Uczniowie sami będą usprawiedliwiać swoje nieobecności? Nadchodzi nowa era w szkołach

Ewelina
Dziecko
17.07.2025 12:39
Uczniowie sami będą usprawiedliwiać swoje nieobecności? Nadchodzi nowa era w szkołach

Pełnoletni uczniowie zyskają prawo, które jeszcze niedawno wydawało się nie do pomyślenia — będą mogli samodzielnie usprawiedliwiać swoje nieobecności w szkole. To tylko jeden z elementów szerokiej reformy prawa oświatowego, jaką przygotowuje Ministerstwo Edukacji Narodowej. Wprowadzone zmiany mogą całkowicie zmienić relacje między uczniami, rodzicami i szkołami.

Pełnoletni uczeń — dorosły obywatel z nowymi uprawnieniami

Zgodnie z zapowiedziami MEN, uczniowie, którzy ukończą 18 lat, otrzymają nowe prawa wynikające z ich pełnej zdolności do czynności prawnych. Oznacza to, że:

  • będą mogli sami usprawiedliwiać swoją nieobecność na lekcjach,

  • zadecydują o uczestnictwie w zajęciach nieobowiązkowych,

  • będą mogli ograniczyć dostęp rodziców do informacji o swoich wynikach w nauce.

To rewolucyjna zmiana w stosunku do obecnego modelu, w którym rodzice są informowani o niemal każdym aspekcie szkolnego życia dziecka — nawet wtedy, gdy uczeń osiągnął pełnoletność.

Szkoła kontra autonomia ucznia

Choć zmiany te wynikają z poszanowania prawa i dorosłości ucznia, nie wszyscy są nimi zachwyceni. Wielu nauczycieli i dyrektorów obawia się, że w praktyce będzie to utrudniać współpracę z rodzicami i ograniczy możliwości wpływu na postawę ucznia.

Z jednej strony — pełnoletni obywatel ma prawo do prywatności i samodzielnych decyzji. Z drugiej — szkoła nadal ponosi odpowiedzialność za proces dydaktyczny i wychowawczy. Właśnie tu zaczyna się trudny dylemat: gdzie kończy się obowiązek szkolny, a zaczyna wolność jednostki?

Makijaż, fryzura i styl ubioru — nowe granice ingerencji szkoły

Nowelizacja prawa oświatowego obejmie również kwestie wyglądu zewnętrznego ucznia. Wiele szkół do tej pory wprowadzało własne, niekiedy bardzo restrykcyjne regulaminy, dotyczące m.in.:

  • zakazu noszenia makijażu,

  • farbowania włosów,

  • doboru ubrań czy dodatków,

  • a nawet konkretnych fryzur.

Zgodnie z nowymi przepisami, takie ograniczenia będą dokładnie uregulowane na poziomie ustawowym, aby uniknąć nadinterpretacji i przypadków naruszania praw ucznia.

Jednolity katalog praw i obowiązków ucznia

Jednym z filarów reformy ma być wprowadzenie ogólnopolskiego katalogu praw i obowiązków ucznia, obowiązującego we wszystkich szkołach. Celem jest:

  • ujednolicenie praktyk między placówkami,

  • ograniczenie samowolnych zapisów w statutach,

  • większa przejrzystość i zrozumienie dla uczniów, rodziców i nauczycieli.

Dzięki temu uczniowie w całym kraju będą traktowani według tych samych zasad, bez względu na to, czy uczą się w dużym mieście czy w małej miejscowości.

Powstaje instytucja Rzecznika Praw Ucznia

Reforma przewiduje również powołanie Rzecznika Praw Ucznia. Będzie to struktura trójstopniowa:

  • rzecznik ogólnopolski,

  • 16 rzeczników wojewódzkich,

  • oraz rzecznik w każdej szkole.

Ich zadaniem będzie dbanie o przestrzeganie praw ucznia, rozpatrywanie skarg oraz edukowanie społeczności szkolnych w zakresie praw człowieka i przepisów oświatowych.

Pomysł ten budzi mieszane opinie. Jedni uważają, że to ważny krok w kierunku ochrony uczniów przed nadużyciami, inni obawiają się rozrostu biurokracji i dublowania ról, które dotychczas pełniły kuratoria.

Kontrowersyjna frekwencja – większa obecność obowiązkowa

MEN zapowiedziało także wprowadzenie wyższego wymogu minimalnej frekwencji. Nowe przepisy mają zmotywować uczniów do regularnego uczestnictwa w zajęciach, ale wielu ekspertów widzi w tym zagrożenie.

Twardy próg frekwencji może:

  • dyskryminować uczniów przewlekle chorych,

  • zmuszać młodzież do przychodzenia na zajęcia mimo złego samopoczucia,

  • zwiększyć presję w środowisku szkolnym.

Krytycy zarzucają MEN, że to rozwiązanie jest zbyt sztywne i może bardziej zaszkodzić niż pomóc.

Nowa szkoła – więcej odpowiedzialności po stronie uczniów

Wszystkie zmiany łączy jeden cel: przekształcenie szkoły w miejsce, gdzie uczniowie są traktowani jak świadomi i odpowiedzialni obywatele. Reforma MEN zakłada, że uczniowie powinni mieć realny wpływ na swoje życie szkolne, ale również ponosić konsekwencje własnych decyzji.

To duży krok naprzód — o ile szkoły, nauczyciele i rodzice zrozumieją, że nowoczesna edukacja nie opiera się na kontroli, lecz na zaufaniu, partnerstwie i szacunku dla indywidualności.

Zamknij ×
Kluczowe Punkty
  • Uczniowie pełnoletni zyskają prawo do samodzielnego usprawiedliwiania nieobecności.
  • Nowelizacja daje im możliwość ograniczenia rodzicom dostępu do wyników w nauce.
  • Zmiany obejmują uregulowanie wyglądu ucznia – makijaż, fryzury, ubiór.
  • Powstanie ogólnopolski katalog praw i obowiązków ucznia ujednolicający zasady w szkołach.
  • Reforma tworzy instytucję Rzecznika Praw Ucznia na trzech poziomach.
  • MEN planuje podwyższenie minimalnej frekwencji, co budzi krytykę ekspertów.
  • Celem reformy jest wzrost autonomii i odpowiedzialności uczniów.
  • Nauczyciele i dyrektorzy martwią się o utrudnioną współpracę z rodzicami.
Zostań z nami