Temat przyszłości prawa jazdy wśród starszych kierowców od miesięcy budzi emocje. Krążyło wiele doniesień o tym, że seniorzy stracą dokumenty z automatu, jednak najnowsze decyzje Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej pokazują, że sprawa wygląda zupełnie inaczej. Zmiany wchodzą w życie, ale ich forma ma być kompromisem między bezpieczeństwem a prawem do mobilności.
Wizja zero” – ambitny plan UE
Unia Europejska realizuje program nazwany „Vision Zero”, którego celem jest maksymalne ograniczenie liczby tragicznych zdarzeń na drogach. Obecnie każdego roku na europejskich trasach życie traci ponad 20 tysięcy osób.
Cele są dwa:
-
do 2030 roku – zmniejszenie liczby ofiar o 50%,
-
do 2050 roku – niemal całkowite wyeliminowanie śmiertelnych zdarzeń.
Właśnie w tym kontekście pojawiły się propozycje dotyczące badań dla kierowców w wieku 70+.
Badania lekarskie po 70. roku życia – co ustalono?
Początkowo planowano, by osoby po ukończeniu 70 lat musiały przechodzić badania lekarskie co 5 lat, a brak pozytywnej opinii oznaczałby automatyczną utratę prawa jazdy. Ten pomysł spotkał się z ogromną krytyką i został złagodzony.
Zamiast sztywnych ram czasowych wprowadzono rozwiązanie kompromisowe:
-
przed uzyskaniem prawa jazdy w całej UE konieczne będą badania lekarskie lub formularze samooceny,
-
każdy kraj członkowski UE może sam zdecydować, czy wybiera badanie lekarskie z kontrolą wzroku, krążenia i innych funkcji, czy wystarczy deklaracja kierowcy o stanie zdrowia.
Co to oznacza w praktyce?
-
Seniorzy nie stracą prawa jazdy automatycznie – nie będzie odgórnego limitu wieku.
-
Kraje UE same zdecydują, czy wystarczy samoocena kierowcy, czy będą wymagane badania lekarskie.
-
Unia chce znaleźć równowagę – bezpieczeństwo na drogach musi iść w parze z prawem do mobilności starszych osób.
-
Polska, podobnie jak inne kraje, będzie mogła wdrożyć własny model badań i kontroli zdrowia kierowców.
Seniorzy potrzebują 2 razy więcej czasu na reakcję
Eksperci, w tym psycholodzy transportu, wskazują, że z wiekiem spada sprawność psychofizyczna.
Najczęściej obserwowane zmiany to:
-
pogorszenie słuchu i wzroku,
-
wydłużony czas reakcji,
-
słabsza ocena odległości i pierwszeństwa na skrzyżowaniach,
-
zawężone pole widzenia i niższa wrażliwość na kontrast.
Badania wykazują, że kierowcy po 75. roku życia potrzebują nawet dwukrotnie więcej czasu na reakcję niż osoby młodsze. To właśnie takie dane wpłynęły na decyzje unijnych instytucji.
Starzejące się społeczeństwo – wyzwanie dla UE
Według prognoz do 2050 roku niemal połowa Europejczyków będzie miała 50 lat lub więcej. Liczba osób powyżej 80. roku życia wzrośnie z obecnych 90 mln do ponad 400 mln.
W Polsce proces starzenia się populacji postępuje jeszcze szybciej. Już w 2030 roku odsetek seniorów w społeczeństwie będzie znacząco większy. To właśnie dlatego temat zdolności prowadzenia pojazdów staje się tak istotny.
Kiedy kierowca musi iść do lekarza w Polsce?
Obecnie w naszym kraju kierowcy amatorzy (posiadający prawo jazdy kategorii B) mają obowiązek badań lekarskich wyłącznie w określonych sytuacjach:
-
podczas uzyskiwania prawa jazdy,
-
przy dużej liczbie punktów karnych,
-
po zatrzymaniu za prowadzenie w stanie nietrzeźwości,
-
w przypadku spowodowania poważnego zdarzenia drogowego.
Eksperci z Instytutu Transportu Samochodowego podkreślają jednak, że warto byłoby rozszerzyć katalog obowiązkowych badań, aby lepiej dostosować system do potrzeb starzejącego się społeczeństwa.
Nikt nie straci dokumentów z automatu
Zmiany w prawie jazdy dla seniorów w 2025 roku to nie odebranie dokumentów z automatu, ale nowe zasady weryfikacji zdrowia kierowców. Celem jest poprawa bezpieczeństwa na drogach przy jednoczesnym zachowaniu prawa osób starszych do swobodnego przemieszczania się.
źródło: https://auto.dziennik.pl/