji.
Co dalej?
Choć zasady unijne zostały już ustalone, wiele zależy teraz od decyzji poszczególnych krajów. Polska może zdecydować się na łagodniejsze lub ostrzejsze podejście – w tym na wprowadzenie obowiązkowych badań dla kierowców-seniorów. Na ostateczne przepisy krajowe trzeba jeszcze poczekać, ale jedno jest pewne – zmiany są nieuniknione.